نسخه جهانی مسکن ارزان

سازمان ملل‌متحد همزمان با فرارسیدن روز جهانی اسکان بشر از نسخه جدید «ارزان‌سازی مسکن در شهرها» رونمایی کرد. رئیس‌دفتر سازمان ملل‌متحد در تهران دیروز با رونمایی از این نسخه، جدیدترین رویکرد متخصصان جهانی مسکن در مورد مکان ساخت آپارتمان‌های ارزان‌قیمت را اعلام کرد.

بر مبنای الگوی جهانی جدید ساخت مسکن برای اقشار کم‌درآمد، هسته مرکزی شهرها بهترین گزینه مکانی برای ساخت آپارتمان‌های متناسب با وضعیت درآمدی این افراد است و چنانچه دولت‌ها بخواهند مشکل تامین مسکن و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ناشی از فقر شهری را درمان کنند، الگوی جهانی جدید باید در دستور کار سیاست‌های توسعه مسکن قرار بگیرد.

بنا بر اعلام سازمان ملل، هم‌اکنون بیش از یک میلیارد نفر در دنیا به دلیل شکاف بین درآمد و هزینه تامین مسکن قادر به تامین مسکن مناسب برای خود نیستند و به همین دلیل غالب آنها به زاغه‌نشینی روی آورده‌اند.

سازمان ملل متحد با انتخاب شعار «مسکن در کانون توجه» به مناسبت فرارسیدن روز جهانی اسکان بشر-مصادف با اولین دوشنبه اکتبر هر سال - به ارائه تازه‌ترین نتیجه بررسی متخصصان بین‌المللی در مورد گزینه مکانی مناسب برای ساخت مسکن اقشار کم‌درآمد در شهرها پرداخته است در عین حال سیاست‌های دولت یازدهم در حوزه ساخت‌وسازهای حمایتی طی ماه‌های اخیر به نوعی با این الگوی جدید جهانی همراستا شده است.

دولت یازدهم طی سه سال گذشته با قرار دادن رویکرد بازگشت به درون شهرها و ساخت‌وساز در بافت مرکزی شهر در کانون توجه، اولویت برنامه‌های حمایت از ساخت‌وساز را به بهسازی و نوسازی هسته فرسوده شهری اختصاص داده است.

افزایش وام نوسازی بدون سپرده تا سقف 50 میلیون تومان برای مالکان بافت‌های فرسوده و کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی به 5/ 8 درصد بابت خرید و ساخت مسکن در بافت‌های فرسوده شهری دو اقدام عملی دولت یازدهم در این زمینه محسوب می‌شود.

این در حالی است که بر مبنای آمارهای رسمی طی ماه‌های اخیر، بازار ساخت‌وساز مسکن نشان داده است جبهه مسکن‌سازی در پایتخت عملا از الگوی جهانی جدید تبعیت کرده و تیراژ ساخت در هسته فرسوده به مراتب بیشتر از سایر مناطق شهری بوده است.براساس الگوی جهانی جدید ساخت مسکن آنچه هم‌اکنون در سیاست‌های توسعه مسکن حائز اهمیت است انسجام و تداوم یک سیاست عمومی در راستای تولید مسکن متناسب با درآمد و فارغ از میزان توسعه کشور یا بهای زمین است.

بر مبنای این الگوی جهانی، مسکن باید در مرکز کالبدی شهرها قرار بگیرد و موضوع ایمنی و تاب‌آوری شهری نیز به‌خصوص در کشورهایی همچون ایران که در معرض خطرات طبیعی همچون زلزله قرار دارد با اهمیت ویژه‌ای دنبال شود.
 
«مسکن» در کانون توجه دنیا
رئیس دفتر سازمان ملل متحد در تهران روز گذشته با رونمایی از الگوی جهانی جدید ساخت مسکن، اعلام کرد: بر اساس بیانیه مدیر اجرایی برنامه اسکان بشر ملل متحد (هبیتات)، شعار امسال اولین دوشنبه اکتبر– روز جهانی اسکان بشر - «مسکن در کانون توجه» تعیین شده است.

سیامک مقدم در همایش سالانه انبوه‌سازان و در جمع نمایندگان سمت عرضه مسکن افزود: در سال‌جاری، سازمان ملل متحد بنا دارد بر نقش مسکن مناسب در کیفیت زندگی شهری تاکید کند؛ چراکه در اختیار داشتن مسکن مناسب یکی از مهم‌ترین مولفه‌های تعیین استاندارد مناسب زندگی است و معنایی فراتر از سکونت افراد در زیر یک سقف و در حصار چهار دیوار دارد.

وی ادامه داد: در حال‌حاضر بیش از یک میلیارد نفر در جهان به دلیل شکاف موجود بین درآمد و هزینه تامین مسکن فاقد سرپناه مناسب هستند؛ چراکه طی بیست سال گذشته به‌رغم افزایش تقاضا، به سیاست‌های مسکن در برنامه‌های توسعه ملی و بین‌المللی اولویت داده نشده است؛ در نتیجه جمعیت قابل‌توجهی از مردم جهان هنوز استطاعت خرید مسکن مناسب را ندارند.

به گفته وی در شهرهایی که وضعیت سکونتی و مسکن افراد متناسب با درآمد آنها تامین شده است، یک ویژگی مشترک به‌چشم می‌خورد مبنی بر اینکه در تمام این مکان‌ها یک سیاست قوی و جامع مسکن متناسب با استطاعت مالی افراد ساکن اتخاذ و اعمال شده است.

