◄ قطار سبک شهری؛ گزینه‌ای مناسب برای توسعه حمل و نقل عمومی تهران

تین نیوز | آیا راه آهن سبک شهری گزینه ای مناسب برای توسعه حمل و نقل عمومی تهران است. این پرسش اخیرا در اتاق فکر حمل و نقل در شبکه اجتماعی لینکدین مطرح شد و برخی کارشناسان حاضر در گروه به ارایه نظر در این مورد پرداختند.

مجبد بابایی کارشناس حمل و نقل در این مورد گفت: شهرداری تهران در حال تصویب طرحی در شورای شهر است تا احداث خطوط راه آهن سبک شهری را در مناطق مرکزی تهران آغاز نماید. با بررسی سیستم حمل ونقل عمومی اکثر کلان شهرهای دنیا می توان به وضوح ردپای این سیستم را مشاهده کرد. قطعا اتخاذ چنین تصمیمی کار ساده ای نخواهد بود چرا که علاوه بر مباحث اقتصادی آن نیازمند توجه به ساختار شهرسازی و بافت شهری، فرهنگ ترافیک در معابر و تقاطعات و البته نیم نگاهی هم به مقوله گردشگری می باشد. در اینکه برای شهری مثل تهران اولویت اول توسعه شبکه مترو می باشد شکی نیست اما به دلیل محدودیت هایی که احداث مترو دارد و همچنین توجه به موضوع یکپارچگی سیستم های حمل ونقل عمومی و نقش تغذیه کنندگی سایر سیستم ها نباید از سایر سیستم های موفق نیز غافل بود. 

این کارشناس خاطرنشان کرد: مثال بارز آن ترکیه است که در کنار مترو قطار سبک شهری را هم در شهر استانبول پرجمعیت راه اندازی کرده است و اتفاقا بسیار هم گره گشا بوده است. از نگاه گردشگری هم قطار سبک شهری می تواند جذابیت خوبی داشته باشد به ویژه در مناطق مرکزی شهر که اکثر مراکز دیدنی و تاریخی تهران واقع است. مزیت بارز قطار سبک شهری در مقایسه با اتوبوس تندرو برنامه پذیر بودن آن است و لذا به دلیل قابلیت اطمینان بالای آن در کاهش زمان سفرهای درون شهری بسیار تاثیرگذار است. به نظرم این رویکرد جدید شهرداری بسیار پسندیده است اگر همزمان با توسعه معابر و به ویژه در کنار بزرگراه ها این شیوه حمل و نقلی را هم گسترش دهند. مثلا خیلی بهتر بود اگر در کنار پل صدر و تونل نیایش از این شیوه هم استفاده می شد تا امروز شاهد ترافیک وحشتناک این مسیر نباشیم. در مجموع باید بپذیریم که شبکه حمل و نقل عمومی نیازمند یکپارچگی است و باید مکمل یکدیگر و تغذیه کننده هم باشند. بی آر تی و ال آر تی می توانند نقش فیدر و تغذیه کننده اصلی مترو را داشته باشند.

حمید مردادی یکی دیگر از کارشناسان حاضر در این اتاق فکر مجازی نیز تاکید کرد: ممکن است کسانی که با حمل و نقل عمومی پاک مشکل دارند یا به هر دلیلی دوست ندارند که وسایل نقلیه ای جدید ( در ایران جدید) وارد شهر شود، ایراداتی را به این کار وارد کنند. اما و اگرها همیشه بوده است. اما وجود چنین ساختاری از حمل و نقل مخصوصا در قسمت های مرکزی و بافت های متراکم شهری و مسیرهای پر رفت و آمد همچون بزرگراه صدر می تواند چهره شهر را عوض کند. این تجربه در همه کشورهای اروپایی موفق بوده است و تنها مانع حضور آن در خیابان های شهر نبود اراده جدی در سیاستگذاری شهری بوده است که انشالله این مشکل نیز برطرف خواهد شد.

