حلقه‌های مفقوده در مسیر تحقق وعده ریلی روحانی
|
تین‌نیوز| شبکه ۱۱ هزار کیلومتری راه‌آهن ایران قرار است به زودی به اروپا متصل شود؛ این وعده‌ای است که رییس‌جمهوری کشورمان داده و در کنار آن از اتصال خط‌آهن ایران به روسیه و چین سخن گفته است.
روحانی در سفر هفته گذشته خود به اراک اعلام کرد که راه‌آهن ایران تا چند سال دیگر با اتصال به راه‌آهن منطقه قفقاز و آسیای مرکزی، چین، روسیه و اروپای شرقی، به شبکه ریلی دنیا مرتبط خواهد شد. ایران در حال حاضر در بخش‌های مختلف مرزی، اتصالات خارجی ریلی دارد و از همین مرزهای ریلی موجود، اتصال ریلی با چین نیز میسر شده و به‌تازگی ترانزیت کالا به روسیه از مسیر ایران با ترکیبی از حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای محقق شده است و مسئولان راه‌آهن از موفقیت حمل آزمایشی کانتینرهای ترانزیتی در مسیر هند ـ ایران ـ روسیه خبر داده‌اند. پیگیری و مذاکره برای اتصال ریلی مسیر
ترانزیتی ایران به اروپا نیز آنطور که در این گزارش خواهید خواند، ادامه دارد؛ در واقع با آنچه در سال‌های اخیر انجام شده راه زیادی تا تحقق وعده ریلی رییس‌جمهوری نمانده و کافی است چند حلقه گمشده سر جای خود قرار گیرد. البته نکته قابل تامل و مهم‌تر از اتصال ریلی ایران به اروپا، نتیجه‌ای است که از این اتصال حاصل می‌شود یعنی یعنی رشد و توسعه صادرات و ترانزیت ریلی کشور. در حال حاضر راه‌آهن ایران سالانه ۱۲ میلیون تن حمل‌ونقل بین‌المللی دارد که ۷/۵میلیون تن آن صادرات، ۳ میلیون تن واردات و ۱/۵ میلیون تن، ترانزیت است. این میزان ترانزیت به گفته مسئولان حاصل
دو برابر شدن میزان ترانزیت ریلی کشور در یک سال گذشته است. آنها امیدوارند با نهایی و اجرایی شدن کریدورهای مشترک و اتصالات ریلی ایران با کشورهای همسایه و از آن راه با چین و روسیه و اروپا، این میزان ترانزیت رشد بیشتری داشته باشد. در این گزارش حلقه‌های گمشده تکمیل زنجیره اتصال ریلی با این کشورها را مرور خواهیم کرد.
در روزهای اخیر، روسیه به هند پیشنهاد داده که بنادر این کشور از راه ایران به آب‌های دریای‌خزر و بنادر تجاری روسیه متصل شوند. گفته می‌شود، هند، روسیه و ایران به‌عنوان ۳ ضلع اصلی مثلث اقتصادی، در حال ایجاد دالانی اقتصادی با ضریب امنیتی و بهره‌وری بالا هستند. به گزارش گسترش تجارت به نقل از راه‌آهن، در روزهای اخیر روسیه به هند پیشنهاد داده که بنادر این کشور از راه ایران به آب‌های دریای خزر و بنادر تجاری روسیه متصل شوند. روس‌ها می‌دانند که گسترش مسیرهای لجستیک در چارچوب کریدورهای شمال ـ جنوب از طریق بنادر ایران به بنادر روسیه در آستاراخان بهترین گزینه برای گسترش تعامل اقتصادی است زیرا کاهش زمان و هزینه حمل از ویژگی مهم کریدور شمال ـ جنوب است. با این کار کشورهای آسیایی و اروپایی می‌توانند در مسیر کریدور شمال ـ جنوب کالای خود را با سرعتی حدود ۲ برابر در مقایسه با مسیر کانال سوئز مبادله کنند. کریدور شمال - جنوب که بخش مهمی از آن از خاک ایران می‌گذرد، در حال حاضر مهم‌ترین و مناسب‌ترین حلقه ترانزیت