◄ کاهش بروز سوانح مسافری در سیستم‌های راه‌آهن‌شهری و برون‌شهری/بخش دوم
از روش‌های مقابله با تصادف عوامل انسانی و قطار در صنعت ریلی می‌توان استفاده از آموزش و فرهنگ سازی، تشویق به استفاده از تلفن‌های اضطراری برای دریافت خدمات مشاوره، تبلیغات و غیره را نام برد.
خودکشی و سوانح ناشی از ورود غیرمجاز به حریم ریلی، سهم بالایی از کل تلفات صنعت ریلی کشورها را تشکیل می‌دهند و غالباً با تأخیرات طولانی، استرس و آسیب‌های روانی کارکنان و مسافران همراهند. سوانح ناشی از ورود غیرمجاز به حریم ریلی با هدف خودکشی یا به‌طور ناخواسته، یکی از علل اصلی تأخیرها بوده و بدین منظور کاهش این تأخیرها لازم است.
از روش‌های مقابله با تصادف عوامل انسانی و قطار در صنعت ریلی می‌توان استفاده از آموزش و فرهنگ سازی، تشویق به استفاده از تلفن‌های اضطراری برای دریافت خدمات مشاوره، تبلیغات و غیره را نام برد.
اقدامات آگاهی بخش عموم و آموزشی
این اقدامات دانش و مهارت اقشار مختلف مردم را افزایش می‌دهند مانند کمپین‌های ارتباطی، دستورالعمل‌هایی برای رسانه‌ها، آموزش در مدارس و بیرون از آن، دوره‌های آموزشی، مانور و...
- راهبرد ملی پیشگیری از خودکشی (National suicide prevention strategy)
راهبردملی پیشگیری از خودکشی (NSPS) در واقع همکاری بین سازمان‌های ملی به منظور پیشگیری ازخودکشی ریلی در کشور است. هدف این راهبرد کاهش تعداد خودکشی‌ها در مقیاس کلی و از جمله درصنعت ریلی است.
اقدامات این گروه می‌تواند با عناوینی همچون «کارگروهی ملی برای پیشگیری از خودکشی»، «برنامه ملی در برابر خودکشی»، «گروه ملی پیشگیری ازخودکشی» و «اتحاد و همبستگی ملی برای پیشگیری ازخودکشی» مطرح شود.
در انگلستان گروهی به منظور پیشگیری از خودکشی در سطح ملی کار می‌کنند که اعضای آن شامل نمایندگانی از شبکه ریلی، سازمان Samartitans ، پلیس حمل‌ونقل انگلستان (BTP) شرکت‌های بهره برداری ریلی، اتحادیه شرکت‌های بهره‌برداری ریلی، هیئت استاندارد و ایمنی ریلی است.
همکاری اجتماعی برای پیشگیری از خودکشی در صنعت ریلی
این اقدام شامل همکاری مشترک بین مدیران راه‌آهن و مسئولان مرتبط، پیمانکاران، پلیس، آتش‌نشانی و خدمات امداد و نجات و وزارت بهداشت است. ارگانی که ازحضور شخصی در مسیر ریلی اطلاع پیدا می‌کند باید درخواست توقف تردد قطار را بدهد. این درخواست بدان معنی است که فرد غیرمجازی در مسیر حرکت وسایل نقلیه ریلی یا در محدوده آن وجود دارد. به این اقدام می‌توان عنوان «برنامه ملی پیشگیری ازخودکشی» اطلاق نمود.
اطلاع‌رسانی با هدف تشویق افراد مستعد خودکشی به درخواست کمک
این اقدام شامل اطلاع‌رسانی به افراد مستعد خودکشی و تشویق آنان به درخواست کمک و همچنین پشتیبانی و ارائه کمک‌های روانپزشکی به افراد افسرده است.
آسانترین راه، استفاده از پوسترهایی با این مضامین زیر است که برای افراد مستعد خودکشی، امکان کمک‌رسانی توسط سازمان‌های پیشگیری از خودکشی وجود دارد و همچنین تلفن‌هایی بدین منظور در اطراف محل موجود است:
- از خطوط تلفن امداد (شماره تلفن اورژانسی به مراکز امداد) استفاده کنید. (در این صورت تنها کافی است این افراد با این شماره‌ها آشنا بوده و یک گوشی تلفن همراه در اختیار داشته باشند.)
