◄ یک راهکار کم تنش برای افزایش قیمت سوخت

در پنجم آذرماه، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، هفتمین اطلاعیه خود را با موضوع سهمیه‌بندی بنزین منتشر کرد. بر اساس این اطلاعیه، متوسط مصرف بنزین کشور از زمان اجرای طرح مدیریت مصرف سوخت، ۲۴ آبان تا پایان روز یکشنبه ۳ آذر، حدود ۷۹ میلیون لیتر در روز بوده ، در حالی که متوسط مصرف بنزین از ابتدای امسال تا پایان روز ۲۳ آبان(روز قبل از اجرای این طرح) حدود ۹۸ میلیون لیتر در روز بوده است.

پس از تعیین سال 91 با عنوان تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی از سوی رهبر انقلاب، با اندوخته‌های کتاب نقشه راه بلوغ در سال 1386 و بررسی‌های به‌عمل آمده کتابی با عنوان نقشه راه بلوغ برای تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی تدوین شد که با آسیب‌شناسی و تحلیل ضعف­‌های مشترک در صنایع مهم کشور، و پرداختن به عوامل اساسی تورم که با الگوی نامناسب مالیاتی طی نیم قرن گذشته، موجب هجوم نقدینگی به بخش‌هایی همچون مسکن شد (با رشد 15000 برابری در مقایسه با رشد کمتر از 500 برابری نرخ ارز، 833 برابری تورم و 14000 برابری طلا)، راهکارهایی برای کاهش آثار آنها در تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی مورد بررسی قرار گرفت.

صفحه 14 این کتاب به ضرورت اصلاح الگوی مالکیت و بهره‌برداری (تملک و تمتع) به‌ویژه در بخش مسکن و خودرو پرداخته که علاوه بر تاثیرگذاری شدید بر اصلاح الگوی مصرف و افزایش صادرات، زمینه‌ساز رشد درآمدهای پایدار مالیاتی دولت و شهرداری‌ها شده و همراه با کاهش نرخ تورم، ضریب جینی را نیز کاهش می‌هد.

منظور از اصلاح الگوی مالکیت و بهره‌­برداری توسط دولت، شهرداری‌ها و ...، تغییر رویکرد نظام قیمت­‌گذاری خدمات و تولیدات انحصاری آنها است به نحوی که تملک برای مردم به‌ویژه اقشار متوسط و ضعیف تسهیل شده و هزینه­‌های عمده به تناسب در دوران استفاده پرداخت شود (مانند 2 روش برای تعیین قیمت سیم کارت و تعرفه مکالمه تلفن همراه).

در بخش خودرو می‌توان از تاثیر این رویکرد بر تحقق یکی از مهمترین زمینه­‌های اصلاح الگوی مصرف با سیاست خودروی ارزان و سوخت گران اشاره کرد که سرمایه‌­گذاری اولیه خرید خودروی افراد با روش تخصیص وام کم بهره و طویل­ مدت (به نسبت انطباق با الگوی مصرف) کاهش یافته و در مقابل سوخت این‌گونه خودروها نیز معادل متوسط قیمت جهانی (قیمت FOB + حمل و توزیع و مالیات) عرضه خواهد شد که علاوه بر کاهش نرخ مصرف سوخت، به کاهش ترافیک، کاهش تلفات جاده‌­ای و رفع بحران آلودگی هوا نیز منجر می‌شود.

قیمت متوسط گازوئیل در دنیا در 13 آوریل 2015 به طور متوسط 94 سنت و متوسط قیمت بنزین 1.08 دلار (در این قیمت‌ها مالیات هم هست) و قیمت خودرویی مانند تویوتا کمری 2020 با اقساط ماهانه 229 دلار بوده است.

با یک نگاه به قیمت عرضه سوخت در کشورهای پیشرفته جهان و حتی همسایگان، مشاهده می‌شود درصد بالایی از قیمت سوخت در کشورهای پیشرفته و حتی کشورهایی مانند ترکیه به صورت عوارض یا مالیات برای خودرو (همزمان با کاهش قیمت خودرو و ارائه تسهیلات بدون بهره بانکی) گرفته می‌شود که با این‌کار علاوه بر تامین و افزایش درآمد پایدار برای دولت و شهرداری‌ها، چند چرخه مثبت در اقتصاد کلان کشورها ایجاد می‌شود:

خودرو ارزان و صنعت خودروسازی فعال‌تر می‌شود، تولید خودرو و اشتغال افزایش و عمر متوسط خودرو کاهش می‌یابد، بار زیان خودرو از دوش اقتصاد کشور و جیب مردم برداشته می‌شود، کیفیت خودرو بهبود و صادرات آن گسترش و استفاده از خودرو و ترافیک و آلودگی هوا کاهش می‌یابد، تلفات تصادفات جاده‌ای کاهش و حمل و نقل عمومی گسترش می‌یابد، اتلاف وقت مردم در ترافیک کمتر و مصرف سوخت کاهش و درآمد کشور از نفت بهتر می‌شود و سرانجام ریسک اجبار به واردات سوخت کاهش می‌یابد.