کالا بین آسیا و اروپا به شمار می‌رود. این کریدور درحال‌حاضر از حوزه اقیانوس هند (بندر بمبئی) آغاز و از طریق دریا به بندرعباس در جنوب ایران متصل می‌شود. با توجه به اینکه در خاک ایران کالاها از طریق حمل‌ونقل جاده‌ای یا ریلی به بنادر شمال کشور (بندر انزلی و بندر امیرآباد) منتقل و سپس از طریق دریای خزر به بنادر آستاراخان و لاگان روسیه حمل می‌شود، با تکمیل راه‌آهن قزوین ـ آستارا، امکان دسترسی جاده‌ای و ریلی به کشورهای منطقه قفقاز و روسیه نیز بهبود خواهد یافت. بنابراین با توجه به اینکه هزینه حمل کالاهای ترانزیتی میان کشورهای حوزه اقیانوس هند و شمال اروپا از طریق مسیر کریدور شمال - جنوب تا حدود ۳۰ درصد نسبت به مسیرهای سنتی موجود ارزان‌تر است و کشورهای جنوب شرقی آسیا، آسیای مرکزی، خاورمیانه، حوزه اقیانوس هند و خلیج‌فارس و نیز شمال اروپا با پیوستن به کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال - جنوب که ازجمله کریدورهای چندوجهی است، می‌توانند از مزایای آن در حمل‌ونقل سریع و ارزان کالاهای‌شان بین آسیا و اروپا استفاده کنند.
تکمیل و بهره‌برداری کامل از کریدور شمال ـ جنوب یکی از مهم‌ترین پروژه‌های حمل‌ونقل ترانزیتی ایران برای اتصال به راه‌آهن بین‌المللی و توسعه کریدورهای ریلی است. در واقع در مسیر شمال ـ جنوب کریدورهای متعددی وجود دارد و ایران از چند مسیر می‌تواند در طول این کریدور حمل بار داشته باشد. برخی از این مسیرها را حسین عاشوری، معاون بهره‌برداری راه‌آهن در کنفرانس بین‌المللی باری ریلی که مرداد امسال در هلند برگزار شد، شرح داده است. به گفته او، یکی از مهم‌ترین مسیرهای این کریدور، مسیری است که از بندرعباس به آستارای‌آذربایجان و از آنجا به سمت روسیه و اروپا در هلسینکی فنلاند می‌رسد. این مسیر ترکیبی از حمل‌ونقل است و آنطور که مسئولان می‌گویند، تفاهم‌های زیادی با راه‌آهن‌های آذربایجان و روسیه شده است. همانطور که عاشوری هم تاکید دارد آنچه در حال حاضر این مسیر را غیرعملی کرده، ناتمام ماندن پروژه ریلی قزوین ـ رشت ـ آستارا و از آنجا اتصال ریلی آستارا (ایران) ـ آستارا (آذربایجان) است. عاشوری می‌گوید راه‌آهن قزوین ـ رشت، پیشرفت ۸۰ درصدی دارد و تا اواسط سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. آخرین وضعیت محور ریلی آستارا ـ آستارا را هم عباس نظری، مدیرکل امور بین‌الملل راه‌آهن کشور توضیح داده است. آنطور که او می‌گوید دو کشور در تلاشند این محور تا پایان سال ۲۰۱۶م عملیاتی شود. به گفته نظری در صورت راه‌اندازی این قطعه، بخش زیادی از حدود ۵۰ هزار کامیونی که سالانه در مرز ایران و آذربایجان تردد می‌کنند به ریل منتقل می‌شود که علاوه بر صرفه‌جویی سوختی، یکی از مزیت‌های مهم این انتقال، صرفه‌جویی ۳۶۰ دلاری عوارض به ازای هر کامیون است که در حال حاضر در مرز جاده‌ای پرداخت می‌شود. به گفته نظری، در صورت راه‌اندازی این مسیر واگن‌های کشورهای عضو سی‌آی‌اس از جمله قزاقستان، ارمنستان، تاجیکستان و به‌ویژه روسیه از مسیر ریلی آستارا وارد ایران شده