◄ تحریم بیمه سانچی، تخلف است

نایب رئیس هیئت مدیره کانون سراسری انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی عنوان کرد که شمولیت تحریم بیمه سانچی غیر‌قانونی است و طبق قوانین بین‌المللی تخلف است. فرشید گله در گفتگو با هفته نامه «حمل‌ونقل» با اشاره به درج نام سانچی در لیست اخیر تحریم‌های آمریکا عنوان کرد آمریکا ارائه خدمات بیمه‌ای بعد از حادثه این شناور را هدف قرار داده است.

گله گفت: امروز مباحثی در مورد کشتی مغروق سانچی مطرح می‌شود که خسارت بیمه ‌این کشتی پرداخت نمی‌شود، چرا که آمریکا پرداخت خسارت به این شناور را تحریم کرده است. در حالی که طبق قوانین بر حقوق و مبنای حقوق بین‌الملی قوانین عطف ما به سبق نمی‌شوند و این کار غیرقانونی و خلاف است.

رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی استان تهران تأکید کرد: در تمام دنیا جا افتاده است که قوانین و مقرارات عطف به ما سبق نمی‌شود و اگر شناوری که بیمه بوده دچار حادثه شود، مشمول قوانینی می‌شود که در زمان انعقاد قرارداد بیمه در قرارداد درج شده است. با این اصل سانچی قبل از این تحریم‌ها خسارتی دیده و کشتی بیمه بوده است و مشمول قوانین بیمه و جبران خسارت از طریق بیمه بوده است.

گله افزود: در زمان پیش از تحریم، قرارداد بیمه سانچی منعقد شده و طبق قرارداد بیمه‌های اتکایی باید ضرر و زیان ناشی از سوانح را که در قرارداد بیمه دیده شده پرداخت کنند. این در حالی است که طبق روال خسارت سانچی بین بیمه‌ها تقسیم شده و حالا بیمه‌ها باید سهم خود را برای جبران خسارت بدهند. حالا اگر امروز بیایند و خسارت سانچی را مشمول دور جدید تحریم‌ها کنند و نخواهند خسارت را جبران کنند، این خلاف قوانین بین‌المللی است و نباید صورت بگیرد. این فعال حوزه حمل‌ونقل و لجستیک در ادامه به این نکته اشاره کرد که با توجه به تحریم‌های دور جدید و عدم امکان برقراری خطوط اعتباری و مالی، امکان پرداخت خسارت از بیمه‌گزاران خارجی سلب شده است.

گله گفت: اما حالا باید دید که بیمه‌های اتکایی و گروه شرکت‌های بیمه‌ای که در بیمه سانچی مشارکت دارند، چگونه با دور جدید تحریم‌ها رفتار خواهند کرد. در حالی که آنها به عنوان بنگاه‌های اقتصادی با تراز سود و زیان خود درگیر هستند. شرکت‌های بیمه موظف به حفاظت و نگهداری از سرمایه‌های خود و سرمایه‌گذارانشان هستند و با وجودی که ممکن است با ارائه خدمات بیمه به شناور مغروق سانچی مشمول تحریم‌های آمریکا شوند، قطعا ترجیح می‌دهند که به این وادی وارد نشوند و پرونده سانچی را مختومه کنند. رئیس هیئت‌مدیره انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی استان تهران از زاویه دیگری هم به این مسئله نگاه کرد و گفت: این احتمال وجود دارد که در قرارداد بیمه، سانچی مشمول تمام زوایای خسارت نشده باشد و یا اینکه در مفاد قرارداد، بیمه‌گزاران با ترفندهایی برای دور زدن عدم پرداخت خسارت راهکارهایی را پیش‌روی خود گذاشته باشند. در غیر این صورت بیمه سانچی باید تماما اعمال شود.

گله در ادامه درباره خدمات بیمه دریایی و دریانودری نیز توضیح داد: خدمات بیمه دریایی معمولا با مشارکت بیمه‌ها سراسر جهان پرداخت می‌شوند و بیمه‌های بین‌المللی با مشارکت همدیگر خدمات بیمه‌ای دریایی را ارائه می‌کنند و زیان ناشی از خسارت‌ها را نیز با مشارکت همدیگر پوشش می‌دهند. بدین ترتیب شرکت‌های بیمه‌ای که خدمات بیمه حمل‌ونقل دریایی را ارائه می‌کنند از طریق بیمه اتکایی که اصطلاحا reinsurance نامیده می‌شوند با یکدیگر در ارتباط هستند. به گونه‌ای که وقتی شناگر یا نفتکشی در ایران دچار سانحه شود بیمه‌های بین‌المللی، ریسک بیمه آن را پذیرفته‌اند و در واقع خسارت بیمه از طریق reinsurance ها بین تمام بیمه‌های دنیا تقسیم می‌شود.

