◄ شرایط برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه کشنده فراهم شود

 مصرف سوخت کمتر، ایمنی بیشتر و آلودگی زیست محیطی کمتر از جمله عواملی هستند که حمل و نقل ریلی را  به یکی از مناسب ترین شیوه های حمل و نقل  تبدیل کرده است.

به گزارش تین نیوز، به اعتقاد کارشناسان این شیوه از حمل و نقل برای جابجایی بارهایی با تناژ بالا و در مسافت های طولانی نسبت به سایر شیوه های حمل و نقلی مزیت دارد. با این حال این مزایا دلیلی بر انتخاب نهایی حمل و نقل ریلی نیست و عوامل تاثیر گذار دیگری مانند زمان و کیفیت خدمات ارائه شده در انتخاب صاحبان بار اثرگذار است. باتوجه به این موارد، بسیاری از کشورها استراتژی و سرمایه گذاری های بلند مدت خود را برای توسعه و افزایش سهم حمل ونقل ریلی در نظر گرفته اند.

کارشناسان ریلی معتقدند؛ یکی از الزامات حمل بار و مسافر توسط شبکه خطوط ریلی، بهره گیری از نیروی کشش مناسب یا همان لکوموتیو است. لکوموتیوها جزو با ارزش ترین دارایی های راه آهن های سراسر دنیا به حساب می آیند.  تعمیرات و نگهداری مناسب از این دارایی با ارزش باعث افزایش طول عمر لکوموتیو و درصد آماده به کار بالای نیروی کشش برای راه آهن می شود.

به گفته کارشناسان بر اساس اخبار و اسناد منتشر شده مربوط به سوانح و خرابی لکوموتیوها، به نظر می رسد که این بخش وارد دوران سختی شده است و از فرسودگی ناوگان که درصد آماده به کاری پایین لکوموتیوها را به دنبال دارد تحت تاثیر قرار گرفته و عملکرد آن از اهداف مشخص شده برای آن در برنامه توسعه و اسناد بالادستی فاصله می گیرد. راه آهن جمهوری اسلامی ایران به صورت ماهانه آمار مربوط به لکوموتیوها را منتشر می کند که تعداد لکوموتیو در سرویس و تعداد کل لکوموتیوها در آن مشخص شده است. لازم به ذکر است که آمار مربوط به عملکرد راه آهن بیش از سه ماه است که منتشر نشده است. این درحالی است که خبرهای امیدوارکننده ای نسبت به وضعیت نیروی کشش راه آهن به گوش نمی رسد. عدم انتشار اطلاعات از سوی راه آهن می تواند تاثیرات نامطلوبی بر فضای کارشناسی این حوزه و فعالان این بخش داشته باشد.

کارشناسان حوزه ریلی می گویند: براساس جدول زیر که در تعداد لکوموتیوها در سرویس و کل لکوموتیوها و همچنین درصد آماده به کاری آن ها را نشان می دهد، با وجود روند افزایشی تعداد کل لکوموتیوها، همچنان درصد آماده به کاری لکوموتیوها نزولی بوده است. همچنین بررسی آمار مربوط به دوماهه سال 1402 نشان دهنده روندی نگران کننده به خصوص برای بخش باری می باشد. نکته قابل توجه این است که علاوه بر ورود ناوگان جدید به موجودی راه آهن درصد آماده به کاری لکوموتیوها که نشان دهنده وضعیت کلی نیروی کشش راه آهن می باشد تغییر ی پیدا نکرده است.

آنان در عین حال معتقدند: کاهش درصد آماده به کاری لکوموتیوها دلایل زیادی دارد که یکی از آنها بالا رفتن سن لکوموتیوها و فرسوده شدن آنهاست که ناشی از عدم سرمایه گذاری قابل توجه در این بخش از راه آهن می باشد. لازم به ذکر است که نمی توان  برای لکوموتیو سنی مشخص تعیین کرد و بعد از آن انتظار از رده خارج کردن آن را داشت اما به طور کلی با بالارفتن سن لکوموتیوها نیاز به تعمیرات آنها افزایش می یابد همچنین با کاهش سرمایه گذاری در این بخش و عدم تامین ناوگان جدید و مورد نیاز، فشار بر روی ناوگان فعلی افزایش یافته است که باعث تشدید چرخه روند نزولی درصد آماده به کاری لکوموتیوها می شود.

در همین راستا احمد دنیا مالی رئیس کمیته حمل و نقل ریلی مجلس در گفت و گویی که اخیرا با ایلنا انجام داد اظهار داشت: وقتی قیمت تمام شده بخش خصوصی پرداخت نشود و مابه التفاوت را ندهند، بخش خصوصی هم امکان سرمایه گذاری را نخواهند داشت و وضعیت ناوگان به این سرنوشت دچار می شود.

عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه امروز یکی از مشکلات بخش خصوصی این است که هیچ انگیزه ای برای توسعه ناوگان و خرید واگن های جدید و لکوموتیو را ندارد، گفت:  تا زمانیکه این رویه را اصلاح نکنیم، وضعیت همین است. ایشان افزود: اعتقاد دارم درباره بحث قیمت گذاری در این حوزه باید هر چه سریع تر تصمیم گیری کنیم.

با توجه به تغییرات جدیدی که در نظام بین الملل رقم خورده از جمله جنگ اوکراین و روسیه، ورود تنش ها به دریای سیاه، شکل گیری نظم نوین جهانی و خروج از یک جانبه گرایی به چند جانبه گرایی، چشم انداز روشنی برای ترانزیت و بالتبع آن حمل و نقل ریلی کشور به وجود آمده است که می توانیم با اصلاح و رفع گره های موجود در بخش ریلی به خصوص نیروی کشش، به منافع اقتصادی و سیاسی قابل قبولی دست پیدا کنیم. در این شرایط نیاز است تا راه آهن برنامه ای اساسی برای وضعیت و عملکرد ناوگان تحت مالکیت خود داشته باشد تا بتواند سهم مطلوبی را از حجم بار حمل شده نسبت به دیگر شیوه های حمل و نقل و درآمدهای ناشی از آن به دست آورد.