آلودگی هوای تهران راهکار دارد؟
بیست‌وهفتمین نشست کمیسیون امور اجتماعی و تشکل‌های اتاق تهران که برای بررسی نظام تشکلی در ایران و سایر کشورهای دنیا و بررسی آن تشکیل شده بود به مساله آلودگی هوا نیز توجه زیادی نشان داد. در این نشست که علیرضا سیاسی‌راد برای بررسی نظام تشکلی در دنیا دعوت شده بود، حاضران به شروع فصل سرما و پدیده وارونگی هوا که منجر به تشدید آلودگی هوا می‌شود توجه زیادی نشان دادند ودر نهایت خواستار این شدند که برای حل آن راهکاری عملی پیشنهاد شود چرا که هنوز بعد از چند سال از داغ شدن این بحث حرفی از یک راهکار جامع نیست و تنها راه‌کارهای مقطعی مورد توجه قرار می‌گیرد.
در ابتدای این نشست محمدمهدی راسخ به مساله آلودگی هوا اشاره داشت که در دو هفته گذشته چند روزی تهران و شهرهای بزرگ دیگر را درگیر خود کرده بود. رئیس کمیسیون امور اجتماعی و تشکل‌های اتاق تهران علاوه بر گلایه نسبت به تداوم سیاست‌هایی که منجر به آلودگی هوا می‌شود از کمبود اطلاع‌رسانی در این مورد نیز انتقاد کرد و گفت: «اگر در هر کشور دیگری این میزان آلودگی در یک شهر اتفاق می‌افتاد بسیار بیش از این به مردم آگاهی و اطلاع داده می‌شد تا مردم کمتر از خانه خارج شوند و سلامتی‌شان را در معرض خطر قرار ندهند.»
او یکی از مسایلی که باعث شده آلودگی چندان جدی گرفته نشود را این دانست که به سادگی نمی‌توان آسیب‌های جانی آن را به عدد و رقم تبدیل کرد و روی کاغذ آورد. او افزود: «سوانح رانندگی و تلفات جاده‌ای به راحتی روی کاغذ می‌آید و خود رقم تلفات به طور کافی هشداردهنده است اما در مورد آلودگی و اثرات نامطلوب آن روی سلامت مردم چندان آماری وجود ندارد و کم‌کاری در حوزه اطلاع‌رسانی باعث می‌شود جامعه ضربه بیشتری از این ناحیه بخورد.»
محمدمهدی راسخ اما در ادامه سخنان خود با تقدیر از دکتر هاشمی وزیر بهداشت و درمان اعلام کرد که ایشان متخصص است و چهره سیاسی ندارد علاوه بر این ایشان خودشان مدیریت یک بنگاه در حوزه بهداشت و درمان را در اختیار داشته است که این تجربیات باعث عملکرد خوب ایشان در دولت شده است.
او با اشاره به یک کار پژوهشی که توسط دکتر مسعود نیلی انجام شده گفت: «این پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه دولت ما از نظر اندازه و حجم بسیار بزرگ شده اما در دو حوزه بهداشت و درمان و آموزش نسبت به نیاز کشور کوچک است.»
احمد امیراحمدی نیز سخنان خود را به خطرات آلودگی هوا اختصاص داد و خواستار اطلاع‌رسانی وسیع از سوی دولت در خصوص آسیب‌های آلودگی برای سلامتی شد. این عضو کمیسیون امور اجتماعی و تشکل‌های اتاق تهران هم‌چنین پیشنهاد کرد قوانین سفت‌وسخت‌تری در خصوص رفت‌وآمد خودروها وضع شود. او با اشاره به تردد زیاد خودروهای تک‌سرنشین عنوان کرد که هنوز استفاده بی‌مورد از خودرو در شهر تهران و همین‌طور سایر شهرهای بزرگ زیاد است.
محمدمهدی راسخ نیز در ادامه این سخنان تاکید کرد که باید برای مردم امکانات حمل‌و‌نقل عمومی فراهم و در دسترس باشد تا مردم کمتر به فکر استفاده از خودروی شخصی باشند.
