◄ عملکرد پایین جایگزینی موتور سیکلت‌های بنزینی با برقی
تاکنون تنها ۱۵۰۰ موتورسیکلت برقی پلاک شده و در طرح جایگزینی موتورهای فرسوده بنزینی به متقاضیان تحویل شده است.
تاکنون تنها ۱۵۰۰ موتورسیکلت برقی پلاک شده و در طرح جایگزینی موتورهای فرسوده بنزینی به متقاضیان تحویل شده است. درواقع با تصویب قانون هوای پاک طرح جایگزینی موتورسیکلت های فرسوده بنزینی نیز از سوی شهرداری و با هدف حمایت مالی از طرح به شورای شهر ارسال شد که درنهایت با ممنوعیت تولید و شماره گذاری موتورهای بنزینی کاربراتوری به مرحله اجرا درآمد و منطقه ۱۲ شهر تهران نیز به عنوان پایلوت در این طرح در نظر گرفته شد.
هرچند این طرح که قرار بود در مدت ۴ سال بیش از ۸۰۰ هزار دستگاه موتوربرقی را با بودجه ۶ هزار میلیارد تومانی جایگزین حدود ۳ میلیون دستگاه موتورسیکلتی کند که به اذعان مدیرکل محیط زیست استان تهران فرسودگی بیش از ۷۰ درصدی این موتورها سهم ۲۰ درصدی از آلودگی هوای پایتخت را به خود اختصاص داده است، متوقف شد و در نهایت تنها ۱۵۰۰ دستگاه موتورسیکلت برقی با دریافت پلاک راهی خیابان های دودزده پایتخت شده اند. در این رابطه کارشناسان معتقدند فارغ از مشکلات زیرساختی همچون نبود مراکز شارژ و خدمات پس از فروش آنچه مهم ترین عامل در عدم اجرای موفق طرح بوده، هزینه بالای تولید و واردات این گونه از موتورهاست که نه تنها تولید را فاقد توجیه اقتصادی می کند بلکه عملا اختلاف بالای قیمت این موتورها با نمونه های بنزینی انگیزه لازم برای مصرف کنندگان را فراهم نمی کند.
البته باید توجه داشت که معدود مصرف کنندگانی که با دغدغه شخصی محیط زیستی به قیمت بالای این موتورها تن می دهند نیز محدودیت های دریافت پلاک که ناشی از عدم رعایت استانداردهای تدوین شده دیرهنگام سازمان استاندارد و نداشتن خدمات پس از فروش است، استفاده از موتورسیکلت های برقی را در حد اسباب بازی های تفریحی قرار داده و عملا امکان تردد در سطح خیابان های شهر را با اماواگرهای احتمال توقف و برخورد از سوی پلیس مواجه کرده است.
جایگزینی ۸۰۰ هزار موتورسیکلت برقی
بررسی ها نشان می دهد تهران نشینان ۱۰۶ روز از سال گذشته را در آلودگی هوا گذرانده اند که با رشد حدود ۱۲ درصدی همراه بوده است. بر این اساس، ۸۵ درصد آلودگی هوای پایتخت ناشی از منابع متحرک است و موتورسیکلت های بنزینی سهم ۱۸ درصدی از آن را به خود اختصاص داده است به طوری که با وجود تولید خودروها با استاندارد بسیار پایین (یورو ۲) باز هم میزان آلودگی هر موتورسیکلت بنزینی بیش از ۴ برابر خودرو تعیین شده است. شهرداری تهران تعداد موتورسیکلت های پایتخت را بیش از ۳ میلیون دستگاه برآورد کرده که حدود ۹۵ درصد آنها بنزینی هستند.
این موتورها بیش از ۳.۲ میلیون تن آلودگی هوا تولید کرده و بالغ بر ۶۷ هزار تصادف جرحی و خسارتی را بر تهران تحمیل می کنند که هرکدام
۱۲.۶ دسی بل بالاتر از حد مجاز آلودگی هوا تشخیص داده می شود. همچنین با توقف شماره گذاری موتورسیکلت های کاربراتوری بنزینی هم اکنون همان موتورها که کپی مدل هوندا ۱۲۵ با طراحی نیم قرن پیش است با تغییر سیستم سوخت رسانی خود به انژکتوری عرضه می شوند که البته قدمی کوچک در بهبود آلودگی هوا محسوب شده و با قیمت ۴ تا ۱۲ میلیون تومان در فروشگاه ها و نمایندگی های سطح شهر فروخته می شوند.
موتورهای برقی نیز هرچند به صورت محدود از سوی برخی از تولیدکنندگان مونتاژ می شود و تنها یک شرکت موفق به عبور از استانداردهای تدوین شده گشته و سالانه حدود ۲ هزار دستگاه تولید می کند، اما بیشتر موتورهای برقی وارداتی موجود در سطح شهر که با بهره گیری از توان اندک بیشتر جنبه تفریحی دارند، با بازه قیمتی ۳ تا ۷ میلیون تومان فروخته می شوند. اما فعالان این حوزه معتقدند برای دراختیار داشتن موتورسیکلتی که قابلیت انجام کارهای روزانه را داشته باشد باید حداقل قیمت ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومان را پرداخت کرد.
