◄ صنعت حمل و نقل هوایی و انتظارات در عصر کرونا

بخش حمل و نقل به‌ویژه زیربخش هوایی آن در دنیا یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادهای ملی و بین المللی می باشد که همواره آثار مستقیم، غیر مستقیم، القایی و تکاثری آن از اهمیت و تاثیر قابل توجهی برخوردار بوده است.

بی‌تردید با گسترش سطح بحران اخیر ویروس کرونا این صنعت نیز در معرض شکنندگی جدی قرار گرفته است و بی شک آثار این شکنندگی به سایر بخش های اقتصاد نیز اثرات سلبی خود را برجای خواهد گذاشت. در این میان به نظر می‌رسد با محدودیت‌های ناشی از ضرورت توقف سفرها در داخل و خارج تن رنجور صنعت هوانوردی تحت فشار تحریم‌های ناجوانمردانه آمریکا در کشورمان نحیف‌تر و نحیف‌تر خواهد شد و در صورت عدم توجه سریع شاهد آثار و پیامدهای ناگوار در اقتصاد ملی خواهیم بود که طبعاً سرپا نماندن آن برای روزهای پساکرونای ایران نیز بسیار ناگوار می تواند باشد.

در حالیکه نگارنده امروز به سبب تعلق خاطر و تجارب چند ساله حضور در بخش‌های مختلف صنعت در اندیشه شرایط سخت حاکم بر صنعت هوانوردی بودم، گزارش اجمالی انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی از کاهش عملکرد شرکت‌های هواپیمایی مناطق خاورمیانه و آفریقا و آثار منفی اقتصادی مربوط و نیز انتظار از دولت‌ها در این شرایط را از این انجمن دریافت نمودم که طی آن بر ضرورت اقدام فوری دولت های خاورمیانه و آفریقا برای ارائه کمک های مالی به شرکت های هواپیمایی این کشورها تاکید کرده است.

در این گزارش یاتا بر اساس آخرین برآوردهای خود میزان درآمدهای از دست رفته شرکت‌های هواپیمایی خاورمیانه و آفریقا را بالغ بر ۲۳ میلیارد دلار اعلام کرده است که ۱۹ میلیارد دلار آن به شرکت‌های خاورمیانه و ۴ میلیارد دلار آن به شرکت‌های هواپیمایی آفریقا مربوط می‌شود. براساس این برآورد درآمد صنعت در سال جاری نسبت به سال ۲۰۱۹ در خاورمیانه ۳۹ درصد و در آفریقا ۳۲ درصد کمتر خواهد بود. گزارش پیش بینی کرده است که صنعت هوانوردی عربستان سعودی با ۲۶/۷میلیون مسافر کمتر  و کاهش ۵/۶۱ میلیارد دلار درآمد مواجه خواهد شد که در نتیجه آن ۲۱۷۵۷۰ شغل و ۱۳/۶میلیارد دلار کمک به اقتصاد آن کشور نیز در معرض ریسک  قرار می گیرد.

در ادامه پیش بینی شده است صنعت هوانوردی امارات متحده عربی نیز با کاهش ۲۳/۸ میلیون مسافر و ۵/۳۶ میلیارد دلار درآمد مواجه شود و ۲۸۷۸۶۳ شغل و ۱۷/۷ میلیارد دلار کمک به  اقتصاد این کشور نیز به خطر افتد. در مصر نیز برآورد شده است که شرکتها با ۹/۵ میلیون مسافر کمتر و کاهش درآمد ۱/۶ میلیارد دلاری مواجه می شوند  و ۲۰۵۵۶۰ شغل و کمک  ۲/۴ میلیارد دلاری سهم در اقتصاد مصر نیز با ریسک جدی مواجه خواهند شد.

در قطر نیز با ۳/۶ میلیون نفری مسافر کمتر که منجر به کاهش ۱/۳۲ میلیارد دلاری درآمد شرکتها می شود ، ۵۳۶۴۰ شغل و ۲/۱ میلیارد دلار کمک به اقتصاد ملی را نیز با خطر مواجه خواهد کرد. در اردن کاهش ۲/۸میلیون نفری مسافر منجر به کاهش ۵۰۰ میلیون دلاری درآمد شرکتهای هوایی می شود و  ۲۶۴۰۰ شغل و سهم  ۸۰۰ میلیون دلاری در اقتصاد اردن در معرض تهدید جدی قرار می گیرد.

صنعت هوانوردی آفریقای جنوبی

با کاهش ۱۰/۷ میلیون مسافر شاهد کم شدن ۲/۲۹ میلیارد دلار درآمد می شود و درنتیجه ۱۸۶۸۵۰ شغل و ۳/۸ میلیارد دلار سهم در اقتصاد آفریقای جنوبی نیز با ریسک مواجه می شود.

در نیجریه، اتیوپی و کنیا نیز شرایط به همین منوال است.

در ادامه گزارش یاتا برای به حداقل رساندن آسیب های گسترده ای که  شرایط صنعت در اقتصاد خاورمیانه و آفریقا به همراه خواهد داشت، خواستار ضرورت تلاش دولت ها برای افزایش کمک به صنعت شده است. این درحالیست که بسیاری از دولت های منطقه متعهد شده اند برای رهایی از تأثیر کرونا کمک هایی اختصاص دهند. در این میان برخی کشورها مثل امارات اقدامات مستقیمی را برای پشتیبانی از صنعت هواپیمایی خود انجام داده اند با این وجود گفته می شود کمک های بیشتری لازم است. از این رو یاتا خواستار ترکیبی از اقدامات زیر شده است:

- پشتیبانی مستقیم مالی،

وام، ضمانت وام و حمایت از بازار اوراق قرضه شرکت‌ها

-کمک مالیاتی

درحال حاضر چندین دولت کمک‌های مالی و مالیاتی را در دستور قرار داده اند که شامل پرداخت اجاره های معوق قراردادهای اجاره هواپیما، استمهال پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و دیگر اقدامات مثبت برای کمک مالی از دولت ها می شود. بر اساس گزارش های منتشر شده صنعت حمل و نقل هوایی موتور اقتصادی است که از ۸/۶ میلیون شغل در سراسر آفریقا و خاورمیانه حمایت و ۱۸۶ میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی کشورها کمک می کند. می دانیم که هر شغل ایجاد شده در صنعت هوانوردی از ۲۴ شغل دیگر در گستره اقتصاد پشتیبانی می کند از این جهت است که دولت ها باید اهمیت حیاتی صنعت حمل و نقل هوایی را درک کنند و امروز پشتیبانی و حمایت فوری مورد نیاز است.

محدودیت سفرهای داخلی و بین المللی و کاهش تقاضا بدان معنی است که گذشته از کسب و کار حمل و نقل هوایی بار، کسب و کار مسافری هم تقریباً تعطیل شده است. لذا عدم اقدام دولت ها در امروز، این بحران را طولانی تر و دردناک تر خواهد کرد. به روشنی از ارزش آفرینی خطوط هوایی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها مطلع هستیم و از این جهت دولت ها باید در بسته های نجات خود حمایت از شرکتهای هواپیمایی را در اولویت قرار دهند. در این اندک مجال تاکید باید کرد که داشتن خطوط هوایی سرپا، برای شروع مجدد و جهشی اقتصاد در همه کشورها بعد از این بحران ضروری است.

علاوه بر پشتیبانی مالی، یاتا خواستار حمایت تنظیم گران و سازمان‌های نظارتی از شرکت‌های هوایی بوده و موارد ذیل را نیز به عنوان اولویت‌های کلیدی مورد نیاز شرکت‌های هواپیمایی خاورمیانه و آفریقا بر شمرده است:

ارائه یک بسته از اقدامات برای -اطمینان از عملیات حمل و نقل هوایی بار از جمله رویه های سریع اخذ مجوزهای عبور و فرود  

-معافیت خدمه پرواز از قرنطینه های ۱۴ روزه  

- حذف موانع اقتصادی(هزینه های پروازهای عبوری، هزینه پارکینگ و محدودیت های اختصاص اسلات پروازی).

-ارائه کمک مالی در هزینه ها و عوارض فرودگاهی و کنترل ترافیک هوایی (ATC)

-اطمینان از انتشار به موقع، دقیق و بدون ابهام اطلاعات هوانوردی برای اطمینان از اینکه خطوط هوایی می توانند پروازهای خود را برنامه ریزی و اجرا کنند.

* کارشناس حمل و نقل