◄ ۵۰ هواپیما آماده فروش فوری به ایران

پس از بوئینگ و ایرباس، شرکت ای‌تی‌آر هم اعلام کرده دو فروند هواپیمای ایران‌ایر آماده است اما نمی‌تواند ریسک تحریم‌ها را بپذیرد و به ایران هواپیمایی تحویل بدهد. بنابراین یکی از دغدغه و نگرانی‌های مهم بعد از تحریم مجدد صنعت هوانوردی سرنوشت هواپیمایی برجامی است. در حال حاضر این نگرانی وجود دارد درصورت عدم رسیدن قطعه و تجهیزات و از همه مهم‌تر عدم پشتیبانی کمپانی سازنده این ۱۱ فروند هواپیما، به چه میزان می‌تواند عملیاتی بماند.

هفته‌نامه «حمل‌ونقل» در گفتگویی که با کاپیتان هوشنگ شهبازی، کارشناس صنعت هوانوردی، داشت از وی در این رابطه سؤال کرد و او در پاسخ عنوان کرد که این تعداد هواپیما با توجه به اینکه نو هستند می‌توانند سال‌ها با کمترین هزینه عملیاتی باشند اما یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های صنعت حمل‌ونقل هوایی موضوع عدم توجه مدیران به فرصتی است که کمتر از چند ماه دیگر از دست خواهد رفت.

 

شهبازی می‌گوید: گرداب جدید تحریم‌ها در راه است و این تحریم‌های جدید به نسبت گذشته عمیق‌تر خواهد بود، بنابراین لازم است در دوره تنفس ۹۰ تا ۱۸۰ روزه‌ای که وزارت خزانه‌داری آمریکا برای بازگشت تحریم‌ها در نظر گرفته است و مدت زیادی هم از آن باقی نمانده، صنعت حمل‌ونقل هوایی اقدام به خرید هواپیمای زیر ۵ سال کند. البته این گزاره‌ای است که برخی کارشناسان دیگر صنعت هوانوردی به آن تاکید دارند و معتقدند در فرصت باقی‌مانده باید تمام تلاش خود را متوجه خرید آسان‌تر هواپیماهای دست‌دوم کنیم.

یکی از نگرانی‌هایی که درخصوص تحریم‌های مجدد وجود دارد، بحث مشکلات تامین قطعه به‌خصوص برای هواپیمای برجامی است. با توجه به عدم پشتیبانی کمپانی ایرباس و ای‌تی‌آر، ایرلاین‌های دارنده این هواپیماها به چه میزان متحمل هزینه خواهد شد و در تهیه قطعات و اورهال کردن به مشکلاتی در آینده بر خواهند خورد؟

هواپیماهایی که ایران‌ایر از کمپانی ای‌تی‌آر خریده است به دلیل اینکه نو هستند تا زمان به اورهال رسیدن راه طولانی در پیش دارند. طی این مدت این هواپیماها نیازمند انجام یک‌سری چک خواهند بود اما این چک‌ها سبک هستند و در کشور با هزینه کم انجام خواهند گرفت.

با توجه به نو بودن، این هواپیماها در طولانی‌مدت نیازمند تعویض قطعات خواهند بود و حداقل می‌توان از این هواپیما چهار تا پنج سال  بدون هیچ مشکلی استفاده کنیم بدون اینکه هزینه زیادی در برداشته باشد. اما مسئله اینجاست که مگر ما چند فروند هواپیما وارد کشور کرده‌ایم؛ ما حتی ۳درصد از هواپیماهایی که در کشور نیاز بود هم وارد نکرده‌ایم. ما حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ فروند هواپیما در صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور نیاز داریم که تنها ۱۱ فروند از آن وارد کشور شده است.

مگر تحریم‌ها اجازه ورود هواپیمای بیشتر به کشور را می‌دهد؟

باید استراتژی را تغییر بدهیم؛ اکنون که صنعت هوایی ایران مجددا تحریم شده و از طرفی با نقشه‌هایی که به‌ظاهر آقای ترامپ کشیده، قرار است تحریم‌هایی بسیار سخت‌تر از گذشته به ما تحمیل ‌شود. این موضوع بدان معناست که گرداب تحریم اخیر به‌مراتب از تحریم گذشته عمیق‌تر خواهد بود.  برای مثال، اگر در تحریم‌های گذشته هواپیمای ۱۵ سال جوان‌تر به ما نفروختند این سری ممکن است بگویند نباید به‌طورکلی هواپیمایی به ایران فروخته شود. در حال حاضر مجوز فروش هواپیمای نو به ایران از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا باطل شده است.

