آلودگی موتورها نفس‌شهروندان را می‌گیرد

وزن یک موتورسیکلت CG۱۲۵ کاربراتوری ۹۸کیلوگرم است اما وقتی یک میلیون دستگاه از آنها دست به دست هم می دهند، هر روز به اندازه وزن ۱۲۲۴ موتورسیکلت هوای آلوده وارد ریه تهرانی ها می کنند. آلودگی که نفس شهروندان را به شماره می اندازد.

طبق اطلاعات اطلس پزشکی، هر انسان بالغ در هر دقیقه 15بار تنفس می کند. از طرفی 5دقیقه تنفس از خروجی اگزوز یک موتورسیکلت کاربراتوری که مملو از منواکسیدکربن است، می تواند باعث مرگ شود.

وحید حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در گفت وگو با همشهری از نقش مهم موتورسیکلت ها در آلوده کردن هوای تهران می گوید: «آنگونه که نتایج منتشر شده در سیاهه انتشار آلودگی هوای تهران نشان می دهد، موتورسیکلت های موجود در پایتخت که کاربراتوری هستند، عامل 16درصد آلودگی هوای تهران محسوب می شوند.»

به گفته این استاد دانشگاه صنعتی شریف از ابتدای مهر95 تولید موتورسیکلت های کاربراتوری باید متوقف می شد اما این مصوبه با تبصره ای، پای 700هزار موتورجدید برای آلوده کردن هوا به شهرهای کشور را باز کرد.وی تصریح کرد: ما به خاطر ضعف سازمان های نظارتی بر اعمال استاندارد یورو3، مجبور شدیم پلاک گذاری موتورسیکلت های کابراتوری را به طور کامل متوقف کنیم. البته همین درخواست 27ماه طول کشید تا سرانجام مصوب شد و پس از تصویب هم با تبصره ای 700هزار موتور ثبت سفارش شده را از این چرخه استثنا کردند. در سال جاری هم مجوز 50درصدی برای ثبت سفارش ها صادر شده است.

بدین ترتیب فکر نمی کنم موتورسیکلت های کاربراتوری دست از سر این کشور بردارند، به ویژه اینکه پس از مصوبه مذکور، برخی موتورسازان سراغ کیت انژکتور هم رفته اند. موتور انژکتور واقعی حتما باید دارای ECU و اکسیژن سنسور باشد و اینها قطعات ارزانی نیستند. بیش از پیش باید نظارت ها اعمال شود و به جزئیات آن دقت بسیاری صورت گیرد.

قانون جاری کشور هم البته یورو4 است و باید حدود مجاز آن برای انژکتور ها هم رعایت شود. البته بحث ما درخصوص شرایط آلودگی هوا برای کلانشهرهاست اما در ایران هرجا شما موتور را پلاک کنی می توانی در جای دیگر تردد کنی. اگر می شد در همین پلاک گذاری نظارتی برای اعمال استانداردها صورت گیرد، گام اثرگذاری برداشته می شد.

    موتورها با هوای تهران چه می کنند؟

هر موتورسیکلت کاربراتوری روزانه به طور میانگین 8کیلومتر در تهران تردد می کند. از طرفی هر روز دست کم یک میلیون موتور در شهر تردد می کنند. بدین ترتیب موتورها هر روز 8میلیون کیلومتر در شهر تردد دارند که این برابر با 53هزار بار محیط جغرافیایی تهران است. به عبارت دیگر موتورها هر روز به اندازه 53هزار بار دور تهران می چرخند و در این تردد 120تن گازهای آلاینده تولید می کنند.

    اجزای خروجی اگزوز موتورها

یکی از مهم ترین مشکلاتی که موتورسیکلت های کاربراتوری برای تهران ایجاد می کنند، میزان بالای انتشار آلایندگی روزانه آنها در هوای شهر تهران است. یک میلیون موتورسیکلت تهرانی در هر روز 28.6تن منواکسیدکربن، 100کیلوگرم دی اکسید گوگرد، 7.9تن دی اکسید نیتروژن، 80.8تن ترکیبات آلی فرار و 2.6تن ذرات معلق تولید می کنند. این گازهای آلاینده با انجام تنظیم موتور و معاینه فنی مستمر به کمترین حد می رسد اما چه کسی می تواند موتورسیکلت های قانون گریز را که معابر شهری را با ترددشان آشفته کرده اند، ملزوم به رعایت معاینه فنی کند؟

    یک میلیون تخلف روزانه

موتورسیکلت سوار شدن البته به معنای قانون شکنی نیست اما هر روز یک میلیون بار قانون لزوم اخذ معاینه فنی که برای موتورسیکلت ها هم نظیر خودروهای سواری باید اجرایی شود، زیرچرخ ها له می شود. هر سال کمتر از 150موتورسیکلت تهرانی خود را ملزم به اخذ معاینه فنی می دانند و سایرین تنها در شهر می رانند و شهر را به دود مهمان می کنند.

    راه حل کجاست؟

براساس آماری که پیش از این از سوی سردار حسینی، رئیس سابق پلیس راهور تهران بزرگ اعلام شده، 70درصد از تردد موتورسواران در تهران برای امرار معاش است. حال اگر برنامه ریزی برای قانونمندکردن 700هزار موتور فعال روزانه ای صورت گیرد که موتور حکم وسیله نان آوری را برایشان دارد، می توان هر روز بخش قابل توجهی از آلودگی هوای این وسایل را کاست. معاینه فنی البته راه حلی میان مدت است و نیاز به افزوده شدن زیرساخت های موجود در خطوط معاینه فنی دارد اما راه حل اصلی را باید در جای دیگر جست وجو کرد.

براساس تحقیقات انجام شده سال های اخیر در معاونت ترافیک شهرداری تهران، موتورسیکلت های برقی بهترین منجیان تهران از شرایط موجود بوده اند. آلودگی هوا و صدا برای آنها معنی ندارد و سرعت محدوشان نیز باعث می شود که بخشی از هنجارشکنی تردد موتورسواران در شهر از میان برود.

    نتایج یک پژوهش بر موتورهای پایتخت

خرداد سال گذشته بود که تعدادی از دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف پژوهشی میدانی و مهم را درباره موتورسیکلت های تهران انجام دادند. براساس نتایج به دست آمده از بررسی آنها روی 60نمونه موتورسیکلت 125سی سی کاربراتوری تهران، انتشار منواکسید کربن موتورسیکلت ها 7برابر حد مجاز است. همچنین 30درصد از سوخت موتورسیکلت ها به صورت ناقص می سوزد که این امر زمینه ساز تولید مقادیر قابل توجه آلاینده های منواکسید کربن، ترکیبات هیدروکربنی نسوخته و دوده از موتورسیکلت هاست.

منواکسید کربن پس از تنفس با گلبول های قرمز خون ترکیب می شود و امکان حمل اکسیژن را از آن می گیرد و به سرعت به مرگش می انجامد. هیدروکربن نسوخته نیز وقتی با هوا مخلوط می شود به تشکیل مه دوده کمک می کند؛ در ابتدا سوزش ریه و چشم ها را به دنبال دارد اما پس از طی دوره زمانی کوتاهی به سرطان های اندام حیاتی منجر می شود. خود موتورسواران نیز در معرض شدید این دو آلاینده خطرناک هستند.