◄ 1700 پسلرزه در کرمانشاه چگونه رخ داد؟ / پیش‌بینی ادامه پس‌لرزه‌ها تا سه ماه آینده
بعد از حدود 1700 پسلرزه در سر پل ذهاب هنوز انرژی زمین تخلیه نشده است و پس‌لرزه‌های منطقهٔ کرمانشاه ممکن است تا سه ماه آینده ادامه داشته باشد اما انتظار می رود با گذشت زمان از میزان بزرگی و شدت آن کاسته شود.
نتایج بررسی در کل کشور حاکی از آن است که نسبت زلزله‌های یک سال اخیر به 12 سال قبل در کل کشور از نظر تعداد تا 3 برابر افزایش‌یافته است و تعداد زلزله‌های یک سال اخیر سه برابر سال‌های قبلی است.
به گزارش خبرنگار تین نیوز علی بیت‌اللهی رئیس بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در خصوص چرایی تعدد و تکرر زلزله‌ها در غرب ایران و استان‌های کرمان، کرمانشاه و ایلام به ارائه توضیحاتی پرداخت.
روز پنج شنبه هفته گذشته به فاصله 4 ساعت شاهد وقوع چندین زمین لزره در غرب کشور بودیم، دلیل آن چیست؟
اتفاقی که در سومار رخ داده است آن هم در یک نصف روز بسیار بی‌سابقه است این‌چنین نظمی از رخداد و پراکنش زلزله‌ها در یک منطقه در یک‌زمان کوتاه با این بزرگی‌ها در تاریخ لرزه‌خیزی کشور به‌ندرت دیده‌شده است و بررسی خود بنده نشان می‌دهد امسال سال آشوب لرزه‌ای کشور است.
به طور کلی تعدد پس‌لرزه‌ها و ادامه‌دار بودن این وضعیت در کشور که شامل چندین استان می‌شود؛ چیست؟
اخیراً روی آمار 12 ساله زلزله‌های اخیر تحقیقاتی انجام داده‌ام و از آنجایی‌که در این 12 سال ایستگاه‌های لرزه‌نگاری ما به حد کافی خوب بودند که می‌توانستند همه زلزله‌های رخ‌داده را با دقت خوبی ثبت کنند به نتایج جالبی رسیده‌ایم. در این بررسی زلزله‌هایی که از سال 2006 تا همین دو روز پیش رخ داد را بررسی کردم. نتایج بررسی در کل کشور حاکی از آن است که نسبت زلزله‌های یک سال اخیر به 12 سال قبل در کل کشور ازنظر تعداد تا 3 برابر افزایش‌یافته است و تعداد زلزله‌های یک سال اخیر سه برابر سال‌های قبلی است. همین‌طور از نظر میزان انرژی زلزله‌ها نیز این نسبت حاکم بوده است و در کل شاهد نسبت 3 برابری فعالیت‌های لرزه‌ای در کل کشور هستیم. بنابراین اکنون از نظر تعداد زلزله ها مواجه هستیم با آزاد شدن انرژی عظیمی که در ایران ذخیره بوده است و اکنون به‌صورت رخداد زلزله‌های متعدد خود را نشان می‌دهد. این‌یک کلیاتی از وضعیت لرزه‌خیزی کشور است که انعکاس این امر رخداد زلزله‌های متعدد و مستمر در منطقه غربی کشور در حوالی مرز ایران و عراق در استان کرمانشاه و مرز مشترک با استان ایلام و همین‌طور در استان کرمان است. ضمن اینکه اکنون در استان کرمان پس‌لرزه‌های زیادی در حال رخ دادن است و از نظر میزان رخداد پسلرزه و از نظر اندازهٔ پس‌لرزه‌ها انرژی آزادشده در زلزله‌های کرمان حدود 3 برابر زلزله‌های کرمانشاه بوده است و این هم مطلب نو و جدیدی است. به‌طور خلاصه باید بگویم در بررسی رژیم لرزه‌خیزی کشور ایران با یک دوره‌های نسبی از آرامش و سکون لرزه‌ای مواجه می‌شویم که در ظرف چند سال گذشته به‌طور قالب در فلات ایران حاکم بوده است و در ماه‌های اخیر با آزاد شدن قابل‌ملاحظه انرژی ذخیره‌شده مواجه شده‌ایم.