و به بندرعباس (بندر شهید رجایی) دسترسی خواهند داشت. او با یادآوری لزوم تکمیل هرچه سریع‌تر قطعه ریلی آستارا ـ قزوین یادآوری می‌کند که قرار است آذربایجان حدود ۵۰۰میلیون یورو وام به این پروژه اختصاص دهد. اهمیت این اتصال ریلی برای ایران و کشورهای سی‌آی‌اس به اندازه‌ای است که به گفته مسئولان، تاکنون تعرفه مشترک و زمان سیر بار در این مسیر یعنی از بندرعباس تا مسکو و هلسینکی را نیز تعیین و در این زمینه توافق کرده‌اند. بر اساس توافقی که بین ایران، روسیه و آذربایجان انجام شده تعرفه و شرایط قانونی و گمرکی حمل بار در کریدور بین‌المللی شمال ـ جنوب از خاک آذربایجان تعیین شده است. کارشناسان می‌گویند در حال حاضر از هندوستان و کشورهای اروپایی، میلیون‌ها تن کالا در مدت ۶۰ روز ترانزیت می‌شود اما با تکمیل و بهره‌برداری از کریدور شمال ـ جنوب این بازه زمانی به ۱۰ تا ۱۴ روز کاهش خواهد یافت و مسیر فعلی ترانزیت از هندوستان تا هلسینکی فنلاند حدود ۲ هزار کیلومتر کوتاه خواهد شد.
تلاش برای اتصال ریلی به روسیه
علاوه بر آنچه درباره اتصال بندرعباس به کشورهای سی‌آی‌اس از مرز سرخس گفته شد، از بندرعباس تا اینچه‌برون یعنی مرز مشترک ایران و ترکمنستان و از آنجا به ترکمنستان، قزاقستان و روسیه، مسیر دیگری وجود دارد که ایران را از طریق ریل به روسیه متصل می‌کند. این مسیر هنوز به طور کامل کاربردی نشده و آنطور که عاشوری، معاون بهره‌برداری شرکت راه‌آهن ایران می‌گوید با قزاقستان برای تعرفه و زمان سیر حمل بار توافق لازم در این زمینه انجام شده است اما مذاکره با روسیه ادامه دارد تا او نیز به این کریدور ملحق شود.
راه ابریشم ریلی و اتصال به چین
بعد از مرور این مسیرها وقت آن است نگاهی هم به مسیر ریلی ابریشم داشته باشیم که اواخر سال ۹۴ برای نخستین‌بار چین را از طریق راه‌آهن به ایران متصل کرد. این مسیر از اینچه‌برون تا بندر عباس (بندرشهیدرجایی) در خاک ایران ادامه دارد و بعد از آن، از ترکمنستان و قزاقستان عبور می‌کند و به چین می‌رسد. کریدور چین ـ قزاقستان ـ ترکمنستان ـ ایران به سمت اروپا به عنوان شاخه‌ای از کریدور راه ابریشم اسفند سال گذشته برای نخستین‌بار به طور رسمی کلید خورد. در این پروژه که به عنوان احیای خط ابریشم ریلی از آن یاد شد و بر اساس توافق راه‌آهن‌های ایران، ترکمنستان و قزاقستان کلید خورد، نخستین قطار ترانزیتی از شرق چین حرکت و مسافت ۱۰ هزار و ۴۰۰ کیلومتری را در ۱۴ روز طی کرد و وارد ایران شد. مسئولان معتقدند این قطار می‌تواند در ادامه از مسیر ایران به ترکیه و به سمت اروپا حرکت و حمل بار داشته باشد. در واقع به گفته آنها، هدف این قطار احیای جاده ابریشم ریلی برای نقل و انتقال بار بین ایران و چین و انتقال بار چین به کشورهای اروپایی است. مسئولان حمل‌ونقل ریلی کشور می‌گویند با راه‌اندازی این قطار مسیر ترانزیت دریایی از چین تا ایران حدود ۳۰ روز کاهش یافته است. این کاهش زمانی، می‌تواند منجربه افزایش قابل‌توجه حجم تجارت میان ایران و چین و کشورهای مسیر ازجمله قزاقستان و ترکمنستان شود.
