صدر؛ نماد توانمندی مهندسان ایرانی
به گزارش روزنامه همشهری آنلاین، بزرگراه صدر که از ابتدای انقلاب اسلامی توسعه آن آغاز شده بود در اوایل دهه 70تا شرقی‌ترین نقطه تهران رسید؛ بزرگراهی که به‌دلیل داشتن خروجی‌های متعدد در مسیر بزرگراه همواره شاهد ترافیک‌ها و انسداد شریان اصلی بود.تونل نیایش به‌منظور اتصال بزرگراه نیایش به بزرگراه صدر مورد توجه قرار گرفت. شورای شهر سوم با بررسی راهکارهای لازم برای اتصال بزرگراهی، معاونت فنی و عمرانی شهر تهران را ملزم به ارائه گزارش کاملی از احداث تونل نیایش و رفع مشکلات ترافیکی بزرگراه صدر کرد.
در 28تیرماه 1387معاون فنی و عمرانی وقت شهرداری تهران گزارشی از عملکرد شهرداری برای احداث تونل نیایش به شورای شهر ارائه کرد. رئیس وقت کمیسیون عمران در صد و چهلمین جلسه علنی شورای سوم شهر تهران، گفت: «قبل از اینکه کلنگ اجرای پروژه تونل نیایش به صدر بر زمین بخورد، (شهرداری) باید مصوبه احداث (این پروژه) را از شورا اخذ کند، تا نظرات کمیسیون عمران و کارشناسان آن نیز در احداث این تونل و ادامه آن لحاظ شود.»
بر این اساس در تمام مراحل مطالعات اجرای تونل نیایش و بزرگراه صدر که توسط معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران به اجرا درآمد کمیسیون عمران شورای شهر نیز نظارت کامل داشت. مطالعات مرحله مقدماتی افزایش ظرفیت بزرگراه صدر هم به چند شرکت داخلی با سابقه در حوزه احداث بزرگراه واگذار شد.
برای افزایش ظرفیت ترافیکی بزرگراه صدر 3گزینه تعریض در سطح، احداث تونل و ساخت پل مورد مطالعه قرار گرفت که در نهایت پس از تکمیل مطالعات مربوطه، طرح نهایی در کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت و جزئی‌ترین مشکلات آن، قبل از اجرا برطرف شد. تعریض بزرگراه صدر به‌دلیل توسعه قابل توجه مناطق مسکونی و تراکم آن و نیز قیمت بالای املاک منطقه برای خریداری از مهم‌ترین موانع اجرای این پیشنهاد بود. پس از رد گزینه افزایش ظرفیت بزرگراه صدر نوبت به احداث تونل و ادامه تونل نیایش رسید.
گزینه‌ای که مردم مناطق پیرامونی بزرگراه نیز اصرار زیادی بر اجرای آن داشتند. اما گزینه احداث تونل هم بنا به دلایلی چون محدودیت‌های پوسته بزرگراه شهید صدر (سطح کنونی) برای عبور 2رشته تونل رفت و برگشتی و نیز تونل اضطراری و هوارسان و نیز ناممکن بودن ساخت و عبور تونل از زیر ساختمان‌های مسکونی تایید نشد. مشکلات و خطرات احتمالی تونل‌های طویل(بیش از 10.5 کیلومتر)، به همراه هزینه‌های نگهداری و بهره‌برداری از آن برای مدیریت شهری در طول سالیان متمادی، یکی دیگر از دلایل رد گزینه احداث تونل صدر بود.
اما رد گزینه احداث تونل صدر علاوه بر مشکلات مترتب بر این طرح، دلایل دیگری هم داشت که از آنها می‌توان به مزیت‌های گزینه احداث پل به‌جای تونل یاد کرد. گرچه ساخت پل با تکیه بر تکنولوژی جرثقیل‌های غول پیکر دروازه‌ای و به روش پل‌های صندوقه‌ای بتنی در کنار ترافیک جاری بزرگراه صدر دشوار بود و مشکلات خاص خود را دربرداشت اما مزایایی هم داشت.
استفاده از فناوری مدرن برای احداث پل به‌معنای ورود تکنولوژی‌های روز علوم فنی و مهندسی به کشور و تعمیم اجرای آن در مورد دیگر گره‌های کور ترافیکی معابر شهری است. با احداث پل، امکان تأمین دسترسی‌های مناسب در طول مسیر فراهم شده و در نتیجه کارایی ترافیکی طرح افزایش می‌یابد.
هزینه احداث پل و در نتیجه تحقق‌پذیری اهداف کلان طرح در این حالت مناسب‌تر بوده و البته هزینه‌های نگهداری سازه پل نسبت به هزینه‌های نگهداری تونل به‌مراتب کمتر است. طرح احداث پل با حداقل معارض مسکونی در طول مسیر همراه شد و نسبت به گزینه ساخت تونل که نیازمند تملک قابل توجه املاک در ورودی‌ها و خروجی‌های تونل بود، مقرون به صرفه و اقتصادی به‌نظر می‌رسید.
- آغاز بهره‌برداری
در نهایت 9آذرماه 1392بزرگراه طبقاتی صدر به بهره‌برداری رسید؛ بزرگراهی که توانسته ضمن افزایش ظرفیت بزرگراهی در شمال شرق تهران، کیفیت دانش مهندسی بومی را به رخ بکشد و در روزهایی که ایران اسلامی سخت‌ترین تحریم‌های بین‌المللی را پشت سر می‌گذاشت، توانست این طرح عظیم را به نتیجه برساند. این پروژه عظیم مهندسی تاکنون جوایزی چون لوح تقدیر تعهد به تعالی (Striving for excellence) را از سوی انجمن بین‌المللی مدیریت پروژه IPMA یا تندیس سیمین چهارمین دوره جایزه ملی مدیریت پروژه ایران را با حضور مقامات دولتی دریافت کرده است.
علل لزوم افزایش ظرفیت ترافیکی بزرگراه شهید صدر
- افزایش روز افزون ترافیک در این محور به‌دلیل گسترش مناطق مسکونی و صنعتی در شرق تهران
- لزوم خارج کردن ترافیک عبوری شرق به غرب و بالعکس از هسته مرکزی بزرگراه‌های شهر تهران
- افزایش ترافیک بزرگراه صدر به‌دلیل احداث تونل نیایش و عدم‌پاسخگویی به وضیت آتی بزرگراه
- پیش‌بینی انسداد کامل شبکه ترافیکی بزرگراه‌های شمال تهران (مثل بزرگراه‌های شهید مدرس، شهید همت و شهید چمران) به‌دلیل عدم‌گنجایش بزرگراه صدر برای ترافیک رو به رشد آن و در نتیجه بروز مشکلات حاد در این محدوده از شهر .
بزرگراه صدر ساخته شد چون تفکراتی مانند شوروی بود که چون تهران بزرگراه دوطبقه ندارد برای اسم در کردن باید بسازیم درحالیکه اگر مترو در زیر نیایش احداث میشد ترافیک حل میکرد ما بجای نمادسازی باید بدنبال رفع نیاز باشیم .پروژه صدر ترافیک حل نکرد.و فقط حمل ونقل شخصی تشویق کرد