بنادر برای شرایط پس از تحریم آماده نیست

در ابتدای این نشست که به بررسی اخبار و رویداد های حوزه حمل و نقل اختصاص داشت،"محمد جواد عطرچیان" مدیر کل دفتر ترانزیت و پایانه های مرزی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای با اشاره به سفر رییس جمهوری به ترکیه گفت که در این سفر،هیاتی از وزارت مسکن، راه و شهرسازی نیز همراه ایشان بوده اند و یکی از موارد مورد بررسی درملاقات ها، موضوع دریافت مابه التفاوت سوخت از هیات ترک بوده است. او گفت:« تقاضای مقامات کشور ترکیه از طرف ایرانی این بوده است که مابه التفاوت سوخت از کامیون های ترک دریافت نشود. این موضوع در حال بحث و بررسی است.» اوهمچنین ازبرگزاری اجلاس کمیسیون مشترک حمل ونقل ایران و افغانستان در یک و2تیرماه سال جاری در تهران خبر داد. "مسعود دانشمند" نیز از ورود هیاتی از بخش خصوصی کشور گرجستان به ایران خبرداد و گفت:«این هیات به منظور فعال کردن بندر پوتی و باتومی و توسعه روابط حمل ونقلی فی مابین به ایران سفر کرده است.» اوهمچنین گفت:«ما ازآنان خواسته ایم که به عضویت کریدور شمال وجنوب درآیند و آنها نیز پذیرفتند.»
 
کمبود وسایل نقلیه صادرات قیر
"علی عیقرلو" یکی از فعالان اقتصادی حوزه حمل و نقل با اشاره به اینکه اکنون بازار پررونقی برای صادرات قیر ایجاد شده است از کمبود وسائل نقلیه حمل قیرفله در کشور برای صادرات این محموله سخن گفت و خواستار چاره اندیشی برای رفع این چالش شد.
سریال تکراری آتش سوزی اتوبوس های اسکانیا
در ادامه این نشست، دانشمند موضوع آتش سوزی اتوبوس های اسکانیا را مورد اشاره قرار داد و گفت:«اکنون شاهد این هستیم که آتش سوزی خودروهای اسکانیا به یک سریال تکراری تبدیل شده است. دراین شرایط، افکارعمومی و مراجع تخصصی دولت به دنبال آن هستند که دلیل وقوع این حوادث کشف شود. یکی از مراجع تخصصی نیز که لازم است در این مورد اظهارنظر تخصصی کند، همین کمیسیون است.» او ادامه داد:« پیشنهاد من این است که ازاهل فن دعوت کنیم تا با بحث و تبادل نظر در این باره ببینیم چه عاملی موجب بروز این آتش سوزی ها می شود.»
 
کاهش تولید اتوبوس
"محمد عیدیان" مدیرامور تشکل های اتاق تهران نیز با اشاره به سخنان دانشمند گفت که شاید بهتر باشد این موضوع از بعد کلان مورد بررسی قرار گیرد. او افزود:« تولیدکنندگان داخلی اتوبوس با هزار زحمت توانستند تولید این نوع خودروها را تا سال 1383 به 7600 دستگاه برسانند. تولید اتوبوس از حیث ایجاد ارزش افزوده برای ایران دارای مزیت بود.» عیدیان گفت:« از سال 1384 تولید اتوبوس رو به کاهش گذاشت و تولید اتوبوس درسال 1392به 502 دستگاه افت کرد.» او ادامه داد:« تنها کارخانه فعال در این زمینه در6 ماهه دوم سال گذشته، تولید خود را به 8 دستگاه رساند واکنون بیم توقف تولید اتوبوس توسط این کارخانه نیز وجود دارد.»عیدیان گفت:« باید این موضوع را بررسی کرد که به چه دلیل تولید محصولی که در آن به تخصص دست یافته بودیم به این نقطه رسید و تامین نیاز داخلی نیز اکنون از محل واردات صورت می گیرد.»
 
تلاش برای اجرای طرح کریدور شمال و جنوب
در ادامه این نشست، "سیده فاطمه مقیمی" نایب رییس کمیسیون حمل و نقل نیز با اشاره به اینکه بحث هایی در مورد استمهال قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز تا 6 ماه مطرح بود،گفت:« برای بررسی این موضوع جلساتی در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و با حضور نمایندگانی از سازمان تعزیرات حکومتی برگزار شد و در این جلسه اغلب مواردی که ازسوی نمایندگان بخش خصوصی مطرح می شد، مورد ایراد سازمان تعزیرات حکومتی قرار گرفت.او همچنین گفت:«تشکیل جلسات کریدور شمال و جنوب ازسر گرفته شده است تا هر چه زودتر عملیاتی شود.» مقیمی در ادامه به برخی جزییات مذاکره با هیات گرجستانی اشاره کرد و گفت در نشستی با حضور سفیر گرجستان که درشورای مشترک ایران وگرجستان برگزار شد در مورد لغو ویزا و روادید برای تجار، بحث هایی مطرح شد.
 
