◄ ایجاد فضای رقابتی در تامین واگن های امدادی
در پی انتشار خبری ﺑﺎ ﻋﻨﻮان " ﻣﺎﻧﻊ ﺗﺮاﺷﯽ در ﺗﺮاﻧﺰﯾﺖ رﯾﻠﯽ اﯾﺮان وﺗﺮﮐﯿﻪ ؛ درﺧﻮاﺳﺖ اﻣﺪادی ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ از ﻣﺪﯾﺮ ﻋﺎﻣﻞ راه آﻫﻦ" در تاریخ 8 آبان 1403 در تین نیوز جمعی از شرکت های ریلی ﺿﻤﻦ ﺗﺸﮑﺮ از اﻧﻌﮑﺎس ﻧﻈﺮات و دﯾﺪﮔﺎه های ﮐﻠﯿﻪ ﻓﻌﺎﻻن ﺧﺼﻮﺻﯽ و دوﻟﺘﯽﺣﻮزه رﯾﻠﯽﮐﺸﻮر و اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ اﻃﻼﻋﺎت ، خواستار انتشار مطلبی برای تنویر موضوع شدند که در ادامه می خوانید.
در پی انتشار خبری ﺑﺎ ﻋﻨﻮان " ﻣﺎﻧﻊ ﺗﺮاﺷﯽ در ﺗﺮاﻧﺰﯾﺖ رﯾﻠﯽ اﯾﺮان وﺗﺮﮐﯿﻪ؛ درﺧﻮاﺳﺖ اﻣﺪادی ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ از ﻣﺪﯾﺮ ﻋﺎﻣﻞ راه آﻫﻦ" در تاریخ 8 آبان 1403 در تین نیوز، جمعی از شرکت های ریلی ﺿﻤﻦ ﺗﺸﮑﺮ از اﻧﻌﮑﺎس ﻧﻈﺮات و دﯾﺪﮔﺎه های ﮐﻠﯿﻪ ﻓﻌﺎﻻن ﺧﺼﻮﺻﯽ و دوﻟﺘﯽﺣﻮزه رﯾﻠﯽﮐﺸﻮر و اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ اﻃﻼﻋﺎت، خواستار انتشار مطلبی برای تنویر موضوع شدند که در ادامه می خوانید:
"ﻣﺴﺘﺤﻀﺮﯾﺪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ دوام و ﻗﻮام ﺳﺎزﻣﺎن ها و شرکت ها ﺗﺪوﯾﻦ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات اﺛﺮ ﺑﺨﺶ و ﮐﺎرا، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺮ اﺟﺮای ﺿﻮاﺑﻂ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﻧﻈﺎرت و ﭘﺎﯾﺶ و ﺑﻬﺒﻮد آﻧﻬﺎﺳﺖ.
در سال های اﺧﯿﺮ و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮای واﮔﻦ اﻣﺪادی، راه آﻫﻦ ج. ا. ایران اﻣﮑﺎن ورود واﮔﻦ اﻣﺪادی ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮکت های ﺣﻤﻞ ﺧﺼﻮﺻﯽ را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ و اﯾﻦ ﺷﺮکت ها ﻃﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪی ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ازای ﻫﺮ ﻣﺠﻮز ﺻﺎدره ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ورود 100 دﺳﺘﮕﺎه واﮔﻦ اﻣﺪاد اﻗﺪام ﻧﻤﻮده و ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﺳﻘﻒ، ﻣﺠﺪداً درﺧﻮاﺳﺖ و ﻣﺠﻮز ﺟﺪﯾﺪ اﺧﺬ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ورود واﮔﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺸﻮر، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﭼﺎرﭼﻮب ﺿﺮوری ﺑﺮای ﺣﻔﻆ اﯾﻤﻨﯽ و ﻧﻈﻢ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ رﯾﻠﯽ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده و ﺿﻤﻦ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻓﯽ ﻣﺎﺑﯿﻦ ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ از ﺑﺮوز ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻫﺎی ﻓﻨﯽ و ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و ﺧﻄﺮات اﺣﺘﻤﺎلی ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ریسک های اﻗﺘﺼﺎدی ﭘﺮوژه ﻫﺎی ﺣﻤﻞ رﯾﻠﯽ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ .
ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ دﺳﺘﻮرالعمل های ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﻣﮑﺎن رﻗﺎﺑﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﻣﯿﺎن ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﻓﻌﺎل ﻧﯿﺰ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد. در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ، ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﮐﻠﯿﻪ ذﯾﻨﻔﻌﺎن از ﺟﻤﻠﻪ راه آﻫﻦ و ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی رﯾﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺮرات، اﻟﺰاﻣﯽ و ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﻧﺴﺠﺎم ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ و رﻗﺎﺑﺖ ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ.