کریدور خلیج‌فارس ـ دریای سیاه
یکی دیگر از مسیرهای مهم و حیاتی برای اتصال ریلی ایران به اروپا را می‌توان کریدور موسوم به خلیج‌فارس ـ دریای سیاه دانست. این مسیر که دامنه ترانزیت ایران را از هند تا اروپا گسترده می‌کند، اگرچه به طور کامل ریلی نیست و ترکیبی از حمل‌ونقل زمینی، دریایی و ریلی را تشکیل می‌دهد اما نکته مهم در آن، عبور نکردن از ترکیه است. با توجه به اینکه این کشور در سال‌های اخیر مشکلاتی در مرز ریلی و جاده‌ای با ایران برای کامیون‌ها و قطارها ایجاد کرده است، ایران و دیگر کشورهای مسیر به فکر فعال کردن مسیر جدیدی افتاده‌اند که بر ترکیه تکیه نداشته باشد. در واقع ایران، آذربایجان و گرجستان برای راه‌اندازی این کریدور به صورت حمل‌ونقل ترکیبی برای جذب بارهای هند و کشورهای آسیای جنوب شرقی به سمت اروپا توافق کرده‌اند و دو مسیر نیز در این میان پیش‌بینی شده است.
یکی از این مسیرها از بمبئی در هند به بندرشهیدرجایی و از آنجا با ریل به بندر امیرآباد در شمال می‌رود و از آنجا به سمت بنادر ترکمنستان و در ادامه به صورت ریلی به سمت بنادر پوتی یا باتومی در گرجستان و از آنجا به اوکراین، رومانی و بلغارستان متصل می‌شود. مسیر دیگر این کریدور، بر اساس پیش‌بینی مسئولان می‌تواند از بمبئی به بندر عباس و از بندرعباس با ریل و جاده به آستارای آذربایجان رفته و در ادامه به بنادر پوتی یا باتومی در گرجستان برسد و با اروپا پیوند بخورد. البته با توجه به اینکه این کریدور ترکیبی از شیوه‌های حمل‌ونقلی است، ایران و ۵ کشور دیگر یعنی جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، یونان و بلغارستان موافقتنامه تاسیس این کریدور ترانزیتی را امضا کرده‌اند و بنا بر وعده مسئولان، قرار است تا پایان ۲۰۱۶م عملیاتی شود.
نکته آخر
در کنار اتصال ریلی آستارا ـ آستارا و تکمیل کریدور شمال ـ جنوب، راه‌اندازی قطارهای برنامه‌ای باری در مسیر چین به بندرعباس و احیای راه ابریشم ریلی، رویدادی مهم در زمینه جابه‌جایی بارهای شرق آسیا به خلیج‌فارس است و بارهای شرق آسیا با استفاده از مسیر ایران به آب‌های آزاد خلیج‌فارس راه پیدا خواهد کرد و امکان ترانزیت به اروپا را نیز خواهند یافت. اینها از جمله مسیرهای مهمی هستند که روحانی با تکیه بر آنها از اتصال ریلی به اروپا سخن گفته است. با بهره‌گیری کامل از این مسیرها، ایران پل ترانزیتی از شرق تا غرب، بین چین و هند تا روسیه و اروپا خواهد شد اما نکته مهم‌تر در این میان، سخن گفتن رییس‌جمهوری کشور از ریل و اتصال ریلی به کشورهای دیگر است. وقتی رییس‌جمهوری یک کشور از ارتباط ریلی با دنیا سخن می‌گوید، یعنی باید به توسعه ترانزیت بیش از پیش امیدوار بود
در روزهای اخیر، روسیه به هند پیشنهاد داده که بنادر این کشور از راه ایران به آب‌های دریای‌خزر و بنادر تجاری روسیه متصل شوند. گفته می‌شود، هند، روسیه و ایران به‌عنوان ۳ ضلع اصلی مثلث اقتصادی، در حال ایجاد دالانی اقتصادی با ضریب امنیتی و بهره‌وری بالا هستند. به گزارش گسترش تجارت به نقل از راه‌آهن، در روزهای اخیر روسیه به هند پیشنهاد داده که بنادر این کشور از راه ایران به آب‌های دریای خزر و بنادر تجاری روسیه متصل شوند. روس‌ها می‌دانند که گسترش مسیرهای لجستیک در چارچوب کریدورهای شمال ـ جنوب از طریق بنادر ایران