دلیل کندی ترانزیت چیست؟
مرور اخبار حوزه حمل و نقل که به پایان رسید، اعضای کمیسیون بررسی دستور اصلی این جلسه را که بررسی روند ترانزیت در حوزه گمرک و بندر بود آغاز کردند.
امیری در این باره توضیح داد:« ترانزیت در گمرک، هم اکنون از 33 گمرک مرزی شامل 21 مرزی زمینی و 12 مرز دریایی انجام می پذیرد.» او ادامه داد:« به رغم تلاش بسیار گمرک در ارتباط با ترانزیت کالا،متاسفانه مشکلات متعددی از ناحیه گمرک متوجه ترانزیت کنندگان است که عدم تسویه به موقع بیمه نامه های کالاهای ترانزیتی، عدم تسویه به موقع تعهد شرکت های حمل و نقل بین المللی پیرامون و شامل نقلیه خارجی، مشکلات مربوط به استریپ کانتینر از جمله این مشکلات است.» او همچنین این موارد را نیز به سخنانش افزود که « سیستم مکانیزه گمرک دربرخی اوقات قطع است و این مسئله موجب خسارت مالی از قبیل خواب کامیون های و انبارداری کالا می شود. صدور بخشنامه های خلق الساعه از مرکز و همچنین بخشنامه های محلی بدون اطلاع رسانی قبلی نیز سبب کندی روند ترانزیت می شود. از سویی، برخی از کانتینرها مورد ایراد درب خروج گمرک قرار می گرند و دستور داده می شود که این کانتینرها جوشکاری شود و این روند، هزینه هایی را به شرکت ها تحمیل می کند. این در حالی است که این کانتینرها در اکثر کشورها تردد می کنند و مورد ایراد قرار نمی گیرند.» امیری "کمبود نیروی تخصص ترانزیتی و گمرکات ترانزیتی"،" کمبود تجهیزات کنترل مکانیزه" ، "24 ساعته نبودن گمرکات ترانزیتی" و "کمبود امکانات رفاهی و معیشتی پرسنل گمرک درگمرکات ترانزیتی خصوصا گمرکات مستقر در مرزهای زمینی" را از دلایل به وجود آمدن مشکلات گمرکی در ترانزیت عنوان کرد. امیری در مورد مشکلات ترانزیتی در بنادر نیز گفت:« روند ترانزیت در بندر شهید رجایی که عمده کالاهای ترانزیی از این بندر انجام می پذیرد به کندی صورت می گیرد. به طوری که توقف کشتی ها در لنگر گاه در بندر عباس به میانگین 48 ساعت رسیده است. همچنین تخلیه کشتی ها در بندر عباس کند شده و راندمان تخلیه کانتینر از میانگین ساعتی 20 کانتینر به 5 تا 7 کانتینر تقیلیل یافته است.» او در ادامه به معطلی کانتینرهای حاوی کالا به مقصد ایران در بندر جبل علی به دلیل درگیر بودن فیدرها و کشتی ها در بندر عباس به منظور پهلو دهی نیز اشاره کرد. "انتقال کانتینرهای مربوط به یک کشتی در چند ترمینال"،"فرسودگی و نامناسب بودن تجهیزات برخی از ترمینال ها که موجب آسیب زدن وآلودگی کانتینر (ریزش روغن)می شود" از جمله مواردی بود که به عنوان بخشی از مشکلات ترانزیت در بنادر مورد اشاره قرار گرفت. امیری به قطع مرتب سیستم کامپیوتری و عدم امکان ادامه عملیات که موجب معطلی امور و گاها موجب توقف کامیون های اعزامی برای بارگیری می شود نیز اشاره کرد.
 
