◄ تقویت ارتباطات بین‌المللی، کلیدواژه دیپلماسی حمل‌ونقل
احمد خرم در سرمقاله هفته نامه حمل ونقل بر ضرورت ارتباطات بین المللی و راهبرد حمل‌ونقل در چهارچوب برنامه‌ریزی تاکید می کند.
وبلاگ احمد خرم-دنیای امروز زیر پوشش سازمان‌های جهانی فعالیت حمل‌ونقلی دارد و راهبرد حمل‌ونقل در چهارچوب برنامه‌ریزی مشخص می‌شود و بر همین اساس، کنوانسیون‌ها طراحی و بعد هم به کشورهای عضو آن سازمان ارسال می‌شود و آن کشورها ملزم به رعایت آنها می‌شوند. برای مثال، در حمل‌ونقل جاده‌ای الزام شده است که کشورها در جاده‌ها شماره‌گذاری کنند، یعنی جاده ۴۶ شمال یا جاده ۴۸ جنوب و به همین ترتیب، دیگر جاده‌های شرقی و غربی کشور. این الزام دلایل مختلفی دارد، از جمله اینکه این کدگذاری‌ها باعث می‌شود جاده‌ها به «جی پی اس» متصل باشند.
همین الزامات در حمل‌ونقل هوایی هم وجود دارد. مثلاً «یاتا»، سازمان هوانوردی جهانی، دستورالعمل‌هایی دارد که یکی از آنها این است که فرودگاه‌های نظامی از فرودگاه‌های عمومی مستقل باشند. همچنین، کشورها ملزم هستند که در حمل‌ونقل هوایی باید درصد خطر برای خلبان، کادر هوایی و زمینی صفر باشد و اصلاً نباید هیچ خطری در این حوزه وجود داشته باشد. این یک بخش از ماجرا است. بخش دیگر ماجرا این است که حمل‌ونقل در حال تبدیل شدن به یک حرکت جهانی است. برای نمونه، کریدورهایی تعریف شده که وسایل حمل‌ونقلی از سرتاسر جهان در کمترین زمان ممکن مسیر را طی کنند و به بیان دیگر این کریدورها باعث شده‌اند فاصله‌ها کم شود. یکی از قدیمی‌ترین کریدورهای دنیا در کشور ما وجود داشته که به راه ابریشم معروف است.
خوشبختانه در دنیای امروز، کریدورهای زیادی تعریف شده است و ما این روزها کریدور شمال – جنوب و شرق - غرب را داریم؛ مانند کریدور شمالی – جنوبی که مسیر زمینی آن از چابهار شروع و به افغانستان ختم می‌شود و مسیر دریایی آن از ژاپن شروع و به چابهار ختم می‌شود و یکی از نزدیک‌ترین و کم‌مسافت‌ترین کریدورهای دنیا است. نکته دیگر اینکه در دنیای کنونی شرکت‌های حمل‌ونقلی برای مسیرها برنامه‌ریزی می‌کنند، یعنی امروزه دیگر برنامه‌ریزی تک‌بعدی وجود ندارد و شرکت‌های حمل‌ونقلی بسته به کالا یا محصولی که قرار است با سامانه حمل‌ونقل ارسال شود، برنامه‌ریزی می‌کنند.
مسئله مهم در ساختار حمل‌ونقل برای ما این است که کشورمان در موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپولیتیک خاصی قرار دارد. یعنی ایران در جایگاهی است که با اروپا، آسیا و آفریقا در یک چهارراه قرار دارد، پس ما موقعیت ممتاز و استثنایی داریم که هیچ کدام از همسایه‌های ما چنین موقعیت خاصی را ندارند. مسیرهای حمل‌ونقل کشور ما نه تنها ارزان است، ایمن و کوتاه‌تر از سایر نقاط نیز هست و دنیا به این ویژگی‌ها و مزایای ایران پی برده است.
