◄ سازمان بنادرودریانوردی و مسئولیت‌های اجتماعی
شناسایی این نقاط قوت که گاهی در میان امورات کلان و عملیاتی سازمان نهان می‌مانند می‌تواند تصویر واقعی تری از تلاش‌های آن سازمان در جهت رساندن منفعت به جامعه، رعایت اخلاق و تعهد به حفظ محیط زیست و ... ارایه نمایند.
مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها و شرکت‌ها و به عبارت جدیدتر آن‌چه CSR (Corporate Social Responsibility) نامیده می‌شود عبارت است از ایجاد ارزش بلند مدت برای سازمان و ذی نفعان آن با در نظر گرفتن تمامی ابعاد فعالیت‌های سازمان در جنبه‌های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی. به بیان ساده‌تر به جای فکر کردن به منافع سازمانی و کوتاه مدت به منافع جمعی و بلند مدت بپردازیم.
مسئولیت اجتماعی طی سال‌های اخیر در مدیریت چرخه تامین (Supply Chain Management) نیز رسوخ یافته است و از آنجا که سازمان‌ها و شرکت‌های زیر مجموعه بخش حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی نظیر سازمان بنادر، راهداری و راه‌آهن جملگی در شمول چرخه تامین کالا قرار می‌گیرند و از دیگر سو با جابه‌جایی مسافر نیز در تعامل هستند گریزی به نحوه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری آنها در این خصوص می‌تواند پایه‌ریز ارزیابی و رده‌بندی سازمان‌ها بر اساس شاخص‌های مسئولیت اجتماعی باشد.
در راستای استقرار و پیاده‌سازی سیستم مسئولیت اجتماعی علاوه بر «منشور مسئولیت‌های اجتماعی وزارت راه و شهرسازی» مهمترین ماخذ ISO26000 است که همچون سایر استاندادرها نظیر ISO9000 و ISO14001 و OHSAS18001در دسترس بوده و می‌توانند مبنایی در جهت فرآیند سازی باشند.
هرچند ارزیابی مسئولیت اجتماعی و رده‌بندی سازمان‌ها و شرکت‌ها در مجموعه وزارت راه و شهرسازی عملی نشده و به‌طور عموم در سازمان‌های دولتی جهان نیز آن‌چنان فراگیر نبوده است، اما نگاهی به برخی فعالیت‌های سازمان بنادر، نشانگر عملکردی درخشان در سال‌های اخیر است.
مطابق مفاد منشور وزارت راه، مسئولیت اجتماعی عبارت است از «تمایل یک سازمان به مد نظر قرار دادن ملاحظات اخلاقی، اجتماعی و زیست‌محیطی در تصمیم‌گیر‌ی‌های سازمانی و پاسخگویی نسبت به تأثیر فعالیت‌ها و تصمیمات خود بر جامعه و محیط زیست که منظور از سازمان، ستاد وزارتخانه و کلیه شرکت‌ها و سازمان‌های تابعه هستند». در این چهارچوب حوزه‌های مسئولیت اجتماعی عبارتند از: 1- سازمان 2- محیط زیست 3- مشتریان 4- جامعه و بر اساس همین معیارهای چهارگانه به برخی مصادیق حادث شده در سازمان بنادر در ادامه اشاره خواهد شد:
- توسعه پایدار مناطق ساحلی با مطالعه و اجرای مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (ICZM)
- ارتقا تعامل شهر-بندر با مطالعه و اجرای مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (ICZM)
- حفاظت از محیط زیست سواحل به‌عنوان ثروت ملی با نظارت بر ساخت و سازها در قالب استقرار کمیته صدور مجوز سازه‌های دریایی و راه‌اندازی سامانه جامع مدیریت و نظارت بر سواحل
- حفاظت از محیط زیست دریایی به عنوان ثروت مشترک بین‌المللی با کنترل پیاده‌سازی الزامات کنوانسیون‌های بین‌المللی مارپول (MARPOL) و سولاس (SOLAS)
- حمایت از سرمایه اجتماعی دریاها (نیروی کار دریایی) با پیاده‌سازی و کنترل کنوانسیون کار دریایی (MLC)
