دوچرخه‌ها پیام آوران هوای پاک برای شهروندان
حمل‌ونقل پاک در همه نقاط دنیا کلید رسیدن به هوای سالم و باکیفیت محسوب می‌شود.
به گزارش همشهری آنلاین، طی سال‌های اخیر و با مشخص‌شدن سهم غیرقابل انکار خودروها در آلوده‌کردن هوا، شهرهای پیشگام حمل‌ونقل پاک کوشیده‌اند راه‌حل‌های بدیع خود را برای مبارزه با این معضل جانکاه به‌کار برند. در این میان توجه به دوچرخه به‌عنوان حمل‌ونقل محوری و پیاده‌روی به‌عنوان حلقه تکمیلی آن، راه‌حلی است که در کشورهای مختلف دنبال می‌شود و توجه بسیاری از برنامه‌ریزان شهری را برای بهبود محیط‌زیست شهری به‌خود جلب کرده است. کشورهای چین و هلند در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری ویژه‌ای برای اشاعه فرهنگ دوچرخه‌سواری انجام داده‌اند که در این گزارش به برخی از این اقدامات و سایر اقدامات برای گسترش حمل‌ونقل پاک اشاره می‌شود.
- راه‌اندازی سامانه اشتراک دوچرخه
شهر فلورانس، مرکز منطقه توسکانی ایتالیا، با جمعیتی بالغ بر 390هزار نفر و مساحتی در حدود 1.3کیلومترمربع، در غرب کشور ایتالیا واقع شده است. در مورد بخش حمل‌ونقل عمومی این شهر باید گفت که نسبت به گذشته هوشمندتر و فراگیرتر شده است. در دوم آگوست سال‌جاری، برنامه گسترده اشتراک دوچرخه‌ای راه‌اندازی شد که در آن 8هزار دستگاه دوچرخه در اختیار عموم قرار گرفت. در این برنامه به هیچ ایستگاه ثابتی جهت کرایه دوچرخه و سپس بازگرداندن دوچرخه به یک ایستگاه معین نیازی نیست.
در عوض با استفاده از یک اپلیکیشن و از طریق GPSنزدیک‌ترین دوچرخه موجود شناسایی شده و کاربر می‌تواند آن را کرایه کند. پس از کرایه دوچرخه، کاربر قادر است به هر میزان که مایل است از آن استفاده کند. پس از پایان کار، کاربر می‌تواند در نزدیک‌ترین محل ممکن، دوچرخه را ترک کرده و تنها باید از قفل‌شدن آن اطمینان حاصل کند.
هزینه مدیریت و نگهداری این سیستم، کسری از هزینه‌های موجود در مدل استفاده از ایستگاه‌های ثابت است. تمامی فرایند کرایه‌کردن دوچرخه، پرداخت هزینه و بازگشت آن، از طریق اپلیکیشن موجود در تلفن‌های همراه هوشمند صورت می‌پذیرد.
این سرویس که در تمام مدت شبانه‌روز و طول سال در دسترس قرار دارد، در ابتدای امر مناطق شهری فلورانس را تحت پوشش قرار داده و به مرور زمان به مناطق حاشیه‌ای آن نیز گسترش پیدا خواهد کرد.
بنابر اظهارات شهردار این شهر «فلورانس در راستای حمل‌ونقل پایدار یک انتخاب قطعی انجام داده، این انتخاب با ورود خودروها و تاکسی‌های برقی آغاز شده و هم‌اکنون این شهر نخستین شهر در کشور ایتالیاست که به ارائه برنامه ابتکاری اشتراک دوچرخه بدون استفاده از ایستگاه‌های ثابت می‌پردازد. فلورانس شهر دوستدار دوچرخه است، از این پس دوچرخه‌سواری در این شهر آسان‌تر و سریع‌تر از گذشته خواهد بود.»
به‌منظور ترغیب مردم به استفاده صحیح و مسئولانه از دوچرخه و اطمینان از ایمنی و نگهداری مناسب دوچرخه‌ها، رفتار راکبان آنها کنترل شده و تعرفه‌های دریافتی براساس آنها تنظیم خواهد شد. برای پیشگیری از آسیب رساندن به دوچرخه‌ها، باید یادآور شد که هیچ کدام از قطعات دوچرخه‌ها قابل استفاده روی دوچرخه دیگری نیستند و برای پیشگیری از سرقت آنها، کلیه دوچرخه‌ها از طریق GPS قابل ردیابی هستند. ازجمله ابزارهای ضدسرقت دیگری که روی دوچرخه‌ها نصب شده‌اند، عمل‌نکردن ترمز درصورت عدم‌فعال‌سازی آنها از طریق اپلیکیشن مربوطه است.
- افتتاح بزرگ‌ترین پارکینگ دوچرخه جهان
میزان استفاده از دوچرخه در شهر اوترخت با جمعیتی در حدود 340هزار نفر که به‌عنوان یک شهر دانشگاهی و بزرگ‌ترین مرکز رفت‌وآمد در کشور هلند شناخته می‌شود، به‌صورت غیرقابل باوری بالاست اما هم‌اکنون، نگهداری این وسایل نقلیه دوچرخ در ایستگاه‌های اصلی خود تبدیل به مشکلی بزرگ در این شهر 100کیلومترمربعی شده است. دیدن انبوهی از دوچرخه‌هایی که در میادین و جلوی ایستگاه اصلی روی هم انباشته شده‌اند، تبدیل به یک منظره عادی شده است.
