◄ تجربه سال 79 ؛رشد بازسازی و بهسازی با افزایش بهره‌­وری ماشین­ آلات خط

وبلاگ عباس قربانعلی بیک-با اتمام جنگ جهانی دوم در سال 1945 فعالیت‌های بازسازی صنایع و زیرساخت‌های اقتصادی جهان علی­ الخصوص کشورهای اروپایی که بیشترین صدمات را در دوران جنگ متحمل شده بودند آغاز شد که راه‌آهن در این میان به عنوان یکی از مهمترین زیرساخت‌ها مورد توجه ویژه برنامه‌ریزان قرار داشت.

 

در حوزه خطوط ریلی، نیاز به نیروی انسانی زیاد برای فعالیتهای تعمیرات و نگهداری و افزایش سهم تراورس­های بتنی که سختی کار دستی را افزایش میداد زمینه مناسبی را برای معرفی تجهیزات و ماشین آلات مکانیزه تعمیرات خط فراهم نمودند تا اولین بار ماشینهای زیرکوبی خط در دهه پنجاه میلادی وارد صحنه عملیات شد.

 

هر چند سرعت کار زیرکوبی دستگاههای اولیه به حدود صد متر بر ساعت محدود می‌شد ولی با اصلاحات متعدد یکی از سازندگان شناخته شده سرعت نسل اول به حدود دویست متر بر ساعت افزایش یافت و اکنون با گذشت بیش از شصت سال از ورود اولین نسل این ماشین‌آلات و معرفی نسل هشتم سرعت کار آنها به ۲۶۰۰ متر بر ساعت رسیده است. 

 

در ایران تاریخ ورود اولین ماشین آلات مکانیزه تعمیرات روسازی خط به پیش از انقلاب بازمی‌گردد که تعدادی از آنها توسط یک شرکت فرانسوی برای بهسازی خط تهران مشهد وارد کشور شدند تا زمینه افزایش سرعت به ۱۶۰ را برای قطارهای خودکشش توربوترن فراهم نمایند.

 

پس از انقلاب اسلامی و احداث خطوط جدید راه­ آهن، با خرید ماشین­ آلات جدید و مدرن مکانیزه تعمیرات خط تعداد ناوگان تعمیرات مکانیزه به حدود یکصد دستگاه رسید ولی پس از اتمام دوران جنگ تحمیلی از یک سو انتظارات کیفی از بخش زیرساخت مانند سرعت و ایمنی بالاتر رفت و از سوی دیگر با تقاضای روزافزون بخشهای صنعت و معدن تعداد و وزن قطارها بیشتر شد و نتیجتا زمان کمتری برای تعمیرات مکانیزه خط در اختیار گروه­های تعمیرات قرار می گرفت و این در حالی بود که با افزایش بار که رشد سالانه آن در اوایل تا نیمه دهه هفتاد به حدود 13% رسیده بود نیاز به تعمیرات و نگهداری بیشتر شده بود. (8 دستگاه سرند، سوزن­کوب 4 دستگاه، 20 زیرکوب و 4 دستگاه زیرکوب پیوسته و 2 زیرکوب ماتیزا، استابیلایزر 11 دستگاه، 6 دستگاه جوش، 2 دستگاه اندازه­گیر، 5 کانوایر بالاست، 12 دستگاه رگولاتور و ...)

 

در سال 78 با پذیرش مسئولیت اداره کل خط با تاکید مرحوم دکتر دادمان مدیرعامل وقت بیشترین تمرکز بر افزایش عملکرد بهسازی و بازسازی قرار گرفت و از آنجایی که تعداد ماشین آلات موجود با روند معمول آن­ زمان پاسخگوی نیاز شبکه نبود و امکان خرید و حتی اجاره در کوتاه مدت فراهم نمی شد لذا افزایش بهره­ وری ماشین آلات موجود به عنوان موثرترین و اقتصادی_­ترین راهکار مورد توجه قرار گرفت و با برنامه­ ریزی مناسب و چندین اقدام موازی هدف مذکور محقق شد به نحوی که ظرف مدت یکسال آمار بهسازی از 198 به 303 کیلومتر و آمار بازسازی از 63 به 205 کیلومتر رسید (بر اساس نامه 5/7/79 بهسازی 75% و بازسازی 108%) و با کسب این موفقیت مطابق ماده 9 آیین ­نامه دستورالعمل پرداخت افزایش بهره ­وری مصوب هیئت مدیره در سال 77 که بر مبنای طول معادل، سرعت معادل، آماده­ بکاری و ... خط تدوین شده بود تقاضای افزایش سهم پاداش بهره­وری همکاران پرتلاش اداره کل خط برای معاون فنی ارسال شد.

 

برای تحقق این دستاورد ارزشمند علاوه بر تقویت تعمیرات و تشکیل واحد ستادی جهت برنامه ­ریزی و نظارت بر عملکرد ماشین­ آلات، بررسی هایی جهت یافتن عوامل انسانی و فنی موثر در کاهش بهره­ وری ماشین آلات بعمل آمد و با مشخص شدن عامل انگیزشی نیروی انسانی در افزایش مدت ماموریت، دستورالعملی برای نحوه محاسبه و پرداخت حق ماموریت متناسب با زمان و عملکرد صادر و همچنین دستورالعملی برای نحوه محاسبه نیاز و ارزش اقتصادی واگذاری ماشین ­آلات تهیه و به ادارات کل ذیربط ابلاغ  و زمان مسدودی از اداره کل سیر و حرکت و نواحی مجدانه پیگیری شد.