از سوی دیگر شهرداری تهران در بهمن ماه سال گذشته از برنامه پیشنهادی کاهش آلودگی هوای پایتخت رونمایی کرد که قرار است این طرح با سرمایه گذاری ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی در مدت چهار سال، نشر آلاینده ها را به میزان ۵۵ درصد و سایر آلاینده های گازی را به میزان ۴۵ درصد کاهش دهد. در این برنامه برای جایگزینی ۸۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت بنزینی با برقی برنامه ریزی شده که در سال اول ۱۰۰ هزار دستگاه، سال دوم ۲۰۰ هزار دستگاه، سال سوم و چهارم ۲۵۰ هزار دستگاه درمجموع هزینه ۶ هزار میلیارد تومانی توسط شهرداری در نظر گرفته شده است.
شهرداری تهران تاوان اقتصاد بیمار کشور را پس می دهد
محمد عیلخانی، رئیس کمیسیون حمل ونقل شورای اسلامی شهر تهران، در گفتگو با هفته نامه «حمل ونقل» در خصوص دلایل عدم اجرای طرح جایگزینی موتورسیکلت های برقی می گوید: «طرح جایگزینی موتورسیکلت های الکتریکی به جای بنزینی از سیاست های مدون شورا بوده و در حال پیگیری است، اما باید توجه داشت که شورای شهر از قدرت اجرایی برخوردار نبوده و صرفا وظیفه تبیین سیاست های شهرداری را برعهده دارد.» او به تردد بیش از ۳ میلیون موتورسیکلت در تهران اشاره کرد و گفت: «تردد این تعداد موتورسیکلت علاوه بر مشکلات ترافیکی، آلودگی های صوتی و بصری سهم بالایی در آلودگی هوا شهر دارند که دلیل اصلی گسترش این تعداد موتور را باید در مشکلات اقتصادی مردم جستجو کرد که موتورسیکلت به وسیله ای برای امرارمعاش تبدیل شده است.
درواقع شهرداری تهران تاوان اقتصاد بیمار کشور را پس می دهد.» علیخانی تصمیمات جزیره ای را دلیل اصلی اجرایی نشدن طرح جایگزینی موتورهای برقی دانست و گفت: «نبود مدیریت یکپارچه شهری و تصمیمات جزیره ای از مهم ترین عوامل اجرایی نشدن طرح بوده و این در حالی است که شورای شهر و شهرداری تهران به تنهایی توان رفع این مشکل را ندارند، بنابراین دولت باید از طریق فراهم آوردن تسهیلات بانکی برای خریداران در اجرای این طرح کمک کند.» او در ادامه افزود: «در شرایط کنونی که جامعه با فشارهای مختلف اقتصادی مواجه اند هیچ دستگاه اجرایی مسئولیت اعمال قانون روی وسیله ای که محل کسب درآمد بسیاری از خانوارها است را قبول نمی کند.
بنابراین به نظر می رسد بهترین راهکار برای تسریع در روند اجرای طرح تعیین زمان مشخص همراه با ارائه تسهیلات ارزان قیمت است تا انگیزه لازم برای حضور متقاضیان و دارندگان این گونه موتورها را فراهم کند.» رئیس کمیسیون حمل ونقل شورای اسلامی شهر تهران به قیمت بالای موتورهای برقی در مقایسه با موتورهای بنزینی اشاره کرد و گفت: «تولید و واردات موتورهای برقی با توان بالا برای تردد در سطح شهر و انجام امور روزانه در مقایسه با نمونه های بنزینی از قیمت بسیار بالایی برخوردار است که این موضوع در شرایط کنونی نرخ ارز به مراتب با افزایش بیشتری همراه است.
بنابراین علاوه بر مصرف کنندگان تولید و واردات این موتورها برای تولیدکنندگان و تجار نیز صرفه اقتصادی نداشته و با توجه به اهمیت طرح که تأخیر بیشتر در اجرا علاوه بر سلامت جامعه هزینه بالایی را هرساله به دولت تحمیل می کند لازم است دولت نسبت به تخصیص بودجه و حمایت های مالی از کارخانه ها و واردکنندگان اقدام کند.» به گفته علیخانی تعیین بازه زمانی دو ساله و اجرای پایلوت طرح در یکی از مناطق پرتردد شهر تهران فرصتی مناسب برای بررسی مشکلات و نقاط ضعف و قوت و همچنین ایجاد انگیزه در همراهی شهروندان است.
نبود زیرساخت و توجیه اقتصادی
بهمن ضیایی مقدم، دبیر انجمن صنعت موتورسیکلت، در گفتگو با هفته نامه «حمل ونقل» در خصوص مشکلات اجرایی نشدن طرح جایگزینی موتورسیکلت های الکتریکی گفت: «عدم وجود زیرساخت های لازم برای تردد موتورسیکلت های برقی و عدم توجیه اقتصادی برای تولیدکنندگان برای ورود به این حوزه از مشکلات اصلی اجرایی نشدن این طرح است.»
