◄ تکمیل چابهار-سرخس یا دوخطه بندرعباس-سرخس؛ اولویت با کدام است؟

بر اساس گزارش روابط عمومی راه آهن جمهوری اسلامی ایران، سعید محمدزاده مدیر عامل راه آهن در دیدار اردیبهشت ماه خود با وزیر حمل و نقل ریلی ترکمنستان، گفت: روابط راه آهن ایران و ترکمنستان برای جمهوری اسلامی ایران بسیار مهم است و عقیده داریم که ارتباط راه آهن دو کشور موجب توسعه حمل و نقل دو کشور خواهد شد. وی با اشاره به امضای قرارداد برقی کردن راه آهن گرمسار – اینچه برون میان ایران و روسیه، افزود: این اقدام سبب افزایش ظرفیت راه آهن در این مسیر خواهد شد. محمدزاده  با بیان ارتباط میان دو کشور در مرز سرخس، افزود: در حال حاضر پروژه ۲ خطه کردن خط سرخس تا بافق و برقی کردن راه آهن سرخس تا بندرعباس دنبال می کنیم.

این اظهارات درحالی بیان می ­شود که ساخت محور ریلی چابهار-سرخس با هدف اتصال کشورهای آسیای میانه شامل ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان و افغانستان به آب های آزاد از سال 89 آغاز شده است. پیشرفت این پروژه پس از گذشت هشت سال از آغاز عملیات آن به دلیل کمبود منابع مالی به کندی پیش می ­رود و هم اکنون با 30 درصد پیشرفت در قطعه اول آن از چابهار تا زاهدان درحال اجراست.

تکمیل و بهره برداری از خط ریلی چابهار - سرخس سبب خواهد شد تا علاوه بر سبک شدن ترافیک باری در محور سرخس ـ بندر عباس و کوتاه ­تر شدن مسیر دسترسی کشورهای حوزه cis به آب های آزاد، اقتصاد استان های محروم شرق کشور تحت تاثیر این محور ترانزیتی قرار گیرد. این زیرساخت کمک خواهد کرد تا بخش عمده بار 6 میلیون تنی که بین 3 استان پهناور خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان بلوچستان سیری بیش از 500 کیلومتر دارند از جاده بر روی ریل منتقل شود که این امر خود باعث کاهش هزینه های ناشی از سوانح جاده ای و صرفه جویی در مصرف سوخت خواهد شد. 

نکته قابل توجه این است که حدود پنج ماه از افتتاح فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار با هزینه حدود یک میلیارد دلار می­ گذرد. ظرفیت این بندر پیش از افتتاح فاز اول توسعه 2.5 میلیون تن بوده است و هم اکنون پس از تکمیل فاز یک توسعه به 8.5 میلیون تن رسیده است. این ظرفیت با هزینه یک میلیارد دلاری در حالی فراهم شده است که عملکرد این بندر در طول دوران بهره برداری به بیش از 1.5 میلیون تن در سال نرسیده است. دلیل این عملکرد پایین نبود زیرساخت مناسب جاده ای و ریلی در پس کرانه بندر جهت جابه جایی بار جذب شده به بندر است.

با این توضیحات این طور جمع بندی می­ شود که ساخت و تکمیل محور ریلی چابهار ـ سرخس از اولویت بالاتری نسبت به سایر پروژه های ریلی در دست ساخت وزارت راه و شهرسازی برخوردار است؛ چراکه تاثیرات اقتصادی حاصل از این محور نه تنها باعث بهبود عملکرد ترانزیت کشور می ­شود بلکه هزینه های صورت گرفته در توسعه بندر چابهار را توجیه می کند و توسعه اقتصادی پایدار را در مناطق محروم شرق کشور به همراه خواهد داشت.