سیده‌فاطمه مقیمی نیز در خبری کوتاه از برگزاری یک کارگاه آموزشی دو روزه با حضور یک استاد مجرب هندی در اتاق تهران خبر داد. او توضیح داد که این کارگاه با همکاری دفتر امور بانوان بازرگان و کارآفرین اتاق تهران و کانون زنان بازرگان برگزار شده که با استقبال خوبی از سوی مخاطبان نیز مواجه شده و نتیجه آن بسیار خوب خواهد بود.
در ادامه نشست حسین ساسانی به رده‌بندی منتشر شده از سوی موسسه لگاتوم در باب شاخص رفاه اجتماعی اشاره کرد که هر ساله با کمک دانشگاه آکسفورد با استفاده از هشت معیار صورت می‌گیرد. به گفته ساسانی براساس این رتبه‌بندی ایران در بین 142 کشور در رتبه 107 قرار گرفته است. ساسانی گفت: «اگر از سال 2009 تا 2014 به این آمارها نگاه کنیم می‌بینیم رتبه ما در این رده‌بندی نزولی بوده است. ما در سال 2009 در بین 149 کشور رتبه 93 را داشته‌ایم. اما این رند نزولی هم در رتبه و هم در هشت معیار مختلف تاکنون تداوم داشته است.»
معصومه کلهر نیز با اشاره به تلاش‌های دکتر هاشمی در وزارت بهداشت، به مساله داروهای بیماران سرطانی پرداخت و تعریف کرد چگونه بیماری که در سه سال گذشته برای خرید هر دو عدد آمپول باید 10 میلیون تومان می‌پرداخت اکنون با 200 هزار تومان همین دو آمپول را می‌خرد. او هم‌چنین معتقد بود برای مبارزه با آلودگی هوا باید یک کمپین قدرتمند اجتماعی تشکیل شود که مردم را به کمتر آلوده کردن هوا تشویق کند و ابزاری قوی برای کنترل بر کار دولت شود.
تشکیل کمپین مردمی هوای پاک
در ادامه این نشست آرش فراز خبر داد که در قالب یک کمپین مردمی و غیردولتی با کمک کمیسیون بهداشت شورای شهر تهران موفق شده تا مقدمات همکاری با کارگزاری‌های سازمان ملل در ایران را فراهم کند. عضو سندیکای تولیدکنندگان لوله پروفیل فولادی گفت: «ظرف یک ماه آینده تفاهم‌نامه‌ای بین شورای شهر تهران و سازمان ملل به امضا خواهد رسید و روز 29 بهمن که روز هوای پاک نامگذاری شده است به عنوان آغاز فعالیت مردمی برای رسیدن به هوای پاک انتخاب خواهد شد.»
فراز هم‌چنین به سهم عمده موتورسیکلت‌ها بنزینی در آلودگی هوا اشاره کرد که به طور نسبی هشت برابر خودروها اعلام شده است و از طرح جایگزینی موتورهای بنزینی با موتورهای برقی توسط شهرداری خبر داد. او هم‌چنین در مورد عملکرد وزارت بهداشت و درمان به مساله هزینه‌ها اشاره داشت و گفت: «بخش عمده‌ای از هزینه‌های انجام شده در بخش بهداشت و درمان مربوط به درآمدهای مالیاتی است که فشار مضاعفی به تولیدکنندگان وارد کرده است. درحالی که قرار نیست برای بهبود یک بخش به بخش دیگری فشار وارد شود.» محمدمهدی راسخ نیز در همین رابطه با اشاره به گسترش و توسعه واحدهای تولید موتورسیکلت در دهه گذشته از انجام طرح‌ها بدون مطالعات انتقاد لازم کرد.
رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران نیز سخنان کوتاه خود را به مبحث آلودگی اختصاص داد. فرزین انتصاریان با بیان این که چندین و چند پروژه مختلف در این زمینه انجام داده، آلودگی را یک مساله چند بعدی عنوان کرد و گفت: «در حال حاضر مشکل آلودگی خاک از هوا کمتر نیست اما تفاوت این است که نسبت به خطرات آن آگاه نیستیم.» انتصاریان با هشدار نسبت به افزایش آلودگی خاک و هوا تاکید کرد که این آلودگی‌ها در سال‌های آینده مشکلات فراوانی ایجاد خواهد کرد که قادر به حل آن نخواهیم بود و باید از همین امروز به فکر حل بحران آلودگی باشیم.