- از سازمان‌های ارائه خدمات پیشگیری از خودکشی مانند بهزیستی کمک بگیرید. (شماره تلفن تماس با این مراکز را در انتهای سکوها نصب کنید. این اقدام تلاشی است برای تقویت پیام‌رسانی به افراد مستعد خودکشی در مکان‌هایی با ریسک بالا در ایستگاه‌ها). در بلژیک پوسترهای شامل شماره تماس بامراکز امداد، بین مارس 2011 و مارس2012 در200 محل و بیشتر در ایستگاههای بزرگ نصب شد. نصب علایم و شماره تلفن مراکز امداد در یک کانون خودکشی در انگلستان منجر به کاهش معناداری درتعداد خودکشی‌ها شد. ( Krysinska&DeLeoT2008)
استفاده از علائم و پوسترهای شامل اطلاعات مراکز امداد برای افراد مستعد خودکشی اثرات مثبتی را نشان داد.(Brown,Evans,&web2012)
کمپین افزایش آگاهی
این دسته از اقدامات، هر نوع تلاش هدف‌دار به منظوراطلاع رسانی، متقاعد سازی و ایجاد انگیزه در یک گروه هدف و تغییرنگرش و یا رفتار آنان به منظور افزایش ایمنی ریلی را شامل شده و بدین منظور از ارتباطات سازماندهی و کانال‌های چند رسانه خاص در یک دوره زمانی مشخص استفاده می‌شود. این دسته از اقدامات در دسته اقدامات آگاهی بخش عموم قرار می‌گیرند زیرا با استفاده از ارتباطات هدف‌دار و سازمان یافته به اطلاع‌رسانی و بهبود آگاهی و دانش عمومی در مورد حوادث خاص می‌پردازند. اقدامات این گروه همچنین می‌تواند باعنوان (کمپین های ارتباطی) مطرح شود.
اقدامات و راه‌حل‌هایی که در این گروه قرار می‌گیرند عبارتند از:
- کمپین هدفمند برای پیشگیری از خودکشی
هدف این اقدام؛ کمک به افراد مستعد خودکشی از طریق تشویق آنان به درخواست کمک و حذف افکار مرتبط با خودکشی مرتبط از ذهن این افراد است. این هدف می‌تواند از طریق اطلاع‌رسانی در مورد امکان بهره‌مندی از پشتیبانی روانشناسی و مشاوره و همچنین از طریق کاهش جذابیت راه‌آهن به عنوان ابزاری برای خودکشی و در بلندمدت حاصل شود. این اقدام همچنین می‌تواند به منظور افزایش آگاهی از مشکلات خودکشی در بین عموم مردم و تسهیل و کمک به منظور انجام سریع اقدامات توسط افرادی که در مجاورت افراد در معرض ریسک هستند به‌کار رود.
- کمپین هدفمند برای جلوگیری از ورود غیرمجاز به حریم ریلی
هدف این اقدام اطلاع‌رسانی به عموم مردم در مورد قوانین جدید و کمتر شناخته شده، افزایش آگاهی از مشکلات ناشی از ورود غیر مجاز به حریم ریلی و متقاعدسازی افرادبه دوری از رفتار خطرناک و اتخاذ رفتارهای ایمن است.
- کمپین هدفمند برای گروه‌های آسیب‌پذیر
هدف این اقدام افزایش آگاهی گروه‌های آسیب‌پذیر از وجود ریسک است. (به عنوان مثال: افراد جوان و توریست‌های ناآگاه، عکاسان) و همچنین افزایش آگاهی افراد در مورد مشکلاتی مانند دزدی فلز و همچنین تحریک انگیزه افراد به انجام اقدام.
- کمپین رسانه‌های جمعی
این دسته از اقدامات هر نوع کمپین و تلاش هدف‌دار برای اطلاع رسانی، متقاعدسازی و ایجاد انگیزه در یک گروه هدف به منظور تغییر نگرش و رفتار افراد و بهبود ایمنی ریلی را شامل شده و با استفاده از ارتباطات سازمان یافته و کانال‌های رسانه‌ای خاص در یک دوره زمانی مشخص انجام می‌شود.
این اقدامات در دسته اقدامات (آگاهی بخش عموم و آموزشی) قرار می‌گیرد. زیرا با کمک ارتباطات سازماندهی شده و هدف‌دار، به اطلاع‌رسانی و بهبود دانش عموم مردم در مورد ریسک‌های خاص می‌پردازد.
اقداماتی که دراین گروه قرارمی‌گیرند عبارتند از:
- کمپین ملی پیشگیری از خودکشی
کمپین‌های رسانه جمعی با هدف پیشگیری از خودکشی در سطح ملی به افراد مستعد خودکشی در مورد امکان برخورداری ازحمایت روانشناسی و مشاوره، اطلاع‌رسانی کرده و با کاهش جذابیت ریل به عنوان یک ابزار خودکشی به هدف خود دست می‌یابد. این اقدام همچنین آگاهی عموم مردم از مشکل خودکشی را افزایش داده و انجام سریع اقدامات توسط افرادی که در نزدیکی فرد در معرض حاثه هستند را افزایش می‌دهد.
