◄ «مکران» را فدای سیاست نکنیم
سواحل مکران را می‌توان به‌دلیل ظرفیت‌ها و مزیت‌های فوق‌العاده سرزمینی، جواهری بی‌همتا در پهنه جغرافیایی ایران دانست؛ جواهری که البته هنوز خام و برش‌نخورده باقیمانده و برای نشان دادن ذات بی‌همتای خودش نیازمند پردازشی دقیق، استادانه و حساب شده است. براساس اسناد برنامه ششم توسعه قرار است گام‌های ابتدایی برای پرداخت این جواهر جغرافیایی تحت‌عنوان برنامه توسعه سواحل مکران برداشته شود تا ما در یک دهه آینده صورتی کاملا متفاوت از این ناحیه گسترده را شاهد باشیم.
احمدعلی کیخا*: سواحل مکران را می‌توان به‌دلیل ظرفیت‌ها و مزیت‌های فوق‌العاده سرزمینی، جواهری بی‌همتا در پهنه جغرافیایی ایران دانست؛ جواهری که البته هنوز خام و برش‌نخورده باقیمانده و برای نشان دادن ذات بی‌همتای خودش نیازمند پردازشی دقیق، استادانه و حساب شده است. براساس اسناد برنامه ششم توسعه قرار است گام‌های ابتدایی برای پرداخت این جواهر جغرافیایی تحت‌عنوان برنامه توسعه سواحل مکران برداشته شود تا ما در یک دهه آینده صورتی کاملا متفاوت از این ناحیه گسترده را شاهد باشیم.
سواحل مکران هر چند دارای ظرفیت‌های فوق‌العاده و کم‌نظیری به‌لحاظ توسعه هستند لیکن تعدد و پیچیدگی فعالیت‌های لازم در منطقه می‌طلبد تا فرآیند این توسعه با گام‌هایی دقیق و حساب‌شده آغاز شود و ادامه پیدا کند. مکران از یک سو نیازمند استقرار صنایع متعددی است که اتفاقا ظرفیت‌های لازم برای استقرار آنها را هم دارد و از سوی دیگر توسعه صنعتی منطقه نباید آسیبی به فرهنگ غنی، بومی و محل مردمان این خطه بزند.
ما از یک سو برای آوردن صنایع مرتبط با حوزه‌هایی چون انرژی، پتروشیمی، ماشین‌سازی و ... برنامه‌ریزی می‌کنیم و از سوی دیگر می‌دانیم که یکی ازمهم‌ترین ظرفیت‌های این منطقه، بحث توسعه منطقی گردشگری است که نیاز ابتدایی و اولیه آن حفظ زیست‌بوم بکر این سواحل، پاسداری از فرهنگ‌های محلی و حفاظت از منظر طبیعی و بی‌نظیر این ناحیه است.
این دست همپوشانی‌ها نشان می‌دهد که توسعه سواحل مکران بحثی به مراتب پیچیده‌تر از آن است که بتوان آن را ساده‌سازی و خلاصه‌سازی کرد. اینکه ما چطور می‌خواهیم محیط‌زیست، منظر طبیعی و فرهنگ بومی منطقه را در کنار استقرار صنایع جدیدی که شاید حتی ذاتی خشن داشته باشند زنده نگه داریم و از هر دوی این ظرفیت‌ها حداکثر استفاده را ببریم، بحثی بسیار حیاتی و بااهمیت است. در واقع این همان مرحله‌ای است که باید کمال و اوج دقت در برش و پرداخت جواهری مانند سواحل مکران لحاظ شود.
ما اگر قیمتی‌ترین جواهر دنیا را هم به دست برش‌کاری ناشی بسپاریم، بعید نیست که او با جواهر ما کاری کند که کمترین میزانی از ارزش آن باقی نماند.
توسعه حساب نشده و به‌عبارتی ناپایدار و نامتوازن با ظرفیت‌های بکر کشور ما تاکنون همین کار را کرده و قطعا می‌تواند با برنامه توسعه سواحل مکران هم همین تجربه را تکرار کند.
تجربه تلخی که نتیجه باقیمانده از آن برای ما از یک سو صنایعی ورشکسته و زیان‌ده و یا غیر سودده و از سوی دیگر محیط‌زیست، فرهنگ محلی و منابع طبیعی از دست رفته و تخریب شده است. این تجربه نباید به‌هیچ‌عنوان و با هیچ توجیه و بهانه‌ای در حوزه مکران که شاید بتوان گفت تنها بخش بکر باقیمانده کشور ماست، تکرار شود.
این توصیه از آنجا در ماه‌های اخیر دارای اهمیت بیشتری است که بعد از خروج آمریکا از برجام و آینده نامعلوم روابط مالی و اقتصادی ایران با بسیاری از کشورهای دنیا، بحث همکاری‌های لازم برای توسعه سواحل مکران هم آینده‌ای مبهم پیدا کرده است. برنامه توسعه سواحل مکران مبتنی بر ده‌ها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، قرارداد فاینانس و انتقال تکنولوژی از شرکت‌های متخصص و دارای تجربه خارجی آغاز شده بود. اکنون هیجان منفی و مثبت ناشی از اقدام آمریکایی‌ها نباید کاری کند که ما برای نشان دادن یک گارد سیاسی و دیپلماتیک، تصمیماتی ناپخته و بعضا با اثرات منفی برای ادامه برنامه توسعه مکران بگیریم.
اینکه خلأ سرمایه‌گذاری‌های خارجی، قراردادهای فاینانس و انتقال تکنولوژی چگونه جبران خواهد شد، بحثی است که خود مجالی دیگر را می‌طلبد. اما قبل از آن موضوع مهم این است که هوشیار باشیم.
نباید یک مجموعه فعالیت حساب نشده که صرفا با شعار توسعه توجیه می‌شوند را در منطقه آغاز کنیم، چرا که شاید این دست اقدامات امروز برای ما قدری دارای بازخورد سیاسی باشند اما قطعا در فردای این سرزمین و برای توسعه متوازن، پایدار و منطقی جغرافیایی چون سواحل مکران، مانعی اساسی خواهند بود.
*نماینده زابل در مجلس