به بنادر روسیه در آستاراخان بهترین گزینه برای گسترش تعامل اقتصادی است زیرا کاهش زمان و هزینه حمل از ویژگی مهم کریدور شمال ـ جنوب است. با این کار کشورهای آسیایی و اروپایی می‌توانند در مسیر کریدور شمال ـ جنوب کالای خود را با سرعتی حدود ۲ برابر در مقایسه با مسیر کانال سوئز مبادله کنند. کریدور شمال - جنوب که بخش مهمی از آن از خاک ایران می‌گذرد، در حال حاضر مهم‌ترین و مناسب‌ترین حلقه ترانزیت کالا بین آسیا و اروپا به شمار می‌رود. این کریدور درحال‌حاضر از حوزه اقیانوس هند (بندر بمبئی) آغاز و از طریق دریا به بندرعباس در جنوب ایران متصل می‌شود. با توجه به اینکه در خاک ایران کالاها از طریق حمل‌ونقل جاده‌ای یا ریلی به بنادر شمال کشور (بندر انزلی و بندر امیرآباد) منتقل و سپس از طریق دریای خزر به بنادر آستاراخان و لاگان روسیه حمل می‌شود، با تکمیل راه‌آهن قزوین ـ آستارا، امکان دسترسی جاده‌ای و ریلی به کشورهای منطقه قفقاز و روسیه نیز بهبود خواهد یافت. بنابراین با توجه به اینکه هزینه حمل کالاهای ترانزیتی میان کشورهای حوزه اقیانوس هند و شمال اروپا از طریق مسیر کریدور شمال - جنوب تا حدود ۳۰ درصد نسبت به مسیرهای سنتی موجود ارزان‌تر است و کشورهای جنوب شرقی آسیا، آسیای مرکزی، خاورمیانه، حوزه اقیانوس هند و خلیج‌فارس و نیز شمال اروپا با پیوستن به کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال - جنوب که ازجمله کریدورهای چندوجهی است، می‌توانند از مزایای آن در حمل‌ونقل سریع و ارزان کالاهای‌شان بین آسیا و اروپا استفاده کنند.
تکمیل و بهره‌برداری کامل از کریدور شمال ـ جنوب یکی از مهم‌ترین پروژه‌های حمل‌ونقل ترانزیتی ایران برای اتصال به راه‌آهن بین‌المللی و توسعه کریدورهای ریلی است. در واقع در مسیر شمال ـ جنوب کریدورهای متعددی وجود دارد و ایران از چند مسیر می‌تواند در طول این کریدور حمل بار داشته باشد. برخی از این مسیرها را حسین عاشوری، معاون بهره‌برداری راه‌آهن در کنفرانس بین‌المللی باری ریلی که مرداد امسال در هلند برگزار شد، شرح داده است. به گفته او، یکی از مهم‌ترین مسیرهای این کریدور، مسیری است که از بندرعباس به آستارای‌آذربایجان و از آنجا به سمت روسیه و اروپا در هلسینکی فنلاند می‌رسد. این مسیر ترکیبی از حمل‌ونقل است و آنطور که مسئولان می‌گویند، تفاهم‌های زیادی با راه‌آهن‌های آذربایجان و روسیه شده است. همانطور که عاشوری هم تاکید دارد آنچه در حال حاضر این مسیر را غیرعملی کرده، ناتمام ماندن پروژه ریلی قزوین ـ رشت ـ آستارا و از آنجا اتصال ریلی آستارا (ایران) ـ آستارا (آذربایجان) است. عاشوری می‌گوید راه‌آهن قزوین ـ رشت، پیشرفت ۸۰ درصدی دارد و تا اواسط سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید. آخرین وضعیت محور ریلی آستارا ـ آستارا را هم عباس نظری، مدیرکل امور بین‌الملل راه‌آهن کشور توضیح داده است. آنطور که او می‌گوید دو کشور در تلاشند این محور تا پایان سال ۲۰۱۶م عملیاتی شود. به گفته نظری در صورت راه‌اندازی این قطعه، بخش زیادی از حدود ۵۰ هزار کامیونی که سالانه در مرز ایران و آذربایجان تردد می‌کنند به ریل منتقل می‌شود که علاوه بر صرفه‌جویی سوختی، یکی از مزیت‌های مهم این انتقال، صرفه‌جویی ۳۶۰ دلاری عوارض به ازای هر کامیون است که در حال