چندی پیش بوئینگ اعلام کرد که هواپیمایی به ایران نخواهد فروخت و پس از آن ایرباس، ای‌تی‌آر، امبرائر و بمباردیر گفتند که نمی‌توانند هواپیمایی به ایران بفروشند، این بدان معناست که تمام در‌ها را به روی ما بستند. ولی بار دیگر هم بنده تاکید می‌کنم هنوز تا این تحریم جدید که مدت زیادی از آن باقی نمانده است اجرایی شود ما می‌توانیم هواپیمای دست‌دوم با سن کم بخریم. بنده در مصاحبه‌ای که چندی پیش در صداوسیما داشتم خطاب به تمام مسئولان هوانوردی و شخص وزیر راه‌وشهرسازی عنوان کردم که اگر در حال حاضر به ما هواپیمای نو نمی‌دهند می‌توانیم از شرکت‌های دیگر هواپیمای دست‌دوم خریداری کنیم.

برای مثال هواپیمایی با کارکرد یک تا چهار سال که تقریبا هواپیماهای نویی هستند و قیمت به‌مراتب پایین‌تری به نسبت هواپیمای نو دارند  بخریم و مهم‌تر از همه ما برای خرید این هواپیماها حق انتخاب داریم. بنده اطلاع دارم که در حال حاضر شرایط برای خرید این هواپیماها وجود دارد و هم‌اکنون فروش ۵۰ فروند از این نوع هواپیماها با سن کم که مناسب صنعت هوایی کشور است، به بنده پیشنهاد شده است. تصور می‌کنند که من خریدار هواپیما هستم. اما هدف من از گفتن این صحبت‌ها این است که این شرایط مناسب برای توسعه ناوگان هوایی کشور که به این اندازه فرسوده است، وجود دارد. برخی عنوان می‌کنند که پروسه خرید هواپیماهای دست‌دوم نیز حداقل بین شش تا هشت‌ماه زمان می‌برد.

اگر قصد و همت خرید در بین مسئولان وجود داشته باشد می‌توانیم در عرض یک هفته این کار را انجام بدهیم اما کسانی که می گویند پروسه خرید تا این اندازه طولانی است، مدیران منفعل ما هستند. متاسفانه کاغذبازی و پروسه اداری است که در کشور ما زمان می‌برد. خارجی‌ها زمانی که می‌خواهند هواپیمایی بفروشند شرایط شفاف دارند اما ما یک پروسه طولانی در خصوص اینکه پول را چگونه و با چه شرایط پرداخت کنیم تا اینکه از مجلس، وزیر و دولت برای خرید نامه بگیریم را طی می‌کنیم.

چرا بخش خصوصی که نیازمند طی کردن چنین شرایطی نیست و می‌تواند چابک‌تر عمل کند اقدام به خرید این هواپیماها نمی‌کند؟

از همین جهت می‌گویم متاسف هستم. البته متولی خرید هواپیما در کشور بخش دولتی است سازمان هواپیمایی کشوری می‌گوید چه هواپیمایی با چه شرایطی بخرید و این سازمان باید اول تائید کند. هرکسی نمی‌تواند هر هواپیمایی بخرد و اگر بخش خصوصی هم قصد خرید هواپیمایی را داشته باشد اول باید مشخصات هواپیما را به سازمان هواپیمایی کشوری بدهد تا این سازمان خرید این هواپیما را تائید کند. حال اگر بخش خصوصی هم بخواهد این پروسه را بگذراند به هشت‌ماه می‌رسد و در این مدت هواپیماها فروش رفته است.

دلیل اصلی طولانی بودن این پروسه چیست؟

همه این مشکلات به‌دلیل نبود مدیریت صحیح به شکل کلی در کشورمان است که من بارها و بارها به این موارد اشاره کرده و تذکر داده‌ام. سیاست‌گذاران ما انسان‌هایی هستند که می‌گویند بیاید بروید به‌دنبال ساخت ایران ۱۴۰؛ هواپیمایی که ۱۴ فروند ساخته شد و هشت فروند آن سقوط کرد. این آقای نماینده مجلس از جان شهروندان ایرانی مایه می‌گذارد و می‌گوید افتاد که افتاد. ایشان عنوان کردند که مسافران درنهایت با چتر نجات می‌پرند ایشان حتی هواپیماهای مسافربری را نمی‌شناسد که چتر نجات دارد یا خیر. این افراد برای ما تصمیم می‌گیرند که چه هواپیمایی بخریم یا اینکه با کدام کمپانی قرارداد ببندیم بعد می‌گوییم که چرا وضع کشور به اینجا رسیده است؛ بله با وجود چنین نمایندگانی مشکلات به اینجا می‌رسد.