اکنون که وام به ایران اعطا می‌شود و شرکت‌های مختلفی برای مذاکره وارد کشور می‌شوند، باید گفت این اتفاقات برای ابداع طرح‌های حمل‌ونقل بین‌المللی است و برخی از وام‌هایی که داده می‌شود، به نفع اجرا و بهره‌برداری از این کریدورها، بندرهای ریلی و فرودگاه‌ها است. هفته گذشته که وام ۷۰ میلیون یورویی به ایران اعطا شد و کشور اعطاکننده هم فرانسه بود، اتفاقی مهم افتاد و این موضوع شروع جدیدی برای آغاز همکاری ایران با دیگر کشورها است؛ زیرا کشوری اروپایی که از کشورهای برتر اروپا محسوب می‌شود، با کشورمان قرارداد اعطای وام امضا کرده و قطعا همکاری‌های بیشتری هم در آینده خواهند داشت.
این اتفاق در حالی افتاده است که اجرای برجام از سوی آمریکا معطل مانده و اکنون یک کشور اروپایی مطرح که در مذاکرات ۱+۵ هم حضور داشته است، تصمیم گرفته با ایران چنین همکاری داشته باشد. حتی رئیس‌جمهور این کشور در برابر آمریکا می‌ایستد و از ایران دفاع می‌کند. پس این اتفاق بسیار مهم است و باید به خوبی از آن استفاده کرد، حتی می‌توان گفت که این اتفاق برگ برنده‌ای برای ایران است.
وقتی چنین همکاری‌هایی شکل می‌گیرد، کشورمان با حمل‌ونقل بین‌المللی پیوند می‌خورد و همچنین پشتوانه سیاسی برای اجرای برجام پیدا می‌کنیم که از این اتفاق می‌توان بهره سیاسی برد و در فعال‌کردن برجام در هر زمینه‌ای استفاده کرد. اگر چنین اتفاق‌هایی بیشتر روی دهد، کشور آمریکا از لجاجت و خودمحوری دست برمی‌دارد.
اعطای وام به ایران و آغاز همکاری‌ها را باید به فال نیک گرفت و البته نباید از بخش خصوصی غافل شد و باید آن را در این زمینه فعال کرد. البته باید دید این مبلغ در چه بخش‌هایی قرار است تزریق شود که به نظرم باید صد درصد آن به بخش خصوصی تزریق شود.
انجمن‌ها و تشکل‌های مختلف حمل‌ونقلی کشورها و معاونت حمل‌ونقل وزارت راه چنین کاری را می‌کنند، زیرا معاونت حمل‌ونقل وظیفه فعال‌کردن راه و اقدامات ترکیبی را دارد و مطمئن هستم که با درایتی که در این حوزه وجود دارد و همچنین تسلط بر اطلاعاتی که دارند، می‌توانند از این پول بهره کاملی ببرند و حمل‌ونقل ایران را به حمل‌ونقل جهانی پیوند بزنند و موقعیت مناسب و خاصی را برای کشور به وجود بیاورند.
البته در نهایت باید به این موضوع هم اشاره شود که یکی از نقاط ضعف ما در حمل‌ونقل، ارتباط‌مان با سازمان‌ها، اتحادیه‌ها، فدارسیون‌ها و کنفدراسیون‌های حمل‌ونقلی دنیاست. در گذشته و پیش از وقوع انقلاب، این ارتباط ضعیف بود و نتوانستیم آن‌طور که بایدوشاید در این زمینه فعالیت کنیم، اما حالا و بعد از تحریم‌ها و به سرانجام رسیدن برجام چنین اتفاقی در این حوزه در حال وقوع است و به نظرم نمود و نماد روشنی روبروی ماست که می‌توانیم در حوزه حمل‌ونقل به خوبی از آن استفاده کنیم.
کاری که باید در حوزه حمل‌ونقل و دیپلماسی حمل‌ونقلی انجام بدیم، ایجاد انگیزه و فعال‌کردن بخش خصوصی و بهادادن به فعالان این حوزه است و همچنین باید ارتباط‌مان را با سازمان‌های بین‌المللی، به ویژه بخش خصوصی دنیا که در قالب اتحادیه، فدراسیون و کنفدراسیون فعالیت می‌کنند، گسترش دهیم تا در آینده شاهد بیشتر شدن چنین اتفاقات خوبی باشیم.
