اولویت‌های بهره‌برداری از محورهای ریلی
ازجمله محورهای ریلی اولویت‌دار جهت ساخت و بهره‌برداری با ویژگی‌های حمل بار می‌توان به اتصال معادن موجود در شرق و بنادر جنوب کشور به شبکه ریلی اشاره کرد همچنان که محورهای ریلی چابهار ـ زاهدان ـ سرخس، خواف ـ هرات، کرمانشاه ـ خسروی و شلمچه ـ بصره زیرساخت ترانزیت ریلی را برای کشور فراهم می‌کند.
وبلاگ سید میثم لاجوردی: آنچه در موضوع سهم انواع روش‌های حملونقل در سفرهای نوروزی بیشترین توجه را به خود جلب کرد، افزایش میزان مسافران هوایی بود که از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در نوروز ۹۵ به ۳ میلیون و ۷۲۰ هزار نفر در نوروز سال گذشته رسیده است. امسال نیز به‌طور متوسط روزانه ۹۰۰ پرواز در فرودگاه‌های کشور انجام شد و به‌طور میانگین ۱۲۰ هزار نفر در هر روز با استفاده از هواپیما جابجا شدند که سبب شد تا سهم حملونقل هوایی که در سال‌های گذشته پایین‌ترین سهم جابه‌جایی مسافر را در میان سایر گونه‌های حملونقل داشت، در رتبه دوم بعد از جاده‌ای و بالاتر از حملونقل ریلی و دریایی بایستد. وزیر راه و شهرسازی نیز در روزهای پایانی سال ۹۶ از افزایش ۴۰ درصدی تقاضای سفر با هواپیما در کشور خبر داده بود. همچنین در نوروز ۹۵ بیش از ۱ میلیون و ۷۴۰ هزار نفر با قطار به سفر رفتند که این آمار در نوروز ۹۶ و پس از ۵ سال کاهش پی‌درپی تعداد مسافران قطار، با افزایش کمی به ۱ میلیون و ۷۶۰ هزار نفر رسید. این درحالی است که معاون مسافری راه‌آهن آمار جابه جایی مسافران نوروزی از طریق حملونقل ریلی تا ۱۳ فروردین ۹۷ را یک میلیون و ۶۵۰ هزار نفر اعلام کرد.
اساساً زیرساخت حملونقل ریلی برای جابجایی حجم انبوهی از مسافر یا کالا توجیه‌پذیر است. به عبارت دیگر حملونقل ریلی به واسطه ظرفیت بالای حمل کالا و مصرف پایین سوخت نسبت به حملونقل جاده‌ای ترجیح دارد چراکه این عوامل در زنجیره ارزش افزوده کالای مورد نظر تأثیر بسزایی گذاشته و به همین دلیل نسبت به سایر روش‌های حمل مقرون به صرفه‌تر شده است. این مزیت در رابطه با حمل مسافر تنها جایی اثر مثبت خود را نشان می‌دهد که مسیر مورد نظر، تقاضای حملونقل زیادی را از سوی مسافران داشته باشد. به‌طور مثال در شبکه ریلی کشور می‌توان به محورهای ریلی‌ای اشاره کرد که کلان شهرها را به‌هم وصل می‌کند از جمله این محورها می‌توان به مسیر تهران ـ مشهد و یا تهران ـ قم ـ اصفهان اشاره کرد. هرچند که زیرساخت ریلی مورد نیاز برای افزایش رقابت‌پذیری حملونقل مسافری ریلی با هوایی در این مسیرهای پرترافیک نیز باید برای قطارهای سریع‌السیر فراهم گردد. شاهد این مدعا یارانه ۸۰۰ میلیارد تومانی است که سالانه توسط دولت برای جابجایی مسافران ریلی پرداخت می‌شود.
باتوجه به آنچه عنوان شد نتیجه گیری می‌شود که وظیفه اصلی حملونقل ریلی جذب بار است و بر همین اساس اولویت‌های توسعه شبکه ریلی باید بر مدار ساخت محورهایی قرارگیرد که شریان‌های اصلی جریان بار در آن شکل گرفته است. این درحالی است که دولت بارها وعده اولویت قراردادن اتصال ۵ استان باقی‌مانده به شبکه ریلی (از جمله اتصال اردبیل، ارومیه و همدان به شبکه ریلی) را داده است و در عمل فراهم ساختن زیرساخت ریلی با هدف حمل مسافر را نسبت به محورهای باری در دست ساخت، در اولویت بالاتری برای تخصیص منابع محدود خود قرارداده است.
ازجمله محورهای ریلی اولویت‌دار جهت ساخت و بهره‌برداری با ویژگی‌های حمل بار می‌توان به اتصال معادن موجود در شرق و بنادر جنوب کشور به شبکه ریلی اشاره کرد همچنان که محورهای ریلی چابهار ـ زاهدان ـ سرخس، خواف ـ هرات، کرمانشاه ـ خسروی و شلمچه ـ بصره زیرساخت ترانزیت ریلی را برای کشور فراهم می‌کند و از این طریق می‌توان پس از کسب منافع مالی حاصل از بهره‌برداری از این خطوط نسبت به تکمیل سایر محورها با اولویت پایین‌تر اقدام نمود.