ﻟﯿﮑﻦ ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻌﺪودی از ﺷﺮکت های داﺧﻠﯽ در ﺗﻼﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ روش ﻣﻤﮑﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﺸﺎر رﺳﺎﻧﻪ ای و اﺧﺬ دﺳﺘﻮر ﺷﻔﺎﻫﯽ از ﻣﺪﯾﺮان ﻣﺤﺘﺮم راه آﻫﻦ ﺿﻤﻦ ﻋﺪم اﺟﺮای ﺿﻮاﺑﻂ، ﻣﻮﺟﺒﺎت اﻧﺤﺼﺎر و رﻗﺎﺑﺖ ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ در ﺑﺎزار ﺣﻤﻞ رﯾﻠﯽ و ﺗﺎﻣﯿﻦ واﮔﻦ اﻣﺪادی را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﺑه طوریکه ﺣﺴﺐ اﻃﻼع، ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﻣﺪﻋﯽ در ﺧﺒﺮ ﻣﻨﺘﺸﺮه، در ﭼﻨﺪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﺪون ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻓﺮآﯾﻨﺪ اﺧﺬ ﻣﺠﻮز ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ورود واﮔﻦ اﻣﺪاد ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻘﻒ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﻗﺪام ﻧﻤﻮده اﺳﺖ.
ﻟﺬا اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽ رود ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﯾﺠﺎد ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ و ﺑﯽ اﻋﺘﻤﺎدی ﺳﺎﯾﺮ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ و ﺗﻀﻌﯿﻒ رﻗﺎﺑﺖ ﺳﺎﻟﻢ، ﮐﻠﯿﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﮑﺎری ﺑﺎ راه آﻫﻦ ج. ا. ایران دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎ و ﺿﻮاﺑﻂ را اﺟﺮا ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﺗﺎ اﻧﺸﺎﷲ ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و رﺷﺪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﮐﺸﻮر در ﺳﺎل های ﭘﯿﺶ رو ﺑﺎﺷﯿﻢ"
موضوع "ایجاد فضای رقابتی در تأمین واگنهای امدادی"، نیاز است که به ابعاد مختلف این مسئله بپردازیم و آن را از جنبههای مختلف فنی، اقتصادی، مدیریتی و اجتماعی بررسی کنیم. همچنین، برای شفافسازی و تسهیل مقایسه، از جداول و ارقام مقایسهای استفاده خواهیم کرد.
1. تحلیل جامع چالشها و مشکلات موجود در تأمین واگنهای امدادی
الف. کمبود واگنهای امدادی
یکی از اصلیترین مشکلات در تأمین واگنهای امدادی، کمبود تعداد این واگنها در ایران است. این مسئله از چند جنبه قابل بررسی است:
• افزایش تقاضا در شرایط بحرانی: ایران بهویژه در زمان بحرانهای طبیعی همچون زلزله و سیل، نیاز به واگنهای امدادی دارد.
ا کمبود منابع مالی: هزینههای واردات و نگهداری واگنهای امدادی بسیار بالاست.
• پایین بودن نرخ سرمایهگذاری در صنعت حملونقل ریلی امدادی: واگنهای امدادی نیاز به سرمایهگذاری و بودجه برای تأمین، واردات، تعمیرات و نگهداری دارند که اغلب در اولویتهای پایینتر قرار میگیرند.
ب. مشکلات ساختاری و اداری
فرآیند تأمین واگنهای امدادی اغلب از مشکلات ساختاری و اداری رنج میبرد. این مشکلات شامل:
• طولانی بودن فرآیند مجوزدهی: فرآیندهای پیچیده اداری برای واردات واگنها بهویژه در شرایط اضطراری ممکن است زمان زیادی بهطول بینجامد.
• تعدد مقررات و دستورالعملها: وجود تعدادی از مقررات متفاوت و متناقض که ممکن است باعث گیجی و سردرگمی شرکتهای تأمینکننده واگنها شود.
• شکلگیری انحصار در بازار: برخی شرکتهای خاص ممکن است با استفاده از ابزارهای مختلف، بهویژه فشار رسانهای یا سیاسی، تلاش کنند که بازار تأمین واگنهای امدادی را انحصاری کنند.
ج. رقابت ناصالح و اثرات آن
وجود رقابت ناصالح میان شرکتها میتواند به چندین مشکل عمده منجر شود:
• کاهش کیفیت واگنها: در بازار رقابتی ناسالم، برخی شرکتها ممکن است برای کاهش هزینهها، از کیفیت واگنها بکاهند.
• افزایش قیمتها: در نبود نظارت کافی، برخی شرکتها میتوانند قیمتها را بالا ببرند، که این امر میتواند فشار اقتصادی زیادی به شرکتهای بهرهبردار وارد کند.
2. راهحلها و پیشنهادات برای بهبود فرآیند تأمین واگنهای امدادی
الف. ایجاد شفافیت و سادهسازی فرآیندهای اداری
• شفافسازی دستورالعملها: برای جلوگیری از ابهامات و تأخیرها، باید دستورالعملها و مقررات واردات و تأمین واگنهای امدادی بهطور واضح و شفاف منتشر شود.
