تمام شهرداران پایتخت

 قرار است شهردار آینده تهران پس از آغاز به کار رسمی در شهرداری ردای سیاست را دربیاورد و تنها شهردار تهران باشد. هرچند این سخنان محمد علی نجفی چندان به مذاق برخی منتخبان شورای پنجم خوش نیامد و در فرصتی که برای پرسش داشتند به او یادآوری کردند که این شورا، شورایی اصلاح طلب است و شهرداری اصلاح طلب می خواهد. اما گزینه نهایی شهرداری تهران تاکید کرد آن چه برایش در انتخاب ها اهمیت دارد تنها تخصص افراد است و پاکدستی. کسانی قرار است مدیران آینده شهر باشند که هیچ گونه شائبه مالی چه تایید شده و چه تایید نشده نداشته باشند.

صندلی شهرداری تهران سال های زیادی است که در تصرف چهره های سیاسی بوده است. احمد دنیامالی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر معتقد است شهردار شهری مانند تهران چه بخواهیم و چه نخواهیم فردی خواهد بود که نسبتی هم با سیاست دارد. او گفت شهردار تهران باید یک شخصیت ملی باشد زیرا صندلی شهرداری تهران جایگاه مهمی است.

او معتقد است: چه بخواهیم و چه نخواهیم، در انتخاب چنین فردی سمت و سوهای سیاسی مطرح می شود برای آنکه کمتر دچار چنین آفت هایی شویم در لایحه مدیریت شهری برای شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر پیشنهاد شده شهردار توسط مردم انتخاب شود.

حمید ناصری؛پژوهشگر و تهران شناس هم در این رابطه به مهر می گوید: مدیریت کلانشهرها با پیچیدگی هایی روبه روست. شهردار کلانشهر به عنوان مدیر اجرایی شهر باید فعالیت ها و ارتباط متعددی با ساختار اداری بیرون از سازمان خود داشته باشد گاه برنامه های پیش روی مدیریت شهری به بیش از ۵۰ محور می رسد و این در حالی است که وظایف وزارتخانه ها محدودتر است.

به اعتقاد او مدیریت کلان شهرها فرایندی است که حرکت و ارتقای شهرداران به سمت های سیاسی را رقم می زند. این اتفاق و رویدادی تکراری در کل کشورهای جهان است چنانچه ژاک شیراک، نخست شهردار کلانشهر پاریس بود و بعد رئیس جمهور فرانسه شد.

این تهران شناس اضافه می کند: در عرف سیاسی کشور ما هم شهردار تهران اگرچه در تراز اداری در مرتبه ای پایین تر از وزارت کشور قرار می گیرد، اما به لحاظ پروتکل سیاسی در تعریف گستردگی حوزه مدیریتش به اندازه چهار وزارتخانه دولت، مسئولیت و حجم کار دارد. چنانچه شهرداران تهران در دوره های قبل در جلسات هیأت دولت شرکت می کردند و در واقع، مدیریت کلانشهر تهران هم پست فنی است و هم سیاسی. لذا از این موضوع گریزی نیست که عدم مدیریت واحد شهری، ناخواسته پیوندی را میان دو عرضه دولت و شهری برقرار می کند.

او با مرور پیشینه شهرداران تهران می گوید: تاریخ شهرداری تهران نشان می دهد عرضه نگاه سیاسی در انتخاب شهرداران تهران تآثیر به سزایی داشته است عمدتا سالهای دهه ۵۰، انتخاب شهردار تهران با پیشنهاد انجمن های محلی و از سوی وزارت کشور و با نظر عالی ترین مقام کشور یعنی شاه و نخست وزیر انجام می شد. بعد از تشکیل اولین انجمن رسمی شهر در سال ۱۳۴۷، انتخاب شهردار از جمله اختیارات انجمن بود، اما نظر دربار و نخست وزیر و حتی در برخی از موارد تأثیر صد در صدی بر این انتخاب داشت. در سال ۱۲۸۷ که اولین بلدیه (شهرداری) رسمی پس از تصویب قانون آن تشکیل شد دکتر خلیل خان ثقفی (اعلم الدوله) که پزشک مخصوص مظفرالدین شاه و از رجال بنام و وزیر معارف و صنایع بود به عنوان اولین رئیس اداره بلدیه انتخاب شد.

او ادامه می دهد: به دوران رضا خان که باز می گردیم انتخاب کریم آقا بوذرجمهری توسط رضا شاه به ۱۰ سال مدیریت بر اداره بلدیه و توسعه شهر تهران انتخابی کاملا شخصی از سوی شاه بود. انتخابی که در حکم ابلاغی اش از اهمیت پرداختن به نظم، امنیت و نظافت شهر دارالخلافه تهران حکایت دارد. دوران حکومت محمدرضا شاه و انتخاب شهرداری که با اهمیت ترین وزارت خانه های دولت مانند دارایی را مدیریت می کرد، بر اهمیت این موضوع می افزاید.

این تهران شناس اضافه می کند: عباسقلی خان گلشائیان؛ شخص اول مالی مملکت بر مدیریت شهری تهران تکیه زده و بعد از آن برای چند ماهی سرپرستی دولت را در دست می گیرد و عملا رئیس الوزراء می شود.

ناصری با بیان این که در سال های گذشته مدیریت شهر تهران به مکانی برای آزمون سنجش جناح های سیاسی برای اداره کشور تبدیل شده است، می‌گوید: با این نگاه است که می‌بینیم استاندار جوان اصفهان برای عبور از بحرانی که در دهه ۶۰ متوجه شهر تهران است، بر صندلی پر حاشیه مدیریت شهر تهران تکیه می‌زند و پس از نزدیک به یک دهه زمزمه کاندیداتوری او برای ریاست جمهوری به گوش می رسد و یا استاندار اردبیل که بازمانده انتخابات شورای دوم شهر تهران است مدیریت بر این کلانشهر را عهده دار شده و پس از دو سال بر صندلی ریاست جمهوری تکیه می زد.

او معتقد است: تجربه مدیریت شهری تهران نشان داد که این سازمان از ابتدای تاسیس مدیریتش در اختیار دولتمردان با سابقه ای بوده که همواره با نظر عالی ترین مقامات کشوری انتخاب می شدند. لذا همین نگاه و ترددهای مالی بسیار زیاد و افسار گسیخته، این سازمان را به نهادی سیاسی و پله ای برای صعود به مرتبه های بالای اجرایی مانند ریاست جمهوری تبدیل کرده است.

به گزارش مهر، قرار است این رویه به پایان برسد گزینه منتخب شورای پنجم قول داده است این ۴ سال آخرین پست او در نظام مدیریتی کشور باشد و بعد از این ۴ سال به دنبال قدرت تازه ای نیست، باید دید تهران در دورانی که شهردارش تنها با انگیزه شهرداری تهران می آید چگونه اداره می شود و تحقق این وعده ها امکان پذیر است.