◄ رانندگان خود مالک؛ کارگر محسوب می‌شوند یا کارفرما؟

رئیس هیئت مدیره انجمن رانندگان کامیون‌های یخچال دار استان تهران در پاسخ به این پرسش که راننده‌ای که خود مالک کامیون است کارگر محسوب می‌شود یا کارفرما؟ گفت: برای اثبات کارگر یا کارفرما بودن راننده، رابطه کارگری و کارفرمایی باید دارای سه ویژگی اصلی باشد، 1-شخصی یا بالمباشره بودن انجام کار توسط انجام دهنده کار، 2-تبعیت حقوقی (رابطه دستوری)،  3-تبعیت اقتصادی (رابطه مزدی)  وجود داشته باشد.

به گزارش تین نیوز،  عبدالله خانعلی افزود: طبق ماده 2 قانون کار، کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار کند،  به استناد ماده 3 قانون کار، کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می‌کند.

وی ادامه داد: به استناد ماده 4، کارگاه محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می‌کند، از قبیل مؤسسات صنعتی، کشاورزی، معدنی، ساختمانی، ترابری، مسافربری، خدماتی، تجاری، تولیدی، اماکن عمومی و امثال آنها، کلیه تاسیساتی که به اقتضای کار متعلق به کارگاه هستند، از قبیل نهارخوری، تعاونی‌ها، شیرخوارگاه، مهد کودک، درمانگاه، حمام، آموزشگاه حرفه‌ای، قرائت‌خانه، کلاس‌های سواد آموزی و سایر مراکز آموزشی و اماکن مربوط به شورا و انجمن اسلامی و بسیج کارگران، ورزشگاه، وسایل ایاب و ذهاب و نظایر آنها جزو کارگاه می باشند.

او تاکید کرد: همچنین به استناد ماده 5 قانون کار، کلیه کارگران و کارفرمایان و نمایندگان آنان و کارآموزان و نیز کارگاه‌ها، مشمول مقررات این قانون می باشند، به استناد ماده 7 قانون کار، قرارداد عبارت است از قرارداد کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق السعی، کاری را برای مدت موقت یا مدت غیر موقت برای کارفرما انجام می‌دهد.

خانعلی خاطرنشان کرد: با توجه به توضیحات ذکر شده نتیجه‌گیری می‌شود، از آنجا که راننده‌ای که خود مالک کامیون است تحت امر کارفرما (صاحب کالا) نبوده و کامیون ایشان جزو اموال کارگاه و ترابری مد نظر ماده 4 قانون کار نیست، پس مشمول کارگاه قانون کار نیست.

وی افزود: در قوانین حمل و نقل بین‌المللی و ایران مثلثی وجود دارد که یک ضلع آن را صاحبان کالا، یک ضلع آن را شرکت‌های فورواردر یا حمل و نقل بدون کامیون و یک ضلع آن را شرکت‌های کریری دارای کامیون یا راننده دارای کامیون تشکیل می‌دهد.

رئیس هیئت مدیره انجمن رانندگان کامیون‌های یخچال دار استان تهران گفت: در قوانین حمل و نقلی باید شرکت‌های حمل حلقه واسط بین صاحب کالا و راننده باشند، در قوانین، راننده و کامیون شخصی به رسمیت شناخته نمی‌شود، بلکه در قالب و زیر پرچم یک شرکت حمل و نقل تعریف شده و با شرکت حمل معنا و مفهوم پیدا می‌کند، یعنی افرادی تحت عنوان کارفرما با سرمایه‌گذاری و خرید کامیون، شرکت حمل و نقلی تاسیس و راه‌اندازی می‌کنند و تعدادی راننده را هم جهت اپراتوری ناوگان با قرارداد به استخدام خود در می‌آورند.

او اظهار کرد: ولی در ایران به‌دلیل اینکه شرکت‌های حمل و نقلی ناوگان ملکی ندارند و به‌جای شرکت‌های حمل، رانندگان اقدام به خرید کامیون نموده‌اند، بنابراین راننده‌ای که خود مالک کامیون است و به‌دلیل اینکه زمان بارگیری باید تحت امر یک شرکت حمل و نقلی قرارداد کار تنظیم نماید که در حمل و نقل سند حمل یا بارنامه نامیده می‌شود، اقدام به فعالیت می‌نماید و در قبال خدماتی که به شرکت حمل ارائه می‌دهد حق السعی یا دستمزد دریافت می‌کند، پس کارفرمای راننده‌ای که خود، مالک کامیون است طبق برداشت اینجانب از قانون، شرکت‌های حمل و نقلی هستند.

خانعلی بیان کرد: ولی چون رانندگان با شرکت‌ها قرارداد ندارند و این فعل گرفتن بار و بارنامه هر بار توسط یک شرکت حمل انجام می‌شود، شرکت‌های حمل و نقلی هم زیر بار کارفرما بودن رانندگان و پرداخت حق بیمه و سایر مسائل قانون کار رانندگان نمی‌روند، بنابراین دولت سازمان تامین اجتماعی را مجاب نموده است تا نیمی از حق بیمه رانندگان را بپردازد.

او ادامه داد: پس از انقلاب و بعد از انحلال سندیکا در ایران و جایگزینی تشکلات صنفی و کانون‌های مربوط، جهت سازماندهی و امکان پیگیری مطالبات حقوقی و صنفی رانندگان و کامیونداران و تاسیس تشکلات صنفی رانندگان، معاونت روابط کار وزارت تعاون، اقدام به صدور بخشنامه‌ای به شماره 71256 مورخ 1382/8/22 نمود.

وی گفت: در این بخشنامه و استعلام‌های بعدی صراحتاً اعلام داشته است که رانندگان دارای کارت هوشمند معتبر رانندگی (صرف نظر از اینکه مالک کامیون باشند یا نباشند) جهت عضویت در تشکلات، صرفاً مجاز به عضویت در انجمن های صنفی کارگری رانندگان بوده و مالکان کامیون بدون کارت هوشمند رانندگی که طبق قرارداد راننده‌ای را در استخدام داشته و حق بیمه ایشان را پرداخت می‌کنند را جهت عضویت صرفاً مجاز به عضویت در انجمن‌های صنفی کارفرمایی کامیونداران تقسیم بندی کرده است.

خانعلی تاکید کرد: در پایان نتیجه‌گیری می‌شود رانندگان ناوگان عمومی حمل کالای جاده‌ای مشمول خاص قانون کار نیستند، یعنی نه کارگر هستند و نه کارفرما، این دسته از رانندگان اگر کارفرمایی داشته باشند، آن کارفرما شرکت‌های حمل و نقل هستند که در آن صورت کارگر محسوب خواهند شد.