• تسهیل فرآیند مجوزدهی: از طریق استفاده از سامانههای آنلاین و دیجیتال، فرآیند مجوزدهی باید سادهتر و سریعتر شود.
ب. ایجاد رقابت سالم
• جذب شرکتهای مختلف: دولت و راهآهن باید از تعدد شرکتهای تأمینکننده حمایت کنند تا از انحصار جلوگیری شود.
• حمایت از نوآوری: در فضای رقابتی، شرکتها بهطور طبیعی تلاش خواهند کرد که محصولات بهتری را عرضه کنند، از جمله نوآوری در طراحی و ایمنی واگنها.
ج. حمایت از تولید داخلی
• حمایت از تولیدکنندگان داخلی: با ارائه تسهیلات و مشوقها به شرکتهای داخلی، میتوان وابستگی به واردات را کاهش داد.
• پشتیبانی از تحقیق و توسعه (R&D): از شرکتهای داخلی برای تحقیق و توسعه در زمینه طراحی و تولید واگنهای امدادی حمایت شود.
د. مقررات و نظارت دقیقتر
• نظارت و ارزیابی مستمر: راهآهن و سایر نهادهای نظارتی باید بر فعالیتهای شرکتهای تأمینکننده واگنها نظارت دقیق داشته باشند تا از انحصار و تخلفات جلوگیری شود.
• اعمال جریمههای سنگین: برای شرکتهایی که قوانین و مقررات را نقض میکنند، باید جریمههای سنگین در نظر گرفته شود.
3. مزایای ایجاد رقابت سالم در تأمین واگنهای امدادی
ایجاد فضای رقابتی سالم، میتواند تأثیرات مثبت زیادی بر بازار تأمین واگنهای امدادی داشته باشد. برخی از این مزایا عبارتند از:
الف. کاهش هزینهها
رقابت موجب میشود که شرکتها برای کاهش هزینهها دست به ابتکارات مختلف بزنند. این ابتکارات میتواند به کاهش هزینههای تأمین، نگهداری و واردات واگنهای امدادی منجر شود.
ب. افزایش کیفیت
رقابت سالم میان شرکتها باعث بهبود کیفیت محصولات میشود، زیرا هر شرکت به دنبال جذب مشتری بیشتر است و برای این کار باید کیفیت را افزایش دهد.
ج. افزایش سرعت تأمین
در فضای رقابتی، شرکتها برای برآورده کردن نیازهای مشتریان، تلاش میکنند تا زمان تأمین واگنها را کاهش دهند. این به معنای افزایش سرعت تأمین واگنها در شرایط بحرانی است.
د. نوآوری در طراحی
رقابت باعث میشود که شرکتها به نوآوری در طراحی و تکنولوژیهای جدید برای تولید واگنهای امدادی روی آورند. این میتواند شامل استفاده از مواد جدید، سیستمهای ایمنی پیشرفته و بهبود کارایی واگنها باشد.
4. مقایسه وضعیت موجود با فضای رقابتی سالم پیشنهادی
برای بهتر فهمیدن تأثیر ایجاد رقابت سالم، مقایسهای میان وضعیت موجود و وضعیت مورد نظر پس از ایجاد رقابت سالم در تأمین واگنهای امدادی انجام میدهیم.
مؤلفه=وضعیت موجود=وضعیت پس از ایجاد رقابت سالم
تعداد واگنهای امدادی=محدود و ناکافی برای نیازهای بحرانی=افزایش تعداد واگنها با تأمین سریعتر در بحرانها
هزینهها=بالا به دلیل انحصار و مدیریت ناکارآمد=کاهش هزینهها به دلیل رقابت و بهینهسازی فرآیندها
کیفیت واگنها=متغیر و پایین در برخی موارد=افزایش کیفیت واگنها به دلیل رقابت میان شرکتها
سرعت تأمین=تأخیر در تأمین واگنها در زمان بحران=افزایش سرعت تأمین واگنها در شرایط بحرانی
تنوع محصول=کم و محدود به چند شرکت خاص=افزایش تنوع و نوآوری در محصولات و خدمات
نوآوری در طراحی=کم، به دلیل عدم وجود فشار رقابتی=افزایش نوآوری در طراحی واگنها و تکنولوژیهای جدید
5. نتیجهگیری
در نتیجه، ایجاد فضای رقابتی سالم در تأمین واگنهای امدادی میتواند اثرات مثبت زیادی در کاهش هزینهها، بهبود کیفیت، افزایش سرعت تأمین و ارتقای نوآوری داشته باشد. این تغییرات نه تنها بهطور مستقیم بر عملکرد سیستم حملونقل ریلی کشور اثر میگذارد بلکه میتواند در درازمدت به بهبود کیفیت خدمات در زمانهای بحرانی و کاهش خسارات ناشی از بحرانهای طبیعی کمک کند.