- بهبود فضای کسب و کار در بنادر از دید سرمایه‌گذاران خارجی و نهادهای بین‌المللی نظیر IMO با پیوستن داوطلبانه سازمان بنادر به ممیزی IMO
- پشتیبانی مالی از طرحهای جایگزین‌سازی شناورهای سنتی در بخش تجاری، طرحهای حفاظت از محیط زیست دریایی، طرحهای مسافری و دریایی
- جانمایی، ساخت و توسعه موج شکن‌های مردمی و کمک به معیشت ساحل نشینان
- حفظ ایمنی مشتریان و محیط بندری با ساخت ترمینال‌های کالای خطرناک
- ایجاد دسترسی آزاد و شفاف به اطلاعات و آمار عملکرد سازمان از طریق وب سایت
- تعامل گسترده با انجمن‌ها، تشکل‌های غیردولتی و NGOهای فعال در حوزه حمل و نقل و لجستیک
- ارتقای دانش جامعه از طریق حمایت مادی و معنوی از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری
- فرهنگ سازی توسعه دریا محور از طریق پخش برنامه‌های فانوس دریایی در رسانه ملی
- تبادل اطلاعات و همفکری و تشریک مساعی با مشتریان و صاحبنظران بخش حمل و نقل در قالب برگزاری منظم و سازمان یافته اتاق‌های فکر
- حمایت از توسعه گردشگری و مسافرت‌های دریایی (ساخت و توسعه بنادر و اسکله‌های اختصاصی مسافرت‌های دریایی، ارتقا ایمنی حمل مسافر از طریق تعمیق حوضچه‌ها، نظارت سخت‌گیرانه بر ایمنی شناورهای مسافری)
- دسترسی آسان مشتریان به سامانه‌های اینترنتی مرتبط با خدمات کالای عمومی، کانتینری و سیستم جامع دریایی
- استفاده از پتانسیل جوامع محلی در ماموریت‌های ایمنی در قالب طرحهای همیار ناجی و همیار بازرس
- ارایه خدمات جانبی به ساحل نشینان با پشتیبانی آتش نشانی و اورژانسی از طریق ایستگاه‌های بنادر
- تسهیل و تسریع سفرهای دریایی و الزام شناورها به بهره‌گیری از خدمه و مهمانداران آموزش دیده
- پورتال جامع امور دریانوردان در راستای تحقق دولت الکترونیک، درگاه واحدی برای ارائه خدمات الکترونیکی به دریانوردان
مجموع عوامل فوق و سایر برنامه‌هایی که در حال اجرا هستند اما از آنها در این مجال نام برده نشده، برند PMO را در این عرصه سرآمد و شایسته تقدیر نشان می‌دهند. شناسایی این نقاط قوت که گاهی در میان امورات کلان و عملیاتی سازمان نهان می‌مانند می‌تواند تصویر واقعی تری از تلاش‌های آن سازمان در جهت رساندن منفعت به جامعه، رعایت اخلاق و تعهد به حفظ محیط زیست و ... ارایه نمایند.
هر چند در حال حاضر برخی دستگاه‌ها جهت ارزیابی و رده‌بندی شرکت‌های داخلی متولی می‌باشند و از قضا یکی از شرکت‌های ارزیابی کننده تحت حمایت معنوی وزارت راه و شهرسازی نیز می‌باشد، اما به هر روی اگر سازمان علاقه‌مند به جمع‌بندی و ارایه اقدامات، تجربیات و موفقیت‌های خود باشد، همچنان یک گام از سایرین پیش خواهد بود. این موضوع نشانه‌ای بر عزم سازمان در حفظ پیشرویی و روزآمدی خود در بین سایرین و رفتار مطابق الگوهای بین المللی است. علاوه بر جایزه ملی مسئولیت اجتماعی، شاخص‌های عمومی ارزیابی عملکرد در چهارچوب جشنواره شهید رجایی نیز بستر مناسبی برای گنجاندن شاخص‌های مسئولیت‌های اجتماعی می‌باشند.
*کارشناس دریایی بندری
با سلام و تشکر از آقای مهندس باقری
1.ممنظور از توسعه ی پایدار مناطق ساحلی در کالبد سواحل چیست؟کمیتهای این موضوع را لااقل اعلام می داشتید
2. ارتقاء و تعامل شهر -بندر چگونه و با کدام طرحهای جامع و تفصیلی شهرهای ساحلی تاکنون تحقق یافته است؟