پس از سخنان اعضا و حاضران در این نشست، محمدمهدی راسخ با اشاره به آنچه در نشست پیشین کمیسیون امور اجتماعی و تشکل‌های اتاق تهران در مورد نظام تشکلی در ایران و سایر کشورهای جهان بحث شد، توضیح داد که بررسی نظام تشکلی در کشورهای موفق همجوار و کشورهای توسعه‌یافته می‌تواند به پیشرفت و آگاهی بیشتر فعالان این حوزه کمک کند. رئیس کمیسیون امور اجتماعی و تشکل‌های اتاق تهران از علیرضا سیاسی‌راد که در نشست قبل نیز در این باره توضیحاتی داده بود خواست تا با ارائه مطالب دیگری بحث قبل را تکمیل کند.
نظام تشکلی در دنیا چگونه است
علیرضا سیاسی‌راد اما پیش از این که وارد بحث نظام تشکلی شود در مقدمه به مساله آلودگی هوا اشاره کرد و حل آن را چندان ساده ندانست. او تاکید کرد راه‌حلی که باید روی میز گذاشته شود به سادگی به دست نمی‌آید. سیاسی‌راد گفت: «ما سال‌هاست در مرحله تعییین راهکارها برای حل مساله آلودگی مانده‌ایم و هنوز راهکار جامع و قابل قبولی ارائه نداده‌ایم.»
این کارشناس کمیسیون سپس به نظام‌های تشکلی در دنیا پرداخت و مبحث نشست قبل کمیسیون را که خود ارائه داده بود پی گرفت. او برای نمونه سراغ ایالات متحده رفت و توضیح داد که هرم تمام تشکل‌های اقتصادی بخش خصوصی در این کشور پهناور در نهایت به سه تشکل اقتصادی اصلی ختم می‌شود. او افزود: «تشکل کسبوکار؛ انجمن ملی صنایع تولیدی که بنگاه‌های کوچک و متوسط بخش خصوصی را نمایندگی می‌کند و اتاق بازرگانی این سه تشکل اصلی هستند که برای پیگیری منافع بخش خصوصی با یکدیگر دور یک میز می‌نشینند و هر سال مشخص می‌کنند که اهداف مورد پیگیری آنها چیست و همگی روی آن توافق جامع می‌ایستند.»
سیاسی‌راد نظام تشکلی انگلستان را متفاوت از آمریکا دانست اما عنوان کرد که در این کشور نیز تشکل‌های اقتصادی زیادی وجود دارد که منافع مشترک آنها را متحد می‌کند. او توضیح داد که در دوره تاچر تشکل‌های اقتصادی زیادی شکل گرفت که در برابر سندیکاهای کارگری قدرت گرفتند. او سپس به تفاوت کنفدراسیون و فدراسیون پرداخت و کنفدراسیون را به نهادی مثل اتحادیه اروپا تشبیه کرد که تصمیماتش برای اعضا لازم الاجرا نیست و هر نهاد کوچکتر (در اینجا کشور) می‌تواند برای اجرای تصمیمات خود رای‌گیری کند؛ درحالی که نظامی که فدراسیون دارد تصمیم‌ها برای اعضا لازم الاجراست. سیاسی‌راد کشور آمریکا را نمونه یک فدراسیون دانست.
علیرضا سیاسی‌راد تاکید کرد که در ایران کنفدراسیون‌سازی بسیار سخت است و به سادگی اتفاق نمی‌افتد اما فدراسیون‌ها چون منطقه‌ای هستد و براساس کسبوکار شکل می‌گیرند در ایران پا گرفته‌اند. سیاسی‌راد اتاق‌های بازرگانی را نمونه فدراسیون‌های منطقه‌ای عنوان کرد و گفت: «در مورد ساماندهی تشکل‌های اتاق باید بررسی‌های بیشتری هم در سطح فدراسیون و هم در سطح بخشی انجام بگیرد.»
