انفجار بزرگ!
تین نیوز| مجلس شورای ملی در 29 اسفند 1329 گزارش پیشنهادی کمیسیون نفت را در حالی که «حسین علا» در 21 اسفند سمت نخست‌وزیری را عهده‌دار شده بود، به شرح ذیل تصویب کرد. «به نام سعادت ملت ایران و به منظور تامین صلح جهانی، امضاکنندگان ذیل پیشنهاد می‌نماییم که صنعت نفت ایران در تمام مناطق کشور بدون استثنا ملی اعلام شود، یعنی تمام عملیات اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری در دست دولت قرار گیرد.» تصمیم تاریخی مجلس شورای ملی بازتاب وسیع مطبوعات داخلی و خارجی را به همراه داشت. برخی از مطبوعات خارجی که همواره از امتیازگر نفتی پشتیبانی و حمایت می‌کردند، بیش‌ترین پوشش خبری و اطلاع‌رسانی خود را به این موضوع اختصاص دادند. این دسته از مطبوعات اگرچه با شگردهای تبلیغاتی خود می‌کوشیدند مردم ایران را از راه رفته بازگردانند و آنان را در عملی ساختن تصمیم خود مایوس سازند اما هیچ‌گاه قادر به کتمان عظمت این حادثه عظیم تاریخی و عزم استوار ملی نبودند، از این رو هر یک در لابه‌لای تفاسیر خبری خود به اهمیت این رخداد بزرگ اعتراف داشته و آن را به عنوان یک اتفاق بزرگ در تاریخ ایران یاد می‌کردند.
روزنامه «ظفر» چاپ ترکیه نوشت: «سیاست ملی کردن نفت ایران در سیاست انگلیس و آمریکا و خاورمیانه تاثیر عمیقی خواهد داشت و ممکن است موجب یک مصیبت بین‌المللی شود. راست است که ایران حق دارد در منابع نفت خود به هر طریق که بخواهد تصرف مالکانه کند ولی بعید نیست که تقلیل نفوذ آمریکا و انگلیس در ایران موجب شکست سیاسی استراتژی‌های آنها شده، نفوذ روسیه را در این منطقه حساس دنیا افزایش دهد.» «اومانیته» در مقاله‌ای ملی شدن صنعت نفت ایران را به مثابه بمبی بزرگ خواند که ملل شرق میانه را از خود متاثر خواهد کرد. این نشریه فرانسوی نوشت: «نهضت ملی کردن منابع نفت در ایران به عراق هم سرایت می‌کند، معتقدان و پیروان قدیمی آیت‌الله کاشانی در این کشور به جنب‌و‌جوش افتاده‌اند.»
و در ادامه می‌نویسد: «ملی شدن صنعت نفت در ایران علاوه بر نتایج مستقیم آن که قطع نفوذ سیاسی و اقتصادی انگلستان از خاورمیانه است آثار مهم و شگرفی در خاورمیانه خواهد داشت. تمام آنچه درباره عدم توانایی ایرانیان در مورد استخراج نفت گفته می‌شد اغراق‌آمیز و دور از حقیقت است... ایرانی‌ها حتی اگر 50 درصد محصول فعلی منابع نفت را به دست خود استخراج کنند و به فروش برسانند به مراتب بیشتر از امروز از طلای سیاه خود بهره‌مند خواهند شد.» روزنامه «دیلی تلگراف» نیز که از همان آغاز، از ملی شدن صنعت نفت ابراز نگرانی می‌کرد در مقاله‌ای عنوان داشت: «فعلا روش ما در ایران باید این باشد که ایرانیان را به حال خود بگذاریم تا بحران اقتصادی درس عبرتی به آنها بدهد و عواقب و حوادثی را که اقدامات دکتر مصدق به بار خواهد آورد به چشم خود ببینند»
نشریه «فری بورژوا» چاپ سوئیس در همین راستا خاطرنشان کرد: «ملت ایران با جنبش قابل تحسینی که در راه احقاق حقوق خود کرده لیاقت خویش را به اثبات رسانده است. دلسوزی خداوندان خدعه و تزویر هم برای خودشان بهتر است، زیرا اگر ایرانی‌ها نصف و حتی ثلث محصول فعلی منابع نفت جنوب را به دست خودشان استخراج کنند باز بیشتر از امروز سود خواهند برد.» «منچستر گاردین» نوشت: «اقدام برای ملی شدن نفت، سایر کشورهای خاورمیانه از جمله عراق و مصر را بیدار کرده است.» و این چنین بود که تصویب طرح ملی شدن نفت به عنوان یک رخداد تاریخی مهم در مطبوعات پرآوازه کشورهای خارجی مورد بحث و تفسیر قرار گرفت و توجه جهانیان را به خود معطوف کرد. البته شرکت‌های آمریکایی که برای خارج کردن رقیب (انگلیسی‌ها) از میدان، همواره مترصد فرصت بودند، به تصور این که از این نمد کلاه بزرگی نصیب خود کنند، جهت همکاری با دولت ایران در بهره‌برداری از منابع نفتی اعلام آمادگی کردند.
خبرگزاری «یونایتدپرس» از نیویورک نوشت: «به مجردی که خبر تصویب لایحه ملی شدن نفت ایران به آمریکا رسید سر و صدای زیادی در شرکت‌های آمریکایی پدید آمد و سخنگوی شرکت نفت تگزاس گفت: اگر دولت ایران بهره‌برداری از منابع نفت خود را به مزایده بگذارد کلیه شرکت‌های نفت آمریکا در مزایده شرکت خواهند کرد و شرکت نفت تگزاس در مزایده احتمالی، 60 درصد سود، به نفع دولت ایران پیشنهاد خواهد کرد...»
منبع: موج نفت، تاریخ نفت ایران از امتیاز تا قرارداد، احمد راسخی لنگرودی، انتشارات موسسه اطلاعات.
