◄ موانع و مشکلات پیش روی توسعه هوانوردی عمومی

همگام با توسعه روز افزون صنعت هوانوردی در جهان‌، هوانوردی عمومی نیز از  رشد قابل توجهی برخوردار بوده است‌. در کشورهای پیشرو صنعت هوانوردی مانند آمریکا، حجم پرواز و تعداد وسایل پرنده مورد استفاده در بخش هوانوردی عمومی بسیار بیشتر از بخش تجاری و نظامی است. این نسبت در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و همچنین در حال توسعه دیده می‌شود.

 صنعت هوانوردی عمومی شامل تولید کنندگان‌، تامین کنندگان‌، شرکت های پشتیبانی، تجهیزات فرودگاهی و همچنین تعمیرات نگهداری است‌ و در سال ۲۰۱۲ میلادی سهم درآمد زایی این حوزه بالغ بر ۳۷۰ میلیارد دلار بوده است‌. در کشورهای پیشرفته به ازای یک هواپیمای تجاری،  ۲۰ هواپیما در هوانوردی عمومی وجود دارد که متاسفانه این نسبت در کشورهایی همچون ایران 0/7 است‌.با توجه به پیشرفت های اخیر حوزه فناوری خصوصاً فناوری‌های پیشرفته نظیر فن آوری‌های فضایی، نانوتکنولوژی و‌.... صنعت هوانوردی ایران و به طور اخص هوانوردی عمومی از رشد قابل قبول برخوردار نبوده است و در شرایطی که اکثر قریب به اتفاق هواپیماهای مسافری در پارکینگ فرودگاه‌ها پارک شده‌اند.

از سوی دیگر آسمان به انحصار هواپیماهای باری در آمده است و این هواپیماها نقش مهمی را در مبارزه با کرونا با حمل سریع بار به دوش می‌کشند.

امروز در ایران جای خالی و خلأ هوانوردی عمومی به وضوح و به طور کامل مشاهده شده است.

این گزارش تلاش دارد تا محدودیت‌ها و چالش‌های پیش روی توسعه صنعت هوانوردی عمومی را به طور اجمالی مورد بررسی قرار دهد تا بستری برای پیشبرد تحقیقات آتی در حوزه سیاست‌گذاری این حوزه را فراهم آورد‌.

محدودیت‌هایی که صنعت هوانوردی عمومی در ایران با آن مواجه است به چهار دسته کلی تقسیم می شود که عبارتند از:

-محدودیت زیرساخت و منابع

بلا استفاده بودن و تجهیزات نامناسب فرودگاهی موجود کشور که در خدمت پروازهای تجاری برنامه‌ریزی شده نیستند و می‌توانند در هوانوردی عمومی از آن بهره‌گیری شود، یکی از محدودیت‌های اصلی توسعه هوانوردی عمومی در ایران  به شمار می‌رود. همچنین عدم رعایت اصول تعمیرات و نگهداری مربوط به هواپیماهای حال حاضر رده هوانوردی عمومی در ایران باعث شده است تا کارایی هواپیماها در بهره‌گیری مناسب از آن با مشکل مواجه شود فقدان بستر های آموزشی و مهارتی برای آموزش خلبانان و کادر پروازی و همچنین حوزه تعمیرات و نگهداری از محدودیت‌های مرتبط با منابع انسانی در کشور به شمار می‌رود.

- محدودیت فضای پرواز

بدون شک وجود به اندازه کافی مسیر حرکت، برای هر وسیله حمل و نقل چه زمینی و چه هوایی و یا دریایی مورد نیاز است‌. این مسئله می‌تواند در حوزه هوانوردی نیز قابل توجه باشد. از آنجا که بحث پرواز و بستر لازم برای مسیر پرواز در کشور به دلیل محدودیت های گوناگون با ملاحظاتی همراه است. مدیریت و رفع موانع پروازی و فراهم کردن مسیر امن برای استفاده وسایل پرنده می‌تواند انگیزه لازم برای توسعه هوانوردی عمومی را برانگیخته نماید. مدیریت موثر ترافیک هوایی متعاقب ایجاد بستر فضای پرواز در افزایش نرخ استفاده از وسایل پرنده عمومی بسیار تاثیرگذار است.

- محدودیتهای مقرراتی

 عدم وجود چارچوب قانونی لازم در صنعت هوانوردی عمومی و پایش قوانین در صنایعی همچون هوانوردی که تابع قوانین و استانداردهای بیشمار است. مانع ترغیب فعالان صنعت هوانوردی می‌شود. اطمینان از ایمنی و امنیت پرواز و پایش مداوم اجرای قوانین و مقررات در افزایش اطمینان حوزه تقاضا تاثیر گذار است.

-محدودیت های مدیریت و فناوری

محدودیت های مهندسی و تکنولوژی در صنایع پیشرفته نظیر هوانوردی‌، مزایای موجود در صنعت تولید وسایل پرنده را با محدودیت‌هایی مواجه کرده است. بیشتر سازندگان هوانوردی عمومی در دستیابی به سودآوری حوزه هوانوردی با چالش مواجه هستند. عدم وجود دانش فنی و تجربه تکنولوژیک در 2 حوزه طراحی و تولید مصنوعات هوانوردی عمومی و اجرای پروژه‌های انتقال تکنولوژی با هدف بومی‌سازی و طراحی و تولید هواپیمای رده هوانوردی عمومی در داخل کشور‌، همواره با چالش‌های فراوان همراه بوده است‌. خصوصاً اگر روند تعاملات خارجی در امر انتقال تکنولوژی به داخل کشور، از ملاحظات سیاسی و شرایط کشور در عرصه بین‌المللی تاثیرگذار باشد‌.

صنعت هوانوردی عمومی با دارا بودن بیش از 10 زیرشاخه از ارائه خدمات و تامین قطعات گرفته تا مباحث مربوط به تعمیرات و نگهداری یکی از صنایع بسیار پربازده به شمار می‌رود که با بررسی زنجیره ارزش این صنعت می‌توان پتانسیل‌های فراوان از سودآوری بخش‌ها و زیر بخش‌های گوناگون آن را  بالفعل کرد. افزون بر آن با توجه به ایجاد تقاضای بسیار برای استفاده از خدمات هوانوردی عمومی با مقاصد تفریحی، اقتصادی‌، گردشگری و‌...امکان ایجاد شغل برای حجم عظیمی از نیروی کار فعال کشور فراهم می‌شود.

* کارشناس صنعت هوانوردی