او عنوان کرد که با بررسی بانک اطلاعات اتاق به این نتیجه رسیده که گاهی در یک حوزه فعالیت چندتشکل موازی وجود دارد. او هم‌چنین اضافه کرد که در فدراسیون‌ها احتمال بروز تنش وجود دارد و لذا باید برای آن تمهیدی اندیشیده شود. سیاسی‌راد گفت: «روابط بین تشکلی بسیار محدود است و اصولا روش‌های همکاری هم بسیار کم است. در آمریکا برای این منظور جایزه‌ای تعریف شده است و به همکاری‌های بین انجمن‌ها جایزه داده می‌شود.» او سپس رابطه اتاق با تشکل‌های اقتصادی را افقی خواند و افزود: «الان مشکلاتی بین رابطه اتاق و تشکل‌ها وجود دارد که باید حل شود.
مسایلی که دامنه آن از ثبت تشکل در اتاق شروع می‌شود و تا حضور در هیات نمایندگان بعد از سه سال از ثبت و روابط و تعاملات دو طرف ادامه دارد.» او با اشاره به شکل‌گیری اتاق اتریش و نحوه فعالیت و تعامل آن با تشکل‌های بخش خصوصی سعی کرد برای حاضران در نشست توضیح دهد که چگونه در یک کشور توسعه‌یافته این مسایل حل شده است. سیاسی‌راد تاکید کرد که قانون اتاق بازرگانی در اتریش چندین بار بازبینی شده و تغییر کرده و اکنون سیستم کورپورایستی مطلق در این کشور برای تشکل‌های بخش خصوصی حاکم است؛ به این معنا که دولت هیچ دخالتی ندارد و صرفا نظارت می‌کند.
او هم‌چنین رابطه و تعامل خوب اتاق بازرگانی اتریش و کنفدراسیون صنعت در این کشور را نمونه یک تعامل سازنده و درست بین نهادهای بخش خصوصی دانست.
این مدرس حوزه تشکل‌ها در پایان سخنان خود یکی از مشکلات کنونی نظام تشکلی و بخش خصوصی ایران را تشتت آرا و نظرات دانست و برای نمونه عنوان کرد که اگر نظرات مسئولان اتاق‌های بازرگانی در یک‌سال اخیر در مورد یک موضوع مهم اقتصادی جمع‌آوری شود خواهید دید که تا چه اندازه بین گفته‌های آنان تفاوت وجود دارد و این ناشی از عدم هماهنگی بین نظام تشکلی بخش خصوصی کشور است.
پس از این سخنان، فرزین انتصاری نیز با انتقاد از روند موجود در تعامل تشکل‌های اقتصادی در کشور تاکید کرد که باید همکاری و تعاون بیشتری بین اتاق‌های بازرگانی، تشکل‌های صنفی و سایر نهادهای بخش خصوصی باشد. او اتاق‌های مشترک را از نهادهای خوب و موثری دانست که در حال حاضر چندان حضور پررنگی ندارند.
رئیس کمیسیون امور اجتماعی و تشکل‌های اتاق تهران نیز با تقدیر از مباحث مطرح شده و سخنان حاضران و اعضای کمیسیون در مورد نظام تشکلی در دنیا و ایران تاکید کرد که هنوز راه درازی تا انسجام کامل نظام تشکلی در ایران وجود دارد.
محمدمهدی راسخ عنوان کرد که باید بین اعضای یک تشکل هماهنگی بیشتر ایجاد شود و اعضا خود را در قبال تشکل و اهداف آن متعهد بدانند. او هم‌چنین با اشاره به اختلافات موجود بین نظرات ارائه شده از سوی مسئولان اتاق‌های بازرگانی در کشور، آن را ناشی از نظرات شخصی دانست و گفت: «آنها الزاما از جایگاه حقوقی که دارند اظهارنظر نمی‌کنند و اغلب نظرات‌شان دیدگاه شخصی آنها در مورد مسایل اقتصادی است وگرنه اتاق‌های در پیگیری منافع بخش خصوصی معمولا اهداف مشترکی را دنبال می‌کنند.» راسخ در انتها عنوان کرد که بحث نظام تشکلی برای رسیدن به یک چهارچوب مدون و مشخص در این کمیسیون تداوم خواهد داشت.
