◄ اولویت های تخصصی حمل و نقل ریلی

حجم صادرات ایران به عراق در مواردی رقم 18 میلیون تن معادل 6 میلیارد دلار در سال را تجربه کرده است. همچنین میزان عبور مسافران از مرز 2 کشور به 8.5 میلیون تردد در سال می رسد. بر همین اساس ضروری است هر چه زودتر اتصال ریلی به عراق از طریق دو محور راه آهن غرب و 32 کیلومتر شلمچه - بصره صورت پذیرد.

بهره ­مندی از مزیت کلیدی ایران در کریدور شمال - جنوب

به طورکلی کریدورهای عبوری از ایران را می توان به دودسته کریدورهای ترانزیتی شمال - جنوب و کریدور های شرقی - غربی تقسیم کرد. وجود کریدورهای متعدد شرقی - غربی سبب شده است تا ایران برای جذب سهم کالای ترانزیتی از این کریدورها با سایر کشورها رقابت داشته باشد. این در حالی است که مزیت ایران در کریدور شمال - جنوب نسبت به سایر کریدورهای عبوری از خاک ایران بیشتر است؛ چراکه برای شاخه شرقی این کریدور مسیر رقیبی وجود ندارد و در شاخه غربی نیز زمان و هزینه عبور کالا از خاک ایران نسبت به مسیرهای موازی (مسیر دریایی کانال سوئز) 30 تا 40 درصد مقرون به صرفه تر است.

باتوجه به تعدد پروژه های ریلی در دست ساخت و محدودیت منابع ضروری است محورهای زیر که نقش مهمی در تحول ترانزیت کشور دارند در اولویت ساخت قرار گیرند:

محور قزوین - رشت - آستارا

محور چابهار - سرخس

محور خواف - هرات

- جلب مشارکت بخش عمومی و خصوصی داخلی و خارجی در توسعه زیرساخت های حمل و نقل

در حال حاضر حدود 71 هزار پروژه عمرانی نیمه تمام در انتظار تخصیص اعتبار 700 هزار میلیارد تومانی برای تکمیل هستند که این حجم از اعتبار مورد نیاز هیچ تناسبی با درآمدهای دولت ندارد.

با در نظر گرفتن تجربه سایر کشورهای موفق در این حوزه، مدل های تامیین مالی موجود برای این گونه پروژه ها در یکی از انواع روش های همکاری عمومی - خصوصی (PPP) تعریف می شود. یکی از متداول ترین این روش ها مدل قراردادی BOT و BOO است، که برای ساخت و بهره برداری از پروژه هایی با توجیه اقتصادی مثل محورهای ترانزیت ریلی کشور امکان مناسب است.

استفاده از توان داخلی برای توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل

طبق سند چشم انداز حمل ونقل ریلی در افق ۱۴۰۴ تعداد ۳۶ هزار واگن باری، ۴۵۰۰ واگن مسافری و ۲۱۰۰ لکوموتیو موردنیاز کشور خواهد بود. این در حالی است که شرکت های تولیدکننده داخلی توانسته اند با استفاده از دانش و فنّاوری بومی، نیاز کشور به واگن را تا مقدار زیادی تأمین کنند و به خودکفایی 100 درصدی در تولید واگن باری و خودکفایی ۵۰ درصدی در تولید واگن های مسافربری برسند. در حال حاضر ۶ شرکت واگن پارس، مپنا لکوموتیو، واگن سازی پلور سبز، واگن سازی کوثر، ایریکو و واگن سازی تهران ازجمله واحدهای تولیدی این بخش می باشند که به دلیل کمبود منابع مالی با ۲۵ درصد ظرفیت تولید خودکار می کنند.

هدایت و مدیریت بخش کوچکی از نقدینگی موجود در کشور در قالب راه اندازی شرکت های تأمین مالی و لیزنگی هزینه بسیار کمتری نسبت به جذب فاینانس برای دولت خواهد داشت. از این طریق علاوه بر تأمین نیاز کشور به واگن و افزایش بهره وری شبکه ریلی، ظرفیت های خالی واگن سازی داخلی همراه با ایجاد اشتغال پایدار، فعال خواهد شد و گامی مهم در عرضه خودکفایی در صنایع ریلی و اقتصاد مقاومتی برداشته می شود.