در واقع فقیر یا غنی بودن کشورها یا ارزان بودن و گران بودن زمین در آنها بر خلاف غالب تصورات موجود تنها عامل تعیین‌کننده در دسترس‌پذیری خانوارها به مسکن مناسب در شهرهای جهان نیست. یک سیاست مسکن متناسب با درآمد افراد در صورت اجرای صحیح نه‌تنها می‌تواند مشکل‌گشای مسائل اجتماعی و انسانی شود، بلکه می‌تواند ابزاری توانمند برای توسعه محلی و نیک‌بختی خانوارها وشهروندان باشد.
 
سه نارسایی در مسیر ساخت مسکن
نمایندگان سمت عرضه مسکن دیروز در همایش سالانه انبوه‌سازان مهم‌ترین چالش‌های ساخت‌وساز در کشور را تشریح کردند.انبوه‌سازان در یک اجماع مشترک از وجود دست کم سه نارسایی بزرگ در مسیر فعالیت‌های حرفه‌ای ساخت‌وساز خبر دادند و اعلام کردند: هم‌اکنون سه مانع عمده منجر به بروز اختلال در فعالیت سمت عرضه مسکن شده که لازم است سیاست‌گذاران حوزه مسکن، برای رفع هر چه سریع‌تر آنها وارد عمل شوند.

به گفته انبوه‌سازان، مهم‌ترین سد موجود در مسیر ساخت‌وسازهای جدید و رونق ساخت مسکن به نبود «آیین نامه نظام صنفی انبوه‌سازی» بر می‌گردد.دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان در این باره اعلام کرد: ریشه تمام مشکلاتی که هم‌اکنون در شکل موانع قانون پیش فروش مسکن، مشکلات مالیات‌های ساخت، بیمه ساختمانی و سایر نارسایی‌های موجود در مسیر فعالیت حرفه‌ای انبوه‌سازان خود را نشان می‌دهد به عدم تعیین جایگاه مشخص برای حرفه‌مندان صنعت ساختمان متشکل از انبوه‌ساز، کاردان فنی، پیمانکار و... بر می‌گردد.

فرشید پورحاجت ادامه داد: لازم است تمهیداتی اندیشیده شود تا با اعمال جایگاه قانونی انبوه‌سازان، حرفه مندان باصلاحیت ساختمانی با برخورداری از مشوق‌ها و معافیت‌های لازم، حرکت بازار مسکن در مسیر رونق را تسریع کرده و از همه مهم‌تر با تامین نیاز سالانه به ساخت مسکن جدید به تنظیم قیمت واحدهای مسکونی کمک کنند.

چالش دوم به عدم حمایت‌های کافی از بخش عرضه مسکن در شرایط فعلی برمی‌گردد؛ رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان در این باره گفت: هم‌اکنون که بازار معاملات مسکن در دوره پیش رونق قرار گرفته است لازم است حمایت‌های لازم در جهت افزایش سقف تسهیلات، طولانی‌تر شدن زمان بازپرداخت وام بانکی و از همه مهم‌تر کاهش سود تسهیلات ساخت مسکن برای انبوه‌سازان صورت بگیرد؛ این در حالی است که به گفته جمشید برزگر به رغم کاهش سود تسهیلات ساخت و خرید مسکن برای متقاضیان انفرادی هنوز هیچ اقدام مشخصی برای کاهش سود تسهیلات ساخت انبوه‌سازان صورت نگرفته است.

سومین چالشی که دیروز در همایش سالانه انبوه‌سازان از سوی نمایندگان سمت عرضه به‌عنوان مانع ساخت حرفه‌ای مسکن مورد تاکید قرار گرفت صدورمجوز عمومی ساخت مسکن برای افراد بی‌صلاحیت یا فاقد صلاحیت حرفه‌ای برای ساخت و ساز است؛ به گفته رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان در حال حاضر هر فرد برخوردار از سرمایه لازم برای ساخت‌وساز فارغ از برخورداری یا عدم برخورداری از صلاحیت حرفه‌ای ساخت مسکن اقدام به ساخت‌وساز می‌کند؛ همین موضوع باعث شده بخش قابل توجهی از ظرفیت‌های موجود برای ساخت مسکن از سوی این افراد اشغال شود.
 
یک پیشنهاد به بانک عامل بخش مسکن
انبوه‌سازان در شرایطی از وجود سه چالش مهم در مسیر فعالیت‌های ساختمانی خود خبر می‌دهند که رئیس کمیسیون عمران مجلس نیز دیروز با تایید وجود این مشکلات، اعلام کرد: به رغم وجود قوانین جامع و کامل در حوزه ساخت مسکن و حمایت‌های لازم از سمت عرضه، بسیاری از این قوانین یا به‌صورت کامل اجرا نشده یا در فرآیند اجرا دچار نارسایی هستند.

محمدرضا رضایی کوچی افزود: هم‌اکنون قوانین خوبی در حوزه مسکن همچون قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن و... داریم اما عدم اجرای این قوانین در حال حاضر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های فعالیت سمت عرضه مسکن تبدیل شده است.

وی با تایید وجود مشکل فعالیت افراد بی صلاحیت در حوزه ساخت مسکن خاطرنشان کرد: در حوزه سرمایه‌گذاری مسکن اعم از داخلی و خارجی دچار نارسایی اساسی هستیم چرا که به رغم وجود 1000 هزار میلیارد تومان حجم نقدینگی در دست مردم و امکان هدایت بخش قابل توجهی از آن به ساخت واحدهای مسکونی جدید، عملا اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.

رئیس کمیسیون عمران مجلس به سیاست‌گذاران حوزه مسکن و به خصوص بانک عامل بخش مسکن توصیه کرد از محل بازگشت خط اعتباری مسکن مهر به خزانه این بانک برای اجرای پروژه‌های جدید ساختمانی و تسهیلات دهی به نمایندگان سمت عرضه با نرخ بهره مناسب اقدام شود.