توسعه، اکوتوریسم و چالش‌های مدیریت شهری
تین نیوز | ایران صرفنظر از سرمایه‌های خدادادی طبیعی نظیر نفت، گاز، معادن و جاذبه‌های تاریخی- فرهنگی که به نوبه خود هر یک می‌تواند مولد صنایعی بی‌بدیل شود، به لحاظ صنعت اکوتوریسم در موقعیتی منحصر به‌فرد در منطقه و با کمی مسامحه در جهان قرار دارد. تنوع آب و هوا، اکوسیستم گیاهی، حیوانی و جاذبه‌های متنوع طبیعی جغرافیایی برای ذائقه‌های گوناگون تلقی می‌شود و امکان انتخاب گزینه‌های متفاوت‌تر و بیشتری برای گردشگران فراهم می‌کند. از گرم‌ترین نقطه کره زمین در کویرهای داخلی گرفته تا تالاب‌های بسته و متصل به دریاهای آزاد، از خلیج نیلگون
فارس و شرجی بندرهای جنوبی تا سهند و سبلان همیشه استوار از رودخانه‌های زیبا و دریاچه‌های داخلی تا جنگل‌ها و مراتع و دریای شمال، همه مجموعه‌ای از یک موزه بزرگ طبیعی برای کشور به‌وجود آورده است. بی‌شک جذاب‌ترین، پرمخاطب‌ترین و پرمشتری‌ترین جاذبه‌های یادشده که مورد اقبال گردشگران فراوان داخلی و خارجی است، منطقه طلای سبز ایران، شمال کشور است. منطقه شمال ایران به‌دلیل اتصال به ساحل جنوبی دریای مازندران و بلافاصله، ارتفاعات شمالی البرز با تمام ویژگی‌های انحصاری خود مانند مدار مغناطیسی عمل می‌کند که درصورت مهیابودن شرایط ایجابی و
سلبی می‌تواند سرمایه‌ها و منافع مالی و مادی فراوانی برای مردم منطقه و کشور جذب کند. عوامل متعددی در کاهش سطح کمی و کیفی این جاذبه طبیعی دخیل هستند که در دو بخش عوامل اصلی و عوامل فرعی به آنها اشاره می‌شود. عوامل اصلی کاهش کمیت و کیفیت در صنعت اکوتوریسم عواملی هستند که بنیان مشکلات پیش روی این صنعت را تشکیل می‌دهند و شامل: عوامل سخت‌افزاری زیربنایی و زیرساختی نظیر عدم وجود زیرساخت قابل قبول در توسعه راه، عدم زیرساخت مناسب و متناسب شهرسازی، عدم اجرای دقیق و علمی طرح تفصیلی و طرح جامع شهری، هرج و مرج در ساخت‌وساز ساختمان‌ها و نیز ساخت‌وساز
نامتناسب و بی‌رویه و غیرمجاز، عدم ثبات در قیمت اجناس مورد عرضه در بازار‌های محلی و عوامل نرم‌افزاری، انسانی و فرهنگی نظیر عدم آموزش مناسب، لازم و کافی در مواجهه با گردشگر داخلی و خارجی، عدم مدیریت مطلوب در سامان‌دهی مشاغل مرتبط با گردشگری طبیعی مانند حمل‌و‌نقل مسافر، اسکان گردشگر و... می‌شود. عوامل فرعی فی‌نفسه و ابتدا به ساکن به‌عنوان معضل و عامل موثر در کاهش کمیت و کیفیت صنعت اکوتوریسم نیستند و فرزند و مولد هر یک از عوامل اصلی فوق هستند و درصورت جمع با آن عوامل، این کاهش کمیت و کیفیت را تشدید می‌کنند. افزایش وسایل نقلیه شخصی، هجوم مسافر
به منطقه، تنوع فرهنگی گردشگران، گسترش مرز شهرها و کم‌شدن فاصله بین آنها و چند عامل دیگر از عوامل فرعی کاهش‌دهنده مطلوبیت صنعت اکوتوریسم هستند. این عوامل به دلایلی تهدید هستند اما، به دلایلی دیگر به‌عنوان فرصت برای سوددهی و کسب منافع مادی و معنوی تلقی می‌شوند و نباید با آنها به‌صورت سلبی و حذفی مواجه شد.در صورت رفع موانع اصلی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، افزایش تعداد اتومبیل، مسافر، توسعه شهرها و ... نه‌تنها تهدید نبوده بلکه، علاوه بر جذب توریست فرصتی برای شناساندن این جاذبه به کشورهای منطقه و جهان خواهد شد. همچنین کم‌توجهی به مقوله
زیرساخت‌ها و عدم بازتولید مداوم و مستمر استانداردهای اکوتوریسم و عدم پایبندی و التزام به منافع جمعی درحال و نسل‌های آینده به مرور و با گذشت زمان موجب عدم اقبال و استقبال گردشگران و درنتیجه از بین رفتن سرمایه‌ها و فرصت‌های طلایی پیش روی مردم منطقه خواهد شد.
* معاون امور مجلس، حقوقی و استان‌های سازمان میراث‌فرهنگی