حاضر در مرز جاده‌ای پرداخت می‌شود. به گفته نظری، در صورت راه‌اندازی این مسیر واگن‌های کشورهای عضو سی‌آی‌اس از جمله قزاقستان، ارمنستان، تاجیکستان و به‌ویژه روسیه از مسیر ریلی آستارا وارد ایران شده و به بندرعباس (بندر شهید رجایی) دسترسی خواهند داشت. او با یادآوری لزوم تکمیل هرچه سریع‌تر قطعه ریلی آستارا ـ قزوین یادآوری می‌کند که قرار است آذربایجان حدود ۵۰۰میلیون یورو وام به این پروژه اختصاص دهد. اهمیت این اتصال ریلی برای ایران و کشورهای سی‌آی‌اس به اندازه‌ای است که به گفته مسئولان، تاکنون تعرفه مشترک و زمان سیر بار در این مسیر یعنی از بندرعباس تا مسکو و هلسینکی را نیز تعیین و در این زمینه توافق کرده‌اند. بر اساس توافقی که بین ایران، روسیه و آذربایجان انجام شده تعرفه و شرایط قانونی و گمرکی حمل بار در کریدور بین‌المللی شمال ـ جنوب از خاک آذربایجان تعیین شده است. کارشناسان می‌گویند در حال حاضر از هندوستان و کشورهای اروپایی، میلیون‌ها تن کالا در مدت ۶۰ روز ترانزیت می‌شود اما با تکمیل و بهره‌برداری از کریدور شمال ـ جنوب این بازه زمانی به ۱۰ تا ۱۴ روز کاهش خواهد یافت و مسیر فعلی ترانزیت از هندوستان تا هلسینکی فنلاند حدود ۲ هزار کیلومتر کوتاه خواهد شد.
تلاش برای اتصال ریلی به روسیه
علاوه بر آنچه درباره اتصال بندرعباس به کشورهای سی‌آی‌اس از مرز سرخس گفته شد، از بندرعباس تا اینچه‌برون یعنی مرز مشترک ایران و ترکمنستان و از آنجا به ترکمنستان، قزاقستان و روسیه، مسیر دیگری وجود دارد که ایران را از طریق ریل به روسیه متصل می‌کند. این مسیر هنوز به طور کامل کاربردی نشده و آنطور که عاشوری، معاون بهره‌برداری شرکت راه‌آهن ایران می‌گوید با قزاقستان برای تعرفه و زمان سیر حمل بار توافق لازم در این زمینه انجام شده است اما مذاکره با روسیه ادامه دارد تا او نیز به این کریدور ملحق شود.
راه ابریشم ریلی و اتصال به چین
بعد از مرور این مسیرها وقت آن است نگاهی هم به مسیر ریلی ابریشم داشته باشیم که اواخر سال ۹۴ برای نخستین‌بار چین را از طریق راه‌آهن به ایران متصل کرد. این مسیر از اینچه‌برون تا بندر عباس (بندرشهیدرجایی) در خاک ایران ادامه دارد و بعد از آن، از ترکمنستان و قزاقستان عبور می‌کند و به چین می‌رسد. کریدور چین ـ قزاقستان ـ ترکمنستان ـ ایران به سمت اروپا به عنوان شاخه‌ای از کریدور راه ابریشم اسفند سال گذشته برای نخستین‌بار به طور رسمی کلید خورد. در این پروژه که به عنوان احیای خط ابریشم ریلی از آن یاد شد و بر اساس توافق راه‌آهن‌های ایران، ترکمنستان و قزاقستان کلید خورد، نخستین قطار ترانزیتی از شرق چین حرکت و مسافت ۱۰ هزار و ۴۰۰ کیلومتری را در ۱۴ روز طی کرد و وارد ایران شد. مسئولان معتقدند این قطار می‌تواند در ادامه از مسیر ایران به ترکیه و به سمت اروپا حرکت و حمل بار داشته باشد. در واقع به گفته آنها، هدف این قطار احیای جاده ابریشم ریلی برای نقل و انتقال بار بین ایران و چین و انتقال بار چین به کشورهای اروپایی است. مسئولان حمل‌ونقل ریلی کشور می‌گویند با راه‌اندازی این قطار مسیر ترانزیت دریایی از چین تا ایران حدود ۳۰ روز کاهش یافته است. این کاهش زمانی، می‌تواند منجربه افزایش قابل‌توجه حجم تجارت میان ایران و چین و کشورهای مسیر ازجمله قزاقستان و ترکمنستان شود.