او در ادامه از بررسی و ارسال گزارش نتایج حاصل از سوی انجمن صنعت موتورسیکلت به سازمان محیط زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر داد و گفت: «موتورهای برقی که هم اکنون مجوز ورود به کشور را دارند از توان و قابلیت لازم برای تردد در تمامی مناطق سطح شهر برخوردار نبوده و با توجه به استفاده از موتورسیکلت به عنوان وسیله کسب درآمد و همچنین موقعیت جغرافیایی شهر تهران موتورهای با توان بیش از ۲۵۰۰ وات پاسخگوی نیاز شهر تهران خواهد بود.»
ضیایی مقدم به تعرفه ۵ درصدی واردات موتورسیکلت های برقی اشاره کرد و گفت: «قیمت موتورهای برقی در کشورهای درحال توسعه پایین تر از مدل های بنزینی است که موجبات افزایش تقاضا و درنتیجه ایجاد بازار مناسب برای تولیدکنندگان را فراهم می کند. این در حالی است که نوسانات ارزی شرایط تولید را با محدودیت بیشتری مواجه کرده است بنابراین به نظر می رسد در صورت عدم حمایت دولت تولید موتورهای برقی با روند قابل ملاحظه ای همراه نخواهد شد.»
او در پاسخ به دلایل عدم تخصیص پلاک و اجازه تردد موتورهای الکتریکی از سوی پلیس راهور گفت: «بر اساس قانون تمام وسایل نقلیه با موتورخودران و توان بالای ۲۵۰۰ وات به عنوان وسیله نقلیه موتوری شناخته شده و حائز دریافت پلاک هستند، البته عدم رعایت استانداردهای تدوین شده و همچنین نداشتن خدمات پس از فروش از مواردی است که پلیس راهور در شماره گذاری وسایل نقلیه موردتوجه قرار می دهد که ممکن است برخی از موتورهای موجود در بازار حائز این شرایط نباشند.»
هم اکنون اعتباری وجود ندارد
همچنین کیومرث کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست استان تهران، نیز در گفتگو با هفته نامه «حمل ونقل» در خصوص دلایل تأخیر در روند اجرا طرح جایگزینی موتورهای برقی اظهار داشت: «اجرای این طرح به سرمایه گذاری بالایی نیاز دارد که متأسفانه تاکنون تنها ۱۵۰۰ دستگاه موتور شماره گذاری و به متقاضیان تحویل شده است.» او با عنوان اینکه سازمان محیط زیست اجرای طرح را پیگیری می کند گفت: «در این راستا برخی از شرکت های تولیدکننده برای دریافت مجوز به سازمان مراجعه کرده اند که متأسفانه شرایط آنها با ضوابط تعیین شده منطبق نبوده است.»
او در خصوص عدم شماره گذاری موتورهای برقی گفت: «موتورهایی که موفق به رعایت استانداردها و ضوابط تعیین شده باشند مشکلی برای شماره گذاری نخواهند داشت. مشکل اصلی در اجرای این طرح قیمت بالای این موتورهاست که علاوه بر تولیدکنندگان برای مصرف کننده نیز صرفه اقتصادی ندارد.» کلانتری در پاسخ به اینکه در شرایط کنونی آیا برنامه ای برای اجرای طرح در نظر گرفته شده است، گفت: «پیگیری این طرح جزء برنامه های کاری سازمان محیط زیست محسوب می شود اما با توجه به بودجه بالای موردنیاز هم اکنون چنین اعتباری برای این منظور وجود ندارد.»
ورود ۷ هزار موتوربرقی
همچنین حمیدرضا پورسعید، رئیس اداره صنایع فلزی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران، از تولید هفت هزار دستگاه موتورسیکلت برقی برای نخستین بار در کشور تا پایان سال جاری خبر داده و می گوید: «با توجه به مصوبه کارگروه آلودگی هوای تهران درزمینه جایگزینی موتورسیکلت های بنزینی تاکنون سه شرکت برای تولید موتورسیکلت برقی اعلام آمادگی کرده اند که برای یکی از آنها پروانه تولید صادر شده است.»
او افزود: «این شرکت ۲ هزار دستگاه موتورسیلکت برقی تولید کرده و اخیرا با اخذ استانداردهای تدوین شده تا پایان سال تولید خود را به ۷ هزار دستگاه خواهد رساند.» پورسعید اظهار کرد: «با توجه به ممنوعیت صدور جواز تأسیس واحدهای صنعتی در محدوده ۱۲۰ کیلومتری تهران، صدور مجوز با موانعی روبروست که در این زمینه در حال مذاکره با سازمان حفاظت محیط زیست هستیم.»
او تأکید کرد: «برای تشویق مردم به استفاده از موتورسیکلت برقی باید زیرساخت های لازم به ویژه ایستگاه های شارژ باتری در تهران ساخته شود.»
همچنین با وجود قیمت بالای این موتورهای ارائه تسهیلات انگیزه لازم برای افزایش استفاده شهروندان را فراهم خواهد کرد.