بابایی در ادامه اظهار داشت: اشکال مهمی که در ایران به قطارهای سبک شهری گرفته می شود اختلال در تردد در سطح معابر است. احتمال بروز تصادفات با وسائط نقلیه و عابرین را بالا می دانند. در وضعیت فعلی چنین دیدگاهی نسبتا درست است اما اشکال این دیدگاه در این است که توسعه را به سبک فرهنگی موجود پیوند زده است. مشابه شهر تهران و تراکم جمعیتی آن کم در شهرهای جهان نداریم اما چه اتفاقی آنجا افتاده که این سیستم حمل و نقل به خوبی کار می کند. یکی از خصوصیات تکنولوژی تاثیر بر هنجارها و خرده فرهنگ هاست. به مرور مردم با آن خو می گیرند و رفتارهای خود را با آن هماهنگ می کنند. مثال های بسیاری در همین بخش حمل و نقل داشته ایم که چنین اتفاقی افتاده است. بستن کمربند ایمنی و ایستادن پشت خط سفید از این دست موارد می باشد.

بابایی افزود: اتفاقا مزیت چنین تکنولوزی هایی اصلاح رفتارهای ترافیکی مردم را در پی خواهد داشت. ممکن است اوایل کار مشکلاتی هم داشته باشد اما مزایای آن ارزش آن را دارد که به استقبال آن برویم. مثال شهر استانبول ترکیه را می زنم که اخیرا از راه آهن سبک شهری آن استفاده کردم. در شلوغترین منطقه شهر با جمعیت بسیار متراکم و حضور گردشگران بسیار این سیستم به خوبی کار می کند. حتی در مقایسه با مترو استقبال بیشتری هم از آن می شود. جاذبه بسیار خوب گردشگری هم هست. توسعه حمل و نقل عمومی پاک که راه آهن های شهری و از جمله قطار سبک شهری بخشی از آن می باشد برای شهر تهران اولویت بالایی دارد. البته معتقدم همچنان گزینه اول توسه قطارهای شهری در تهران مترو می باشد اما این به معنی حذف سایر گزینه ها نیست. به نظرم این اقدام شهرداری را حتما باید به فال نیک گرفت و از آن حمایت کرد.

مرادی نیز گفت: ممکن است با آمدن تراموا یا قطار سبک یا هر نوع دیگری از سیستم ریلی آنهم با سرعتی حدود 30 کیلومتر بر ساعت، ما در سال یک تصادف یا نهایتا دو تصادف داشته باشیم که هیچ کدام از جنس تصادفات عجیب بی آرتی نیست. متاسفانه به دلایل اینکه مدیران و طراحان فنی ما با سیستم های ایمن آشنایی ندارند، مسیرهای بی آرتی به شدت خطرآفرین هستند مخصوصا زمانی که مورد استفاده موتور سیکلت قرار می گیرند. استفاده از سیستم ریلی سبک به صورت مختلط فضایی برای سواستفاده موتورسواران ایجاد نمی کند ضمن آنکه سرعت سیستم های ریلی و قدرت شتابگیری بسیار کمتری نسبت به اتوبوس های بی آرتی دارند.

وی تاکید کرد: یک نکته بسیار مهم و اساسی که متاسفانه در رفتار شهرداری به شدت مشاهده می شود، رفتارهای نمایشی است که بدون استراتژی و برنامه مشخص به سطح شهر می آید. اگر قرار باشد ایستگاه های این سیستم نیز مثل ایستگاه های بی آرتی و مترو طراحی شود و نیازمندی های همه کاربران در نظر گرفته نشود، سود آن خیلی بیشتر از سیستم های موجود نیست و صرفا هزینه ای برای تبلیغات سیاسی شهرداری خواهد شد. شاید لازم باشد در بخش حمل و نقل کلان کشور طرح جامعی وجود داشته باشد، برای حمل ونقل شهری نیز برنامه ای استراتژیک تدوین شود تا احساسات مسئولان در اجرای برنامه های شهری فروکش کند و شهروندان طعم زندگی در یک شهر واقعی را بجشند.