نایب رئیس هیئت‌مدیره کانون سراسری انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی افزود: با توجه به همپوشانی و اتحادی که در ارائه خدمات بیمه دریایی و دریانوردی وجود دارد، اگر خسارت بیمه‌ای در حوزه بنادر و دریانوردی ایران  رخ دهد این خسارت می‌تواند کل بیمه‌ها یا تعداد زیادی از بیمه‌ها را متاثر کند و تمام بیمه‌ها در پرداخت خسارت ناشی از حادثه بیمه‌ای ایران شریک هستند، تمام بیمه از طریق reinsurance‌ها ریسک بیمه را پذیرفته‌اند. برهمین اساس بیمه‌های دریایی به خصوص بیمه‌های نفتکش‌ها که برای دولت از اهمیت زیادی برخوردار است، نیز مشمول این قاعده است و بنا بر همین حساسیت عموما بیمه‌های نفتکش‌های ایرانی از طریق reinsurance ها پوشش داده می‌شود.

گله پیش‌بینی کرد که با عدم امکان همکاری و پوشش خدمات بیمه‌ای از طرف بیمه‌های خارجی، ارائه خدمات بیمه شناورها و دریایی فشار و مسئولیت گفت: با وجود برهم خوردن روابط تجاری و اقتصادی بین ایران و اقتصاد جهانی؛ ریسک بالایی در انتظار بیمه حمل‌ونقل دریایی کشور نشسته است. اگر بیمه‌های خارجی خدمات بیمه اتکا که به صورت جمعی به شناروها و کشتی‌ها می‌دهند، قطع کنند و  بیمه‌های خارجی و بین‌المللی حاضر به ادامه نقش خود در خدمات بیمه حمل‌ونقل دریایی ایرانی نباشند، شرایط برای بیمه‌ها و همچنین شناورهای ایرانی سخت می‌شود.

نایب رئیس هیئت‌مدیره کانون سراسری انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی توضیح داد: با خروج بیمه‌های خارجی، مسئولیت بیمه‌های ایرانی به شدت افزایش می‌یابد و در عین حال توان تامین مالی و پرداخت خسارت‌های احتمالی کشتی‌ها را نخواهند داشت. شرایط برای بیمه‌های ایرانی که یک تنه مسئولیت بیمه کشتی‌ها را پذیرفته‌اند و ریسک را قبول کرده‌اند، بسیار خطرناک است و مسئولیت بزرگی است. بیمه در این شرایط ریسک بزرگی را متقبل می‌شوند و نقش کوچک چند درصدی خود را به نقش صدرصدی در پوشش خسارت حمل‌ونقل دریایی می‌پذیرند.

این کارشناس حوزه حمل‌ونقل و لجستیک ادامه داد: به صورت معمول و پیش از تحریم‌ها، این گونه بود که در بیمه‌های ایرانی درصدی کمی از مسئولیت خسارات احتمالی را می‌پذیرند و مابقی مسئولیت یا خسارت احتمالی حوادث دریایی ایران بر عهده reinsurance ها بود، اما حالا باید تمام هزینه‌های خسارت را پرداخت کنند. امروز اگر اتفاقی برای شناورها، کشتی‌های نفتکش، باری، فله‌بر و... بیفتد شرکت ایرانی  که کشتی را بیمه کرده است، موظف است که تمام خسارت و صددرصد زیان احتمالی شرکت کشتیرانی را بپردازد و این روند خیلی زود بیمه‌های ایرانی را به مرحله ورشکستگی می‌کشاند.

این در حالی که تجربه نشان داده است که پوشش خدمات بیمه از طریق بیمه‌های اتکایی لازم است و باید کشتی‌ها و شناورها تحت پوشش آن قرار بگیرند. گله در ادامه به سیاست‌های دولت در مورد اقتصاد اشاره کرد و گفت:  نگاه دوگانه‌ای نسبت به اقتصاد و سیاست در کشور وجود دارد و این نگاه ها بر تصمیمات اقتصادی دولت نیز تأثیر گذاشته است. دیدگاه اول این است که اقتصاد کشور باید در خدمت سیاست باشد و در مقابل دیدگاه دیگری هم وجود دارد مبنی بر این که سیاست باید در خدمت اقتصاد باشد. 

در این مورد موضوع همکاری، اتصال و استفاده از خدمات بیمه دریایی نیز شرایط بر همین منوال است و دولت باید تصمیم بگیرد  که در این‌باره اقتصاد را فدای سیاست می‌کند یا این‌که به خاطر فضای سیاسی، اقتصاد را نادیده خواهد گرفت. این بسته به نظر دولت دارد که این ریسک را بپذیرند. اما انجامش بسیار خطرناک باشد و ضرر هنگفتی به دنبال داشته باشد.