این وضعیت خوب است یا بد؟
این‌چنین رویداد لرزه‌ای به‌مراتب مثبت و خوب ارزیابی می‌شود. 3 زلزله جمعاً به بزرگی 6 ریشتر در کرمان داشتیم آن‌هم در ظرف مدت دو هفته که می‌توانست این‌گونه نباشد و شدت بیشتری داشته باشد. زمین می‌توانست با یک زلزله این انرژی را آزاد کند و کل انرژی ذخیره‌شده با یک رخداد آزاد شود و در این صورت ممکن بود خود شهر کرمان دچار زیان زیادی شود درحالی‌که آزاد شدن انرژی تدریجی زمین چه در منطقه سومار و چه سرپل ذهاب و چه کرمان از دیدگاه من لطف طبیعت بوده است و هیچ محدودیتی نبوده است که این انرژی ذخیره‌شده با یک زلزله بزرگ‌تر آزاد شود چه اینکه شاهد زلزله‌های مخرب در خیلی از کشورها هستیم.
یعنی لرزش‌ها تا پایان سال ادامه خواهد داشت؟
برای زلزله سرپل ذهاب که یک زلزله 7.3 ریشتری بود برآورد ما وجود پس‌لرزه‌ها تا 150 روز است. نزدیک به 2 ماهه از زلزله اصلی کرمانشاه می‌گذرد و ممکن است تا 5 ماه رخداد پس‌لرزه‌ها طول بکشد اما طول کشیدن به این مفهوم نیست که با همین شدت باشد. نسبت به فاصله زمانی از شدت و حدت زلزله‌ها کم می‌شود. اما در منطقه کرمانشاه مواجه می‌شویم با یک خوشه زلزله‌هایی که در یک نقطه دیگر یعنی منطقه سومار رخ می‌دهد. ما این توده‌های زلزله که در منطقه سومار رخ می‌دهد را بررسی و اندازه‌گیری کردیم و کاملاً واضح است که یک منطقه‌ای با فاصله حدود 170 کیلومتری از محل اصلی زلزله سرپل ذهاب است و همین‌طور تجمع زلزله‌های سومار در فاصله حدود 180 کیلومتری تجمع زلزله‌های سرپل ذهاب است. این وضعیت نشان می‌دهد که مسبب فعالیت‌های سومار یک قطعه گسل دیگر است و در آن نقطه انقدر انرژی لرزه‌ای ذخیره‌شده بالا بوده است که با یک رخداد زلزله 7.3 دهم ریشتری و بعدازآن با حدود 1700 پسلرزه در سر پل ذهاب هنوز انرژی زمین تخلیه نمی‌شود و مجدداً در منطقه سومار یک قطعهٔ دیگری از گسل پیشانی البرز فعال می‌شود و زلزله‌های سومار را ایجاد می‌کند.
بنابراین اینکه تا این حد زلزله رخ می‌دهد بابت چیست؟
به دلیل تنش عظیمی است که در زیر زمین در حوالی نوار غربی کشور و همین‌طور در منطقه کرمان ذخیره‌شده است اما چون به تعدد و تکرر رخ می‌دهد اتفاق مهیبی رخ نداده است. تجمع عظیم انرژی لرزه‌ای در محدود ایلام، کرمان و کرمانشاه نشان می‌دهد زمین در حال تخلیه انرژی در این منطقه است.
پیش‌بینی شما از شدت یا کاهش این پس لرزه‌ها چیست؟
در مورد کرمان و کرمانشاه با یک پدیدهٔ بسیار نادر مواجه هستیم که در طول تاریخ ثبت زلزله‌ها تابه‌حال سابقه نداشته است که در یک نقطه متمرکز تا این اندازه پسلرزه و انرژی آزادشده لرزه‌ای داشته باشیم و یا به‌ندرت داشته‌ایم. نسبت به 12 سال قبل 365 روز اخیر 2 تا 3 برابر نرخ زلزله‌ها افزایش پیداکرده است و پیش‌بینی من این است که پس‌لرزه‌های منطقهٔ کرمانشاه ممکن است تا دو ماه آینده ادامه داشته باشد اما انتظار می‌رود ازنظر بزرگی باگذشت زمان به حالت سکون‌لرزه‌ای برسیم.
