پیش‌بینی رونق صادرات خودرو با تولید محصولات مشارکتی
در حالی صادرات ۱۵ میلیارد دلاری صنعت خودرو در افق ۱۴۰۴ در برنامه راهبردی صنعت خودرو پیش‌بینی شده که آمار گویای کاهش صادرات این صنعت در ۵ ماه نخست امسال است به طوری که بر اساس آمار گمرک از نظر وزنی شاهد کاهش ۲۵ درصدی و از نظر ارزشی شاهد ۲۶ درصد کاهش صادرات خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل هستیم.
در حالی صادرات ۱۵ میلیارد دلاری صنعت خودرو در افق ۱۴۰۴ در برنامه راهبردی صنعت خودرو پیش‌بینی شده که آمار گویای کاهش صادرات این صنعت در ۵ ماه نخست امسال است به طوری که بر اساس آمار گمرک از نظر وزنی شاهد کاهش ۲۵ درصدی و از نظر ارزشی شاهد ۲۶ درصد کاهش صادرات خودرو نسبت به مدت مشابه سال قبل هستیم.
پیش‌بینی رشد صادرات این صنعت در حالی مورد تاکید قرار گرفته که در قراردادهای جدید صنعت خودرو با شرکای خارجی، یکی از بندهای همکاری صادرات ۳۰ درصد محصولات تولید مشترک است. کارشناسان معتقدند افت صادرات در چند ماه اخیر به دلیل قدیمی بودن سبد محصولات خودروسازان است از این رو تلاش شده با پیش‌بینی بندهای حمایتی تا حدودی راه صادرات محصولات ایرانی به بازارهای جهانی باز و پیش‌بینی‌ها در این زمینه محقق شود. به طور قطع رشد صادرات در صنعت خودرو به عنوان پیشران اقتصاد تاثیر چشمگیری در ارزش افزوده و در نهایت رشد صادرات غیرنفتی خواهد داشت و از آنجا که در هر صنعت علاوه بر تامین نیاز داخلی، حضور در بازارهای جهانی دنبال می‌شود دولتمردان در برنامه‌های صادراتی خود نگاهی خاص به صنعت خودرو دارند.
صادرات ۱۵ میلیارد دلاری خودرو در افق ۱۴۰۴
بر این اساس در برنامه راهبردی صنعت خودرو که اهداف این صنعت در افق ۱۴۰۴ را مشخص کرده پیش‌بینی شده در پایان سال ۱۴۰۴ در مجموع ۲۱ میلیارد دلار صادرات قطعه و خودرو از ایران انجام شود که سهم خودرو در این برنامه‌ریزی ۱۵ میلیارد دلار تعیین‌شده است.این برنامه‌ریزی در حالی انجام‌شده که پیش‌بینی می‌شود امسال ۲/۲ میلیارد دلار صادرات خودرو از ایران انجام شود. در همین حال میزان تولید خودرو معادل یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه خودرو سبک و ۴۰ هزار دستگاه خودرو سنگین پیش‌بینی‌شده است. در عین حال در برنامه‌ریزی‌های این سند آمده باید سالانه ۳۳ درصد از تولیدات گروه سبک و ۲۵ درصد گروه سنگین صادر شود. بررسی‌های خودروکار نشان از آن دارد که در ۵ماه نخست امسال بیش از هزار و ۱۹۳ دستگاه خودرو از ایران صادرشده که بسته صادراتی خودرو ایران را محصولاتی همچون پراید، سمند، پژو پارس، کوئیک و ساینا تشکیل داده ضمن آنکه خودرو لکسوس ان ایکس ۳۰۰ اچ نیز از ایران صادر شده است.کشورهای هدف صادراتی خودرو ایران، عراق، هند، چین، جمهوری چک، گینه، رومانی، فرانسه، ایتالیا، امارات، آذربایجان، آلمان و بلژیک بوده و یک دستگاه کوئیک به چین و یک دستگاه از این خودرو به بلژیک صادرشده است. به نظر می‌آید خودرو کوئیک صادراتی به بلژیک به‌دست شرکت پانچ رسیده تا گیربکس‌های بلژیکی را روی این خودرو آزمایش کند.افت صادرات خودرو در ۵ ماه امسال در حالی است که به غیر از ایران‌خودرو و سایپا که قراردادهای جدیدی را با اروپایی‌ها به امضا رسانده‌اند شرکت‌های خصوصی که به عنوان نماینده‌های چین و کره در ایران شناخته می‌شوند در دل قراردادهای خود که محصولات جدیدی را به ایران آورده‌اند، هیچ صادراتی را به ثبت نرسانده‌اند.حال در این شرایط این پرسش مطرح می‌شود که چرا با افزایش تنوع محصولات مونتاژی در ایران و تاکید وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر تولید صادرات‌محور همواره شاهد افت صادرات این صنعت هستیم و چه امیدی برای دستیابی به اهداف پیش‌بینی شده در پایان سال ۱۴۰۴ وجود دارد؟
خودروسازان ایرانی بازاریابان خوبی نیستند
امیرحسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت با اشاره به پیش‌بینی صادرات در قراردادهای جدید خودرویی اظهار کرد: صادرات ۳۰ درصد از تولیدات مشترک در حالی پیش‌بینی شده که در صورت محقق نشدن این بند، طرف خارجی قرارداد جریمه خواهد شد. او تصریح کرد: امسال تنها بخشی از تفاهمنامه‌های خودرویی به قرارداد تبدیل‌شده و مسیر امضا و به ثمر رسیدن قراردادهای جدید خودرویی راهی به نسبت طولانی است، با این تفاسیر می‌توان گفت خودروهای خروجی از قراردادهای اخیر خودرویی به بازار صادراتی امسال نمی‌رسند و آمار اعلام شده صادرات خودرو از سوی رئیس سازمان توسعه تجارت نیز مربوط به تولیدات فعلی و شرایط حاضر خودروسازهای کشور و داشته‌های فعلی صنعت خودرو که متعلق به خودروهای ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته بوده، است و حتی ایرانی‌ها دیگر علاقه‌ای به تولید و خرید این خودروها ندارند.کاکایی، کاهش صادرات را منطقی و طبیعی دانست و تاکید کرد: بازارهای صادراتی خودرو ایران، ونزوئلا، عراق و آذربایجان هستند که دو بازار ابتدایی درحال‌حاضر با مشکلات داخلی مواجهند و این موضوع بر صادرات خودرو تاثیرگذار است. این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه در زمینه صادرات محصولات قراردادهای اخیر خودرویی وظیفه برعهده طرف خارجی است و باید توجه ویژه از سوی طرف ایرانی شود تا صادرات به درستی و حداقل به میزان تصویب‌شده در قرارداد انجام شود، تصریح کرد: بخشی از درآمدهای صادراتی حوزه خودرو مرتبط با تولید خودروهای مشترک در ایران است و بخشی دیگر ارتباط تنگاتنگ با طراحی و ساخت خودروهای جدید در ایران دارد و به نظر می‌رسد نتیجه برنامه‌های فعلی در ۳ سال آینده نمایان می‌شود.کاکایی اظهار کرد: نکته قابل‌توجه در بازارهای هدف، حکمفرمایی فضای رقابتی در این بازارهاست و این در شرایطی است که تولیدکنندگان بزرگ ایرانی فروشندگان و بازاریابان خوبی نیستند و باید مهارت بازاریابی در بین خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی در بازار داخلی و به‌دنبال آن در بازارهای هدف صادراتی تقویت شود.او ادامه داد: در سطح جهان خرید خودرو به‌صورت لیزینگ و با استفاده از سامانه بانکی انجام می‌شود، ازاین‌رو اگر خودروساز ایرانی بخواهد در بازار هدف جایگاه مناسبی از آن خود کند باید با همکاری یک بانک در کشور مقصد، شرایط مناسبی را برای خریدار ایجاد کند.این کارشناس صنعت خودرو یادآور شد: تولید، فروش و صادرات بستگی به توان رقابت در بازار رقابتی برای محصول دارد و زمانی یک محصول رقابتی خواهد بود که نرخ تمام‌شده کالا برای بازار هدف منطقی باشد و این موضوع تنها با دستیابی به تیراژ اقتصادی میسر می‌شود.
رشد صادرات با تنوع تولید
درعین‌حال بیوک علیمرادلو، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه به‌طورقطع مشارکت‌های جدید خودرویی اثر جدی در افزایش صادرات محصولات خودرویی خواهد داشت، گفت: یکی از ابزارهایی که می‌تواند اهداف صادراتی را محقق کند، تولید مشترک با خودروسازان بزرگ جهان است. بنابراین تا زمانی که محصولات ملی خودروسازان به استانداردهای روز جهان نزدیک شود باید با تکیه‌بر نشان‌هایی که در شبکه فروش جهانی جای دارند به افزایش صادرات خود پرداخت.براساس این گزارش، آمارها نشان می‌دهد صادرات در نخستین سال خروج از شرایط تحریم نتوانست رشد کند. در این شرایط کارشناسان پیشنهاد می‌کنند خودروسازان باید توجه جدی به تولید محصول به‌روز با کیفیت بالا و نرخ رقابتی داشته باشند. به‌طورقطع مشارکت خودروسازان داخلی با خارجی‌ها منجر به ایجاد تقاضای جدید در بازارهای هدف خواهد شد و درصورتی‌که خودروسازان بتوانند تغییرات اساسی در مدل خودروها و تنوع آنها ایجاد کنند به‌طورقطع می‌توانند ضمن حفظ بازارهای فعلی به بازارهای جدید شرکای خود نیز راه پیدا کرده و از این طریق صادرات محصولات‌شان را افزایش دهند چراکه رشد صادرات نیازمند شکل‌گیری بازارهای جدید است که این موضوع تولید محصول جدید و قابل‌رقابت را می‌طلبد.