کریدور خلیج‌فارس ـ دریای سیاه
یکی دیگر از مسیرهای مهم و حیاتی برای اتصال ریلی ایران به اروپا را می‌توان کریدور موسوم به خلیج‌فارس ـ دریای سیاه دانست. این مسیر که دامنه ترانزیت ایران را از هند تا اروپا گسترده می‌کند، اگرچه به طور کامل ریلی نیست و ترکیبی از حمل‌ونقل زمینی، دریایی و ریلی را تشکیل می‌دهد اما نکته مهم در آن، عبور نکردن از ترکیه است. با توجه به اینکه این کشور در سال‌های اخیر مشکلاتی در مرز ریلی و جاده‌ای با ایران برای کامیون‌ها و قطارها ایجاد کرده است، ایران و دیگر کشورهای مسیر به فکر فعال کردن مسیر جدیدی افتاده‌اند که بر ترکیه تکیه نداشته باشد. در واقع ایران، آذربایجان و گرجستان برای راه‌اندازی این کریدور به صورت حمل‌ونقل ترکیبی برای جذب بارهای هند و کشورهای آسیای جنوب شرقی به سمت اروپا توافق کرده‌اند و دو مسیر نیز در این میان پیش‌بینی شده است.
یکی از این مسیرها از بمبئی در هند به بندرشهیدرجایی و از آنجا با ریل به بندر امیرآباد در شمال می‌رود و از آنجا به سمت بنادر ترکمنستان و در ادامه به صورت ریلی به سمت بنادر پوتی یا باتومی در گرجستان و از آنجا به اوکراین، رومانی و بلغارستان متصل می‌شود. مسیر دیگر این کریدور، بر اساس پیش‌بینی مسئولان می‌تواند از بمبئی به بندر عباس و از بندرعباس با ریل و جاده به آستارای آذربایجان رفته و در ادامه به بنادر پوتی یا باتومی در گرجستان برسد و با اروپا پیوند بخورد. البته با توجه به اینکه این کریدور ترکیبی از شیوه‌های حمل‌ونقلی است، ایران و ۵ کشور دیگر یعنی جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، یونان و بلغارستان موافقتنامه تاسیس این کریدور ترانزیتی را امضا کرده‌اند و بنا بر وعده مسئولان، قرار است تا پایان ۲۰۱۶م عملیاتی شود.
نکته آخر
در کنار اتصال ریلی آستارا ـ آستارا و تکمیل کریدور شمال ـ جنوب، راه‌اندازی قطارهای برنامه‌ای باری در مسیر چین به بندرعباس و احیای راه ابریشم ریلی، رویدادی مهم در زمینه جابه‌جایی بارهای شرق آسیا به خلیج‌فارس است و بارهای شرق آسیا با استفاده از مسیر ایران به آب‌های آزاد خلیج‌فارس راه پیدا خواهد کرد و امکان ترانزیت به اروپا را نیز خواهند یافت. اینها از جمله مسیرهای مهمی هستند که روحانی با تکیه بر آنها از اتصال ریلی به اروپا سخن گفته است. با بهره‌گیری کامل از این مسیرها، ایران پل ترانزیتی از شرق تا غرب، بین چین و هند تا روسیه و اروپا خواهد شد اما نکته مهم‌تر در این میان، سخن گفتن رییس‌جمهوری کشور از ریل و اتصال ریلی به کشورهای دیگر است. وقتی رییس‌جمهوری یک کشور از ارتباط ریلی با دنیا سخن می‌گوید، یعنی باید به توسعه ترانزیت بیش از پیش امیدوار بود