- کمپین ایمنی
هدف کمپین‌های رسانه‌های جمعی که در سطح ملی و بین‌المللی در برابر ورود غیرمجاز به حریم انجام می‌شود، افزایش آگاهی کاربران و ساکنان محدوده ریلی ازخطرات رفتارهای ناایمن مانند عبور ازخط و یا راه رفتن در امتداد خط است. این اقدامات شامل نصب پوستر، اطلاع رسانی در رسانه‌ها (تلویزیون، رادیو و روزنامه) وبسایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و... برای عموم مردم بوده و خطرات مرتبط با قرار گرفتن در مسیر ریلی و پیامدهای ناشی از آن سوانح را شرح می‌دهد.
پیشنهاد:
می‌توان از چندین رسانه جمعی و کانال‌های ارتباطی مختلف استفاده نمود. چه به‌طور مجزا و چه به‌طور اشتراکی: اطلاع رسانی از طریق مطبوعات، وبسایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی، رویدادهای عمومی، تبلیغات بارزگانی و یا فیلم‌های کوتاه در تلویزیون در زمان‌های اصلی و همچنین در سینما، توزیع پوستر و آگهی در ایستگاه‌ها در جاهایی که ورود غیرمجاز به حریم ریلی، بیشتر رخ می‌دهد و در ادارات پلیس.
کمپین‌های رسانه جمعی در ترکیب با دیگر اقدامات به خوبی عمل می‌کند. این اقدام می‌تواند با دیگر ابزار ارتباطی مانند کمپین‌های اطلاع‌رسانی در ایستگاه‌ها و مدارس همراه شود. پیشنهاد می‌شود از کمپین‌های اطلاع‌رسانی برای بهبود پذیرش دیگر اقدامات مانند حصارکشی استفاده شود.
در کشور سوئد چندین کمپین رسانه جمعی ازطریق تبلیغات در تلویزیون و سینما انجام شد.
دستورالعمل‌هایی برای رسانه
هدف این دسته از اقدامات، بهنیه‌سازی اطلاع‌رسانی از طریق رسانه در مورد خودکشی به منظور ترویج اطلاعات صحیح و اخلاقی درمورد این پدیده و جلوگیری از اثرات تقلیدی آن است.
این اقدامات در دسته اقدامات آموزشی قرار می‌گیرد. زیرا تعیین می‌کند که اطلاع‌رسانی به افراد پیام‌ها و بحث‌ها در مورد خودکشی، چگونه و در چه چارچوبی انجام شود و همچنین آموزش روزنامه‌نگاران در این زمینه را شامل می‌شود. هدف این اقدامات، کاهش پیامدهای پس ازحادثه در مورد نحوه گزارش خودکشی و سوانح ناشی از ورود غیرمجاز به حریم ریلی است. بدین شکل که اطلاعات خاصی در مورد نحوه دسترسی فرد به مسیر و یا محوطه ریلی، بیان نشده و از تقلید رفتار خودکشی جلوگیری شود.
آموزش باهدف پیشگیری از خودکشی
این دسته از اقدامات شامل ارائه برنامه‌های آموزشی به کارکنان راه‌آهن (ماموران سکوها) در ایستگاههای راه‌آهن یا دیگر مکان‌هایی است که ممکن است کارکنان حضور داشته باشند. این اقدام به منظور آموزش شناسایی و نزدیک شدن به افرادی است که در مکان‌های پرخطر برای خودکشی قرار دارند. این اقدامات در دسته آموزشی قرار می‌گیرند زیرا به کارکنان در شناسایی رفتار افراد مستعد خودکشی و چگونگی تعامل با این افراد کمک می‌کنند.
آموزش با هدف پیشگیری از ورود غیرمجاز به حریم ریلی
این دسته از اقدامات برنامه‌های آموزشی پیشگیرانه برای گروه‌های مختلف کارکنان راه‌آهن را در بر می‌گیرد. هدف کمک به کارکنان راه‌آهن به منظور پیشگیری از مشکلات ناشی از ورود غیر مجاز به حریم ریلی از طریق افزایش آگاهی آنان نسبت به این موضوع و افزایش آمادگی آنان برای مقابله با یک سانحه ناشی از ورود غیرمجاز به حریم ریلی است. این اقدامات در دسته اقدامات آموزشی قرار می‌گیرند زیرا به فرآیند اکتساب دانش و مهارت کارکنان مختلف راه‌آهن مرتبط می‌باشد.
* کارشناس مرکز کنترل و فرمان متروی تهران
