بررسی معمای بازار خودرو ایران

روند غیرمنطقی بازار خودرو در سال گذشته به‌گونه‌ای بود که بسیاری آن را خاص ایران می‌دانستند؛ بازاری که با افزایش قیمت، شاهد سرازیری تقاضا می‌شد. یک کارشناس صنعت خودرو عامل ایجاد این معما را وجود حجم بالای نقدینگی در دست عده‌ای محدود از افراد می‌داند که همواره سرمایه خود را از راه دلالی افزایش می‌دهند.

به گزارش تین‌نیوز به نقل از ایرنا، امرالله امینی، کارشناس صنعت خودرو و مدرس دانشگاه درباره وضعیت بازار خودرو در سال 1398 اظهار کرد: تا زمانی که اقتصاد کشور با چالش‌های مالی، ساختاری، ارزی و مدیریتی مواجه است، عرضه خودرو هم با مشکل مواجه می‌شود. این محصول به دلیل این چالش‌ها یا کم عرضه می‌شود یا اگر هم عرضه بالا داشته باشد، محصولی بی‌کیفیت خواهد بود. مانند یک انسان بیمار است که نمی‌توان از آن انتظار انجام کار درستی را داشت.

به گفته وی، دولت تصمیم‌گیری در زمینه خودرو را به خودروسازها سپرده است؛ سازمان گسترش در دهه 70 و 80 در حوزه خودروسازی همه‌کاره بود، اما در وضعیت کنونی کنار کشیده است.

امینی گفت: در این شرایط نباید انتظار محصولی با کیفیت و با قیمت پایین را داشت و اگر در سال جدید شنیده شد قیمت پراید دو برابر شده، نباید تعجب کرد. اکنون خودروسازها همه مسائل را گردن تحریم می‌اندازند، در حالی که تحریم تنها یک طرف قضیه است و بخشی از مسئله نیز به عملکرد گذشته برمی‌گردد. زمانی که دلار ارزان بود، قطعه‌سازان به‌جای تقویت تولید خود، تنها به واردات اجناس چینی مشغول بودند. اکنون نیز که قیمت دلار افزایش یافته است، توان واردات مواد اولیه و قطعات نیمه‌ساخته را از دست داده‌اند.

وی در این رابطه اضافه کرد: از سوی دیگر، در این شرایط کسی هم حاضر به سرمایه‌گذاری نیست، در حالی که همین قطعه‌سازان مدت زیادی از دلار ارزان بهره زیادی بردند، اما حاضر نیستند سرمایه خود را در تولید این کالا صرف کنند.

وقتی تولید از نظر اقتصادی غیرعقلانی می‌شود!

به گفته امینی، تولید، مقوله‌ای دارای ریسک است و از سوی دیگر، بخش‌هایی مانند خدمات و واسطه‌گری سودآورتر از حوزه تولید است؛ در حال حاضر بازدهی تولید در ایران حدود 20 درصد است، در حالی که واردات می‌تواند سودهایی بالای 100 درصد داشته باشد. بنابراین در این بستر، تولید از نظر اقتصادی غیرعقلانی می‌شود.

وی گفت: این مشکلات قابل‌حل است و لازم است شفاف‌سازی شود و مدیران دولتی مسائل موجود را با مردم در میان بگذارند.

این کارشناس صنعت خودرو در پاسخ به این پرسش که آیا با بالا رفتن قیمت خودرو در سال 1398 همچنان تقاضا برای خرید آن وجود خواهد داشت، گفت: نقدینگی موجود در اقتصاد کشور، بالای 1500 هزار میلیارد تومان است. این حجم از نقدینگی که البته در اختیار تعداد محدودی از افراد است، به خرید و فروش و دلالی در بخش خودرو سرازیر می‌شود و اتفاقاً هر چقدر قیمت خودرو در ایران گران‌تر شود، این دلال‌ها سود بیشتری می‌برند. به همین دلیل، همزمان با افزایش قیمت، تقاضا هم بالا می‌رود.

کاهش تعرفه واردات خودرو؟

وی همچنین در پاسخ به این پرسش که این دلال‌ها کالا را می‌خرند با این امید که با قیمت بالاتری به مصرف‌کننده نهایی بفروشند، اما زمانی که مصرف‌کننده واقعی با کاهش قدرت خرید روبه‌رو شده، این خریدها چه توجیهی خواهد داشت، گفت: درست است یکی از مشکلات اصلی کنونی ما قدرت خرید است، اما راه‌‌حل‌هایی مانند فروش اقساطی و... پیدا می‌کنند. بخشی دیگری را نیز به سرمایه‌گذاری بلندمدت اختصاص می‌دهند.

امینی در پایان در پاسخ به این که آیا احتمال دارد در شرایط فعلی، دولت به سمت کاهش تعرفه واردات خودرو برود، گفت: بله، من هم این احتمال را می‌دهم. امکان دارد دولت حتی بازار طبقه پایین را هم از این طریق و واردات ماشین‌های دست‌دوم پوشش دهد.