◄ تهاتر نفتی و حمل و نقل؛ اولویت با طرح های مصوب است نه راه آهن پرسرعت

یک کارشناس حمل و نقل در مورد اظهارات چند روز پیش وزیر راه و شهرسازی مبنی بر این که می توان از تهاتر نفتی به عنوان یک روش تامین منابع مالی برای اجرای ابر پروژه های حمل و نقلی از جمله راه آهن های پرسرعت استفاده کرد، گفت: اگر بخشی از ظرفیت تولید نفت برای تهاتر نفتی در اختیار بخش حمل و نقل قرار گیرد در این بخش صدها طرح مصوب و نیمه کاره با اولویت‌های بالا وجود دارد که نوبت به طرح غیرمصوب، پرهزینه، بدون توجیه و لوکس راه آهن پرسرعت تهران مشهد نمی رسد.

به گزارش تین نیوز، سید مرتضی ناصریان در توضیح این دیدگاه خود عنوان کرد: برای محور تهران مشهد قبلا مطالعات مفصل فنی و اقتصادی برای مقایسه گزینه های مختلف راه آهن پرسرعت با برقی کردن راه آهن موجود انجام شده که گزینه برقی کردن راه آهن موجود کاملا اقتصادی و با فاصله بسیار زیاد بهتر از احداث راه آهن پرسرعت ارزیابی شده است.

وی خاطرنشان کرد: ابر پروژه طرح راه آهن تهران قم اصفهان هم به عللی به ویژه اشتباهات مدیریتی کارفرمایی در باتلاق مسائل قانونی، مالی و تامین مالی غرق است و هر روزه بر ضررهای معطلی آن اضافه می شود.

او ادامه داد: طبق قانون بودجه سنواتی هم تنها طرح مصوب راه آهن پرسرعت، محور تهران قم اصفهان است که قرارداد تجاری آن منعقد شده است.

ناصریان تاکید کرد: کشور ما اکنون کمتر از ظرفیت های اوپک نفت می فروشد با این حال به علت کمبود سرمایه گذاری در آماده سازی حوزه های نفتی، ظرفیت تولید کشور تقلیل یافته و امکان تولید در حد سهمیه را نداریم و ضمنا فروش فرآورده های نفتی ارزش بسیار بالاتری نسبت به عرضه نفت خام دارد. بنابراین ظرفیت کشور برای تهاتر نفتی محدود است.

وی افزود: اگر بخشی از ظرفیت تولید نفت برای تهاتر نفتی در اختیار بخش حمل ونقل قرار گیرد در این بخش صدها طرح مصوب و نیمه کاره با اولویت‌های بالا وجود دارد که نوبت به طرح غیرمصوب، پرهزینه، بدون توجیه و لوکس راه آهن پرسرعت تهران مشهد نمی رسد.

این کارشناس حمل و نقل گفت: طرح مصوب راه آهن پرسرعت تهران اصفهان هم طبق گزارشات فاقد توجیه اقتصادی است و چند ماه قبل کمیسیون عمران مجلس بعد از چند جلسه بحث و بررسی و تبادل نظر با متخصصان و مسئولان درخواست نمود که این طرح متوقف شود و اخیرا سازمان برنامه هم با این تصمیم موافقت و توقف طرح را به صرفه دانسته است.

او عنوان کرد: نکته دیگر تطبیق روش پیشنهادی وزیر محترم با قانون حمایت از تولید و خدمات داخلی(حداکثر استفاده) است که اگر منابع تهاتر نفتی را به شرکت خارجی برای ایجاد طرحی بدهیم آن شرکت مقید خواهد بود که حداکثر استفاده از تولیدات و خدمات داخلی صورت دهد.

 ناصریان  با طرح این پرسش که در یک طرح عمرانی حمل و نقل، میزان نیاز به اقلام خارجی چقدر است؟ گفت: سهم اقلام خارجی در طرح های متعارف ساخت راه آهن حدود ده درصد، در برقی کردن خطوط حداکثر ۲۰ درصد و در طرح های راه آهن پرسرعت حداکثر ۴۰ درصد است و کدام شرکت خارجی حاضر است اغلب منابع حاصل از تهاتر نفت را صرف هزینه های محلی طرح عمرانی نماید؟ بنابراین منطقی آن است که اغلب منابع حاصل از تهاتر نفتی صرف تامین اقلام وارداتی شود تا با قانون فوق مطابقت داشته باشد.

وی افزود: در مقابل تهاتر نفت که یکی از منابع محدود کسب درآمد در شرایط تحریمی است ده ها سرفصل نیازهای وارداتی کشور قرار دارد که برخی حیاتی یا ضروری هستند (نظیر دارو و کالاهای اساسی) و لذا بخش حمل و نقل از نیازهای دست اول محسوب نمی شود.

