◄ تیک‌آف ایرلاین‌های خارجی از ایران

زمانی که عباس آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی در سال ۹۴ در صحن علنی مجلس برای ارائه گزارشی درباره قراردادهای امضا شده میان ایران‌ایر و فرانسه برای خرید هواپیما حاضر شد یکی از دلایل توجیه خرید هواپیما را این‌گونه عنوان کرد: «در پی آن هستیم که در سطح منطقه و جهان رقابت کنیم».

 

به گزارش تین‌نیوز  او خطاب به نمایندگان مجلس گفت: برآورد سازمان هواپیمایی کشور این است که از سال ۹۰ تا ۹۳ بیش از ۱۲ میلیارد دلار توسط ایرانیان از شرکت‌های هواپیمایی خارجی بلیت خریداری شده و برآورد شرکت هما این است که ایرانیان حدود چهار میلیارد دلار برای پرواز به خارج، از شرکت‌های خارجی بلیت خریداری می‌کنند، درحالی‌که سهم ایران‌ایر ۴.۶ میلیون دلار است.

او به این نکته اشاره داشت که لازم است سهم ایران از این زنجیره جهانی و ارزش‌افزوده جهان را افزایش داده تا ایرانیان برای پرواز به کشورهای جهان به شرکت‌های خارجی متوسل نشوند.

یکی از مهم‌ترین اهداف خرید هواپیما و نوسازی ناوگان هوایی کشور پس از برجام، این بود که ایرلاین‌های داخلی بتوانند سهم ایرلاین‌های خارجی برای حضور در ایران را کم‌تر کنند و پس از سال‌ها سهم خود را از بازار جهانی پس بگیرند. اما اکنون این سوال پیش می‌آید که با توجه به تحریم‌های مجدد صنعت هوایی کشور و از سوی دیگر فرسودگی ناوگان و تعداد کم هواپیماها در چرخه صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور، چه میزان خروج ایرلاین‌های خارجی از ایران را توجیه‌پذیر می‌کند؟ ایرلاین‌های ایرانی آیا می‌توانند با وضعیت موجود جای ایرلاین‌های خارجی را بگیرند؟

این سوال‌ها درحالی مطرح می‌شود که هنوز زمان زیادی از تحریم‌های مجدد صنعت هوایی نمی‌گذرد اما چند ایرلاین مطرح خارجی اعلام کردند یا از ایران خواهند رفت و یا در پی کاهش چشمگیر پروازهای خود به ایران هستند.

چندی پیش شرکت هواپیمایی KLM به‌عنوان پرچم‌دار کشور هلند، اعلام کرد قصد دارد پروازهای خود را به ایران متوقف کند. این شرکت هواپیمایی هلندی در بیانیه‌ای اعلام کرد در پی بازگشت تحریم‌های ایران از سوی دولت آمریکا، ادامه پروازهای این شرکت به تهران، چشم‌انداز اقتصادی نداشته و نتایج منفی به بار خواهد آورد، از همین‌رو  با توجه به تبعات و چشم‌انداز مالی منفی برای عملیات در تهران، آخرین پرواز ۲۲ سپتامبر از آمستردام بلند شده و در۲۳ سپتامبر در فرودگاه شیفول آمستردام به زمین خواهد نشست.

در حالی آخرین پرواز تهران-آمستردام توسط این شرکت هواپیمایی در روز ۳۱ شهریورماه انجام می‌گیرد که KLM در سال ۲۰۱۳ نیز یک‌بار ایران را ترک کرد، اما در سال ۲۰۱۶ پس از برجام و پایان تحریم‌های ایران مجددا در آبان ماه سال ۹۵ نخستین پرواز این شرکت هواپیمایی که یکی از پرسابقه‌ترین ایرلاین‌ها در دنیاست در فرودگاه بین‌المللی حضرت امام به زمین نشست. بسیاری بازگشت KLM را به‌عنوان علامت پایان تحریم‌ها در آن سال اعلام کرد‌ند که حال با گذشت حدود دو سال از حضور دوباره این شرکت هواپیمایی مجددا ایران را ترک خواهد کرد. پس از KLM هم آسترین، شرکت هواپیمایی اتریشی اعلام کرد قصد دارد در آینده نزدیک پروازهای خود را به اصفهان و شیراز متوقف کند.

این شرکت هواپیمایی دلیل اصلی حذف این دو مسیر را اقتصادی عنوان و اعلام کرد در راستای این موضوع برای برخی از مسیرهای آمریکای شمالی ۱۰‌درصد افزایش ظرفیت پذیرش مسافر در نظر گرفته است.

درحالی‌که شرکت هواپیمایی آسترین دلایل صرفه اقتصادی را مهم‌ترین عامل توقف این دو پرواز مطرح کرده است، رضا بدیعی‌فر، مدیرکل فرودگاه بین‌المللی شیراز در این رابطه  گفته که پروازهای اتریشی با استقبال بسیار خوبی از این فرودگاه انجام می‌شد از همین‌رو دلایل اقتصادی نمی‌تواند عامل اصلی توقف این پروازها باشد.

او افزود: این شرکت اعلام کرده به‌دلیل یکسری مشکلاتی که در پروازهای اروپا و کانادا داشته تصمیم به این کار گرفته است. در کنار اینها ایرآستانا که یکی از شرکت‌های هواپیمایی قزاقستان است قبل از اعلام KLM و آسترین پروازهای مستقیم از تهران به الماتی را از مردادماه سال جاری قطع کرد. پیش‌تر از اعلام شرکت هواپیمایی قزاقستانی مبنی بر لغو پرواز به ایران، شرکت هواپیمایی ایرفرانس در اوایل اردیبهشت‌ماه سال جاری با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که پس از «دو سال فعالیت با بازده اقتصادی ضعیف» پروازهای مستقیمش به تهران را از ماه اکتبر سال جاری به‌صورت موقت به حالت تعلیق درخواهد آورد.

این شرکت هواپیمایی حامل پرچم فرانسه اعلام کرد که پروازهای ایرفرانس بین پاریس و تهران از این پس منحصرا در زمان تابستان برقرار خواهد بود این درحالی‌است که پروازهای سه‌بار در هفته میان فرودگاه بین‌المللی تهران و شارل‌دوگل پاریس در هشتم آوریل ۲۰۱۶ افتتاح شد که حال با گذشت دو سال، این شرکت فرانسوی پروازهای خود به ایران را تا حد بسیار زیادی کاهش داده است. بعد از برجام تعداد زیادی از ایرلاین‌های مطرح خارجی مجددا پروازهای خود را به ایران از سر گرفتند که براساس آمارها در سال ۹۶ حدود ۴۰ هزار و ۳۵۰ پرواز توسط ایرلاین‌های خارجی و ۴۶ هزار و ۳۰۸ پرواز توسط ایرلاین‌های داخلی انجام شد.

در سال ۹۵ حدود ۸۲  هزار پرواز بین‌المللی توسط ۵۱  شرکت هواپیمایی خارجی و ۱۶ ایرلاین داخلی انجام گرفت که در این میان شرکت هواپیمایی ماهان با ۱۷درصد، ایران‌ایر با ۱۳.۶، ترکیش ایرلاینز با ۸.۲ و قشم ایر با ۶.۹ درصد بیش‌ترین سهم را در پروازهای خارجی داشتند. یکی از نکات بسیار مهم در پروازهای بین‌المللی ایران حضور پررنگ و چشمگیر ایرلاین‌های منطقه نظیر هواپیمایی امارات، قطرایرویز، ترکیش‌ایر و ... است که توانسته‌اند از مشکلات و کاستی‌های صنعت حمل‌و‌نقل هوایی ایران استفاده و سهم ایرلاین‌های داخلی را از بازار منطقه به دست بگیرند. بسیاری معتقدند اگر ما درحال‌حاضر راه ورود ایرلاین‌های خارجی را به کشور ببندیم با توجه به تعداد کم ناوگان هوایی، فرسودگی هواپیماها، عدم دیپلماسی هوانوردی و از سوی دیگر تعداد بسیار کم هواپیمای فعال که امکان تردد در مسیرهای بین‌المللی را دارند، امکان ورود به این بازار را نخواهیم داشت.