سازمان بنادر برای شرایط پس از تحریم برنامه ریزی کند
در ادامه "سید حسین میر محمد علی" به این نکته اشاره کرد که «انتظار می رود، سازمان بنادر و دریانوردی برای شرایط بعد از تحریم برنامه ریزی داشته باشد وظرفیت های خود را برای شرایط پس از تحریم ها قطعا با افزایش حجم واردات،صادرات و ترانزیت مواجه خواهیم شد توسعه دهد. در حالی که هنوز تحولی در این خصوص دیده نمی شود و با ادامه وضعیت موجود هیچ یک از خطوط کشتیرانی که کشتی "مادر" به بندرعباس اعزام می کردند پس از پایان شرایط تحریم هم به بندرعباس نخواهند آمد و کانتینرهای خود را در جبل علی تخلیه و سپس به بندر شهید رجایی یا غیره خواهند فرستاد.»
 
ارز دو نرخی و کندی ترانزیت
در همین حال، دانشمند با اشاره به گزارش امیری گفت:« حجم ترانزیت ایران، به بیش از 6 یا 7 میلیون تن نمی رسد. حال اگر این رقم را در قیاس با حجم ترانزیت ترکیه یا بلغارستان مورد بررسی قرار دهیم، خواهیم دید که ما دراین زمینه دارای مشکلات اساسی هستیم.» او سپس این پرسش را مطرح کرد که«آیا همه کشورها آنگونه که ما با ترانزیت برخورد می کنیم با آن برخورد می کنند؟» او در واکنش به سخنان امیری که کمبود پرسنل در گمرکات را یکی از عوامل کندی ترانزیت در ایران برشمرده بود، گفت«آیا با افزایش تعداد کارمندان مشکلات ترانزیت برطرف می شود؟» او گفت:« تا زمانی که ارز ایران دو نرخی است، این مشکلات وجود خواهد داشت.»
 
مشکلات یک شبه برطرف نمی شود
"محمود بهشتیان" مشاور امور گمرکی اتاق تهران و مشاور عالی رییس گمرک، گفت:« اخیرا در گمرک بخشنامه ای صادر شده است، که تا حدود در زمینه رفع موانع ترانزیت راهگشاست.» او در بخش دیگری سخنانش گفت:« بررسی ها نشان می دهد که حجم قاچاق در ایران به حدود 20 میلیارد دلار می رسد. تقریبا هیچ کشوری مانند ایران در موقعیتی نیست که این تعداد کشور همسایه به آن احتیاج داشته باشند. از طرفی هیچ کشوری در دنیا همسایگانی که ایران دارد را ندارد. جالب است بدانید که حتی درانگلستان نیز از شرایطی که دوبی ایجاد کرده است، گلایه داشتند.» بهشتیان سخنانش را با این عبارت به پایان رساند که «مشکلات به گونه ای است که نمی توان آن را یک شبه برطرف کرد.»
 
در ادامه این نشست، "ولی محمد خدایاری" که به نمایندگی از گمرک در این نشست حضور یافته بود، میکروفون خود را روشن کرد و به انتقاد از عملکرد اتاق و بخش خصوصی پرداخت:«دراین نشست ها، تنها، مشکلات مورد اشاره قرار می گیرد و کمتر راهکار ارائه می شود. شاید بهتر آن بود که در مورد نتایج تصمیمات در این نشست ها ارزیابی صورت گیرد.» اوگفت:«درکشوری مانند انگلیس، عملکرد و آمار مربوط به تجارت در کشورهای مختلف مورد بررسی و ارزیابی قرارمی گیرد اما خودمان در ایران چنین آمارهایی را دراختیار نداریم تنها اطلاعاتی که ارائه می شود، گزارش های مربوط به ارزش وزنی و دلاری صادرات یا واردات است. اوادامه داد:«ضرورت دارد که اتاق با موسسات آموزشی ارتباط برقرار کند و نسبت به آموزش پرسنل خود و همچنین بررسی عملکرد ها اقدام کند.» دیدگاه عیقرلو نیز این بود که تفویض اختیار برخی امور به استان ها می تواند از حجم کاربی گمرکات بکاهد. خوانساری نیز گفت:«وظیفه اتاق یا کمیسیون های تخصصی این نیست که راه حل ارائه کند. اتاق مشکلات را مطرح می کند و انتظار دارد که این مشکلات با اقدام دولت رفع شود.» او افزود:«مشکلات مربوط به گمرک به صرف افزایش پرسنل در گمرکات برطرف نمی شود و باید دلیل معطلی ها را ریشه ای مورد بررسی قراردهیم.»
 
در نهایت ، پس از بحث و تبادل نظر اعضا، مقرر شد، مشکلات مربوط به گمرک به رییس گمرک انتقال یابد و مورد پیگیری قرار گیرد. همچنین مقررشد، مشکلات مربوط به بنادر به مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی منعکس و پیگیری شود.