◄ شرایط استفاده از چراغ گردان چیست؟

حسین قاسمی‌نژاد*- روزانه با عبور از معابر شهری و راه های برون شهری، شاهد خودروهایی هستیم که مجهز به چراغ گردان (آذرخشی) هستند. سرعت غیرمجاز، عدم رعایت فاصله طولی، سبقت غیرمجاز، حرکت در خطوط ویژه و ...تخلفاتی هستند که در برخی از خودورهای پلاک شخصی و دولتی دارای این قبیل چراغ ها دیده می‌شود.

برای بسیاری از شهروندان این سوال پیش می‌آید که شرایط استفاده از چراغ گردان چیست متولی صدور مجوز آن کداک دستگاه کشور است. به استناد بند ۱۰۰ ماده ۱ و ماده ۶۰ آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب ۱۳۸۴، چراغ گردان عبارت است از چراغی با طراحی خاص که نور آن برای جلب توجه به حالت چرخشی یا چشمک زن منعکس می شود و به دو حالت تک یا چند فانوس ثابت یا سیار بکار برده شود.

بر اساس دستورالعمل صادره  وسایل نقلیه ذیل با ترکیب رنگ‌های تعیین شده مجاز به استفاده از چراغ گردان هستند:

۱- وسایل نقلیه انتظامی: وسایل نقلیه‌ای که درانجام ماموریت‌های نیروی انتظامی اعم از ترافیکی، انتظامی، امنیتی و عملیات ویژه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۲- وسایل نقلیه امدادی: وسیله ویژه خدمات پزشکی ، آتش نشانی و امداد اضطراری آب ، برق و گاز که به وسیله راهنمایی و رانندگی تعیین و با مشخصات و علایم ویژه مشخص می شوند.

۳- وسایل نقلیه خدماتی ویژه: وسایل نقلیه موتوری که ویژه انجام امور خدماتی مانند نظافت معابر و اماکن عمومی، برفروبی، خط‌کشی معابر هستند.

همچنین وسایل نقلیه انتظامی و امدادی هنگامی که برا ی انجام مأموریت در حرکت هستند در صورت به کاربردن چراغ گردان ویژه اعلام خطر یا آژیر، تا حدودی که موجب بروز تصادف نشوند، مجاز به انجام اعمالی از قبیل توقف در محل ممنوعه، تجاوز از سرعت مجاز و سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر، عبور از طرف چپ راه و همچنین دور زدن در نقاط ممنوعه، عبور از خطوط ویژه با هماهنگی عوامل پلیس هستند. آنچه که در دستورالعمل مشخص است نوع خودروهایی است که می توانند از چراغ های مذکوربا رنگ تعیین شده استفاده کند.

اما موضوعی که این روزها در خیابان‌های شهری و راه های برون شهری آن هم به تعداد زیاد مشاهده می‌کنیم استفاده از این قبیل چراغ ها در وسایل نقلیه دارای پلاک شخصی و دولتی خارج از تعاریف ذکر شده است که گاها تخلفات رانندگی را نیز به دلیل داشتن چراغ گردان رقم می زنند که خود می‌تواند موجب پایین آمدن ایمنی تردد سایر شهروندان شود.

چراغ های گردان و یا صدای آژیر هر خودرو امدادی روایتگر یک حادثه است، حادثه ای که اگر با تاخیر نیروهای امدادی همراه شود می تواند تبعات بالایی را در پی داشته باشد اما اگر این قبیل موارد بدون چارچوب باشد و هر وسیله نقلیه خارج از تعریف تعیین شده از چراغ و آژیر استفاده نماید می تواند بی اعتمادی برای سایر رانندگان نیز پیش آورد.

از سوی دیگر سوءاستفاده از خودروهای دولتی به آسانی قابل پیگیری است ولی اگر شخصی با خودروی شخصی چنین اقدامی کند ممکن است ماجرا کمی پیچیده‌تر شود، چرا که ممکن است نه به قصد سوءاستفاده، که برای انجام سرقت و یا سایر تخلفات مورد استفاده قرار بگیرد. آن چیز که در این مسئله مهم است این است که  ابعاد ماجرا و جریمه و تاوان این جرم بر همگان مشخص نیست.

براساس ماده ۹ دستورالعمل مذکور صدور مجوز استفاده از چراغ گردان و آژیر برای کلیه وسایل نقلیه امدادی و خدماتی ویژه وتعیین نوع چراغ برعهده پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا است و با توجه به اینکه در برخی موارد استفاده غیر از موارد مذکور دیده شده ،لذا پلیس راهور می بایست با قید فوریت ابلاغ مجدد دستور العمل استفاده از چراغ گردان و آژیر را در دستور کار خود قرار داده و با افراد استفاده کننده غیرمجاز از این قبیل تجهیزات برخورد کند.

کارشناس ارشد راه و ترابری