در اینجا نقش مدیران شرکت‌های هواپیمایی بیشتر اهمیت پیدا می‌کند. چرا مدیران ایرلاین به سمت خرید هواپیماهای دست‌دوم نمی‌روند؟ به نظر شما آیا مدیران شرکت‌های هواپیمایی ما مدیران متخصص در این حوزه هستند؟

 بنده بارها عنوان کرده‌ام که صنعت هوانوردی کشور به‌دلیل اینکه با جان انسان‌ها سروکار دارند نیازمند مدیران تخصصی است. اگر صنعت هوایی از صنعت انرژی اتمی مهم‌تر نباشد کمتر نیست؛ مسئله جان انسان‌هاست. متاسفانه سیاست‌گذاران ما در عرض سه‌ماه نمی‌توانند هواپیمای دست‌دوم بخرند بااینکه می‌دانند گرداب مجدد تحریم ترامپ بسیار بسیار عمیق‌تر از گرداب اوباما خواهد بود. اما فقط دست روی دست گذاشته‌اند و نگاه می‌کنند، به این‌ می‌گویند عملکرد منفعل، عملکرد متناسب! فناوری نسل دوم درحالی‌که اکنون فناوری نسل پنجم است.

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها برای خرید هواپیمای دست‌دوم منابع مالی است؛ این مشکل چطور می‌تواند حل شود؟

بله ما منابع مالی نداریم؛ وقتی اشاره می‌کنم به سیاست‌گذاران و سیاست‌مداران که در مجلس نشسته و بودجه را تقسیم می‌کند و می‌گویند هواپیمای ایران ۱۴۰ بسازیم، می‌توانند برای این امر مهم بودجه تخصیص بدهند. تجربه‌ای که آمریکایی‌ها از ۱۰۰ سال گذشته تاکنون کسب کرده‌اند را اگر از امروز شروع کنیم و اگر به زرنگی آمریکایی‌ها باشیم ۱۰۰ سال دیگر به آن می‌رسیم. ساخت هواپیمای ایران ۱۴۰ به غیر از خسارت جانی از نظر اقتصادی هم به نفع کشور نیست ما باید چند کالای استراتژیک تولید کنیم که دنیا به آن نیاز داشته باشد.

ما هرچقدر هم هواپیما بسازیم به‌ پای ایرباس ۳۸۰ و هواپیماهایی که بوئینگ می‌سازد نخواهد رسید.اکنون روسیه هواپیما می‌سازد و بسیار هم هواپیمای پیشرفته‌ای است اما همچنان از بوئینگ و ایرباس هواپیما می‌خرد. حال با این وضعیت حماقت است که به‌دنبال ساخت هواپیمای ایران ۱۴۰ برویم؛ درحالی‌که اوکراینی‌ها نه کتاب‌ها و  نه تکنولوژی آن را به ما داده‌اند و حتی به قرارداد خود عمل هم نکردند. ما اگر به‌جای ایران ۱۴۰ تخمه آفتاب‌گردان از اوکراین وارد می‌کردیم الان بیشتر به نفعمان بود.

آیا هواپیماهای دست‌دوم که به‌شدت تاکید بر خرید آن دارید شرایط فروش فاینانس را دارند؟

بله این هواپیماها هم شرایط فاینانس دارد. خرید کلان و بین‌المللی  هواپیماها همه از طریق فاینانس ممکن است. ما ۱۰ تا ۱۵ درصد پیش‌پرداخت می‌دهیم و مابقی را با کار کردن هواپیماها در عرض چهار تا پنج سال به‌صورت اقساط پرداخت می‌کنیم.

این روش بسیار مناسبی برای ورود هواپیماست. عجیب است که چرا ایرلاین‌ها از آن استفاده نمی‌کنند.

بله به همین علت است که من بسیار تلاش می‌کنم تا موضوع را به گوش مسئولان صنعت هوانوردی برسانم. در حال حاضر هم برای این موضوع دیر نشده است و اکنون نیز تا رسیدن به مهلت ۹۰ روزه می‌توانیم هواپیمای با سن زیر ۵ سال بخریم اما نمی‌دانم چرا هیچ ایرلاینی اقدام به این کار نمی‌کند.

هفته‌نامه حمل و نقل