وی در مورد لزوم احداث راه آهن‌ های پرسرعت نیز گفت: تکنولوژی یا سرعت به خودی خود هدف اصلی نیستند بلکه ارائه خدمات مطلوب، با شیوه اقتصادی و با آینده نگری باید مدنظر باشد و راه حل‌های محتمل بوسیله متخصصین ریلی و در قالب طرح جامع سنجیده و مناسب ترین پروژه‌ها انتخاب شوند. بنابراین پروژه‌ هایی نظیر  احداث خطوط پرسرعت را باید به عنوان گزینه‌ هایی در مقایسه با دیگر گزینه‌ های  محتمل برای ارائه خدمات مناسب سنجید.

ناصریان عنوان کرد: در حد پروژه‌ های راه‌ آهن پرسرعت در داخل ایران (مثلاً در مسیرهای تهران-مشهد، تهران-تبریز، اصفهان-شیراز و اصفهان-اهواز) لازم است ابتدا برای پروژه مورد نظر مطالعه امکان سنجی فنی و اقتصادی و مقایسه با گزینه‌های هوایی و جاده ای صورت گیرد و سرعت بهینه مشخص شود. چنین مطالعاتی قبلاً فقط مسیر تهران – مشهد در حد امکان سنجی اولیه مطالعه شده است.

این کارشناس ادامه داد: در وضعیت کنونی احداث خطوط پرسرعت بسیار پرهزینه و ارزبر بوده و برای کشور ما غیر اقتصادی به شمار می‌رود. برای سنجش کلی این موضوع معمولاً از قدرت خرید سرانه فرد استفاده می شود. میانگین جهانی نشان می دهد کشورهایی که در آستانه ورود به صنعت راه آهن پرسرعت بوده‌اند به صورت میانگین دارای حدود 15 هزار دلار قدرت خرید سرانه سالانه بوده‌ اند.

به گزارش تین نیوز، وی تاکید کرد: کشور چین از کشورهای موفق در توسعه خطوط پرسرعت بوده و برخی از کشورهای منطقه نظیر ترکیه و عربستان نیز خطوط پرسرعت را ایجاد نموده‌اند. کشور ما نیز به علت وسعت خود مستعد ایجاد خطوط پرسرعت کشور می‌باشد ولی برنامه  ایجاد خطوط سریع از انعقاد قرارداد برای احداث پروژه‌ های احداث خطوط جدید شروع نمی شود بلکه نیازمند بومی‌ سازی این موضوع و کاهش وابستگی است تا هزینه گزاف این خطوط متعادل شود و در این صورت می‌توان به توسعه خطوط پرسرعت در کشور نگاه منطقی داشت.

این کارشناس خاطرنشان کرد: البته این فن‌آوری دور از دسترس نیست و قبلاً معاونت علمی نهاد ریاست جمهوری در قالب پروژه‌ های شورای عتف، بومی نمودن قطار پرسرعت را دنبال کرده بود. این تحقیق ناتمام ماند ولی اشکالی که به آن وارد بود اینکه عمدتاً به موضوع ناوگان ریلی پرسرعت می‌پرداخت و بومی نمودن زیرساخت راه‌آهن پرسرعت را رها نموده بود.

او افزود: به هرحال برای توسعه بلندمدت کشور، راه‌ آهن پرسرعت مطلوب بوده و فن‌آوری لازم برای آینده محسوب می‌گردد، بنابراین لازم است ابتدا بومی‌ سازی آن برای کاهش هزینه دنبال شود و  در صورت انجام پروژه‌های بومی‌سازی و کاهش هزینه ممکن است در افق برنامه‌ها بلندمدت قرار گیرد ولی در افق برنامه پنج ساله آتی اجرای این نوع پروژه‌ها فاقد توجیه و اولویت می‌باشند.

وی در پایان با استناد به این اظهارات مقام معظم رهبری که در دیدار اخیر خود با هیئت دولت فرموده اند «در مدت خدمت و مسئولیت همت تان را متمرکز کنید بر این که یک بازسازی انقلابی و البته عقلانی و فکورانه در همه عرصه های مدیریتی انشاالله به وجود بیاید. انقلابی بودن حتما بایستی همراه باشد با عقلانیت که این شیوه صحیح جمهوری اسلامی از اول کار تا امروز این بوده که حرکت انقلابی با حرکت اندیشه ورزانه و عقلانی همراه باشد» گفت: این مطلب مربوط به بیانات مقام معظم رهبری دام ظله در دیدار ششم شهریور امسال دولت با ایشان است.

وی با تاکید بر اینکه شایسته است مسئولان دقت بالا به این رهنمود رهبری داشته باشند، افزود: به نظر می رسد فرمایش وزیر در خصوص تهاتر نفتی برای احداث راه آهن پرسرعت تهران مشهد و تهران اصفهان ظاهرا بحثی غیرعقلایی است.

فیلم اظهارات وزیر راه و شهرسازی در برنامه تیتر امشب را ببینید: