بازآفرینی راه مبارزه با حاشیه نشینی

ساخت وساز و نوسازی مسکن و به‌طور کلی اقدامات عمرانی در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری در درجات بعدی اهمیت قرار دارند و ابعاد انسانی، فرهنگی و اجتماعی همچون ایجاد حس تعلق و هویت بخشی در اولویت بیشتری قرار دارند.

این مرحله در حوزه بازآفرینی بسیار پیچیده است چراکه از سویی قصد داریم از گسترش حاشیه‌نشینی جلوگیری کرده و از سویی دیگر می‌بینیم که قادر به جابه‌جایی جمعیت سکونتگاه‌های غیررسمی نیز نیستیم. آخوندی بعد انسانی در رفع مشکلات حاشیه‌نشینی را امری بسیار پیچیده دانست و افزود: درحال حاضر رویکردهای جدید در زمینه سمن‌ها، حقوق شهروندی، صدور شناسنامه و اسناد برای املاک و پذیرش واقعیت، مسائلی است که به حل مشکلات سکونتگاه‌های غیررسمی کمک می‌کند.

وی هویت‌بخشی به ساکنان محلات با بافت ناکارآمد را اصلی‌ترین اقدام در این حوزه دانست و گفت: باید ساز و کاری اعمال شود که به واسطه آن ساکنان محلات و بافت‌های ناکارآمد نسبت به محل زندگی خود احساس تعلق و هویت مشخص داشته باشند.

وزارت راه و شهرسازی در این دوره همواره سعی کرده است با به‌کارگیری رویکرد بازآفرینی و برگزاری جلسات متعدد در این حوزه، در تمامی استان‌ها به این موضوع رسیدگی کند.

 اصلی‌ترین بحث ما در ستاد بازآفرینی شهری ایجاد همگرایی افقی در کشور است، چرا که در ایران تمامی سیستم‌های ما عمودی رو به پایین است، قطعا اگر بتوانیم این برش‌های افقی را ایجاد کرده و اقدامات محلی را با یکدیگر هماهنگ کنیم می‌تواند بسیار موثر بوده و آثار گسترده‌ای داشته باشد.

در حال حاضر بخش واقعی نیاز ما در حوزه مسکن جوانان، ساکنان بافت حاشیه‌ای و بافت‌های فرسوده شهری هستند.

پیچیدگی مساله بازآفرینی و حاشیه‌نشینان از آن جهت است که ما در این محلات بیش از انجام اقدامات عمرانی مشغول به انجام فعالیت‌های انسانی هستیم و این به آن معناست که کار عمرانی در این محلات موضوع سوم و چهارم است، چرا که وقتی وارد این محلات می‌شوید با افرادی روبه‌رو می‌شوید که شناسنامه نداشته، خانه‌شان فاقد سند بوده و حتی معابر درستی ندارند. وزیر راه و شهرسازی در ادامه «پذیرش سازمان اجتماعی» در نظام شهری را اصلی‌ترین بحث برای تحقق پیوستن حاشیه به متن اعلام کرد و گفت: وقتی وارد نظام عملیاتی در بخش مسکن در حوزه بازآفرینی می‌شویم، باید در مرحله اول فضای عمومی مناسب را در محلات هدف ایجاد کنیم و شاکله شهر را در این مناطق به وجود آوریم، در غیر این صورت، ایجاد مسکن و ساخت‌و ساز صرف در مکانی که ساختار اجتماعی، هویت جمعی، خدمات بهداشتی، آموزشی و... ندارد،هیچ ارزشی نداشته و مشکلی را برطرف نمی‌کند.

همواره باید محلی برای جمع شدن مردم در محلات هدف وجود داشته باشد تا در آن به یکدیگر اعتماد کرده و به تدریج اقداماتی برای بهسازی و نوسازی محلات انجام دهند. وی از آمادگی وزارت راه و شهرسازی برای کمک و حمایت از هرگونه فعالیت برای ایجاد فضای اجتماعی و عمومی در محلات ناکارآمد خبر داد و گفت: همواره در این زمینه فعال بوده‌ایم.

ما در مکان‌هایی با هویت متولد شده و رشد و نمو کردیم و همواره نسبت به آن حس تعلق داریم، به عقیده من عدم هویت محله‌ای یکی از بزرگ‌ترین مشکلات محلات ناکارآمد است. رویکرد وزارت راه و شهرسازی تعریف این مناطق به‌عنوان محله است که در نهایت موفق به تعیین ۲ هزار و ۷۰۰ محله در سطح کشور شدیم که هریک از آنها به تمامی، نیازهای یک محله واقعی را در خود دارند تا مردم حس مشارکت اجتماعی داشته و از یکدیگر حمایت کنند. تقاضا دارم مسوولان استانی نیز با سیاست محله‌محوری پیش رفته و ساختار محله را در هریک از این نقاط ایجاد کنند.

 قطعا در آخر کار باید برای تمامی محلات، طرح بازآفرینی داشته و طبق آن عمل کنیم. وزیر راه و شهرسازی درخصوص اقدامات و تسهیلات بانک مسکن در شهرها و استان‌های محروم همچون استان سیستان و بلوچستان بیان کرد: پیشنهاد می‌کنم هر نقطه‌ای از استان که برای آن سند صادر می‌شود، به شرط آنکه افراد زیر نظر نظام مهندسی نسبت به بهسازی سکونتگاه خود اقدام کنند تسهیلاتی از بانک مسکن به آنها ارائه شود.

 از مدیران بانک مسکن در مناطق محروم همچون استان سیستان و بلوچستان می‌خواهم تا به‌عنوان مشاور تأمین مالی به بافت‌های فرسوده وناکارآمد ورود پیدا کرده و با اطلاع کامل از ویژگی‌های این مناطق،شناخت دقیقی نسبت به نحوه و شرایط اعطای تسهیلات به ساکنان این بافت‌ها عرضه کنند.

به این علت که نظام تامین مالی در این مناطق با سیستم ارائه وام در سایر نقاط در زمینه تضامین و... متفاوت است، پس لازم است کارکنان بانک عامل بخش مسکن نیز در این زمینه اطلاعات دقیقی کسب کنند، سپس در نقش مشاوران تامین مالی به این حوزه ورود کنند.