پیدا‌کردن دوچرخه‌ها پس از پارک آنها، تبدیل به یک معضل شده و این در حالی است که دوچرخه‌ها مورد هدف سارقان نیز قرار می‌گیرند. مقامات شهری برای بهبود این وضعیت به‌تازگی بزرگ‌ترین پارکینگ ویژه دوچرخه در جهان را افتتاح کرده‌اند.
این پارکینگ در 3طبقه احداث شده و رک‌ها با شماره و رنگ‌بندی مشخص در هر بخش از یکدیگر تفکیک شده‌اند. همچنین مانیتورهایی در ورودی پارکینگ تعداد ظرفیت خالی از مجموع 12500فضای پارک موجود در این پارکینگ را نمایش می‌دهند. هم اینک بحث‌های داغی در این شهر پیرامون پرداخت و یا عدم‌پرداخت هزینه پارک در این پارکینگ در جریان است.
به گفته یکی از مسئولان فدراسیون دوچرخه‌سواری کشور هلند «دوچرخه‌سواران هلندی به این آسانی راضی به پرداخت هزینه برای پارک دوچرخه خود نمی‌شوند». احداث فضاهای پارک دوچرخه هزینه‌های معینی را به مقامات شهری تحمیل می‌کند. هزینه نصب یکسری از این رک‌ها که تنها یک چرخ دوچرخه در آن قفل می‌شود حدود 3هزار یورو است، هزینه چنین اقدامی در شهر آمستردام تا 7هزار یورو هم می‌رسد.
- سیستم جدید دوچرخه در لیسبون پرتغال
لیسبون را همگان با تپه‌های معروفش می‌شناسند که 7مورد از این تپه‌ها به مرکز این شهر ختم می‌شوند. در برخی از خیابان‌های این شهر نیز از سیستمی که از طناب در آن استفاده می‌شود، برای کمک به بالا رفتن مردم بهره گرفته می‌شود. حال این سؤال به ذهن می‌رسد که آیا سیستم اشتراک دوچرخه می‌تواند با چنین شرایطی خود را سازگار سازد؟ پایتخت کشور پرتغال قصد انجام چنین کاری را دارد. هم‌اکنون 100دستگاه دوچرخه در یکی از مناطق این شهر در اختیار عموم قرار گرفته که دوسوم آنها دوچرخه‌های برقی هستند که دسترسی به آنها در 10ایستگاه و از طریق یک اپلیکیشن فراهم شده است.
همچنین براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌گرفته، در خلال ماه‌های آگوست و سپتامبر این دوچرخه‌ها در چندین منطقه دیگر این شهر نیز مورد استفاده قرار خواهند گرفت. این طرح در نهایت دارای 1410دوچرخه خواهد بود که از این تعداد 940دستگاه آن برقی است. در پروژه‌ای تحت عنوان Lisboa Horizontal که اخیرا به اجرا درآمده است، نسبت به نقشه‌برداری و محاسبه شیب کل شهر برای دوچرخه‌سواری اقدام شده است که نشان از شیب کمتر از 4درصدی 63درصد از خیابان‌های این شهر دارد.
تصمیم بر این است تا دوچرخه‌ها غالبا در مناطق مسطح‌تر شهر به‌کار گرفته شوند و دوچرخه‌های برقی برای مناطق دارای شیب استفاده شوند. همچنین ایجاد زیرساخت‌ها به‌عنوان بخشی از برنامه این شهر جهت تبدیل لیسبون به شهر دوستدار دوچرخه است.
- نقش دوچرخه‌سواری در پاکی هوا
دوچرخه‌سواری گرچه یک ورزش است، اما ورزشی است که یک تیر دارد و چند نشان! دوچرخه هم وسیله‌ای است برای تردد و هم امکانی است برای کاهش حجم ترافیک و کاستن از میزان آلودگی هوای شهر. دوچرخه به‌عنوان ابزاری برای گذران اوقات فراغت فعال و غیرفعال، به‌عنوان یک وسیله نقلیه درون‌شهری غیرموتوری در سامانه حمل‌ونقل نوین و نیز به‌عنوان ابزار یک رشته ورزشی تخصصی و حرفه‌ای مطرح است.
در این زمینه، به‌دلیل وجود مشکلات متعدد حمل‌ونقل و آلودگی‌های مختلف زیست‌محیطی، نقش دوچرخه به‌عنوان یک ابزار حمل‌ونقل فعال در کاهش ترافیک و آلودگی هوا دارای اهمیتی دوچندان است. در دنیا بیش از 20میلیون نفر از دوچرخه به‌عنوان وسیله نقلیه روزانه استفاده می‌کنند. این دارو چندسالی است که برای ترافیک سرسام‌آور پایتخت تجویز شده و در آینده می‌تواند بار سنگینی را از دوش خیابان‌های شلوغ تهران بردارد. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، 312کیلومتر دوچرخه‌سواری هر نفر برای مدت 8ماه، از انتشار 52کیلوگرم آلودگی هوا جلوگیری می‌کند.
