◄ درس های حمل و نقلی ویروس کرونا
ناوگان حمل و نقل عمومی در حوزه تأمین اتوبوس و واگن در شهرهای دارای مترو نیاز فوری دارد و بین تعداد ناوگان حمل و نقل عمومی با نیازهای شهرها فاصله بسیار است.
بالغ بر یک سال و اندی است که ویروس کرونا در کشور منتشر شده و از کودک گرفته تا پیرترین افراد با شنیدن نام این ویروس ترسی بر وجودشان رخنه کرده و یاد افرادی که از دست داده اند می افتند. در طول این مدت هر روز بیشتر با این ویروس آشنا شدیم و با هر کشف و اعلام آن، رفتارمان هم تغییر کرد.
در روزهای ابتدایی تنها توصیه به شستن دست ها و نظافت سطوح بود و مدیران شهری نیز هر روز بخش زیادی از خیابان‌های شهر و اماکن عمومی و...را ضد عفونی می‌کردند. مکان هایی از جمله ایستگاه اتوبوس، دستگاه های خودپرداز و... هر شب ضد عفونی می شدند. اما خبری از استفاده از دستکش و ماسک برای مسافران ناوگان عمومی و بالاخص رانندگان ناوگان عمومی نبود.به ندرت این عمل نیز شروع شد.
در ابتدای انتشار ویروس پیشنهاد اولیه تعطیلی ناوگان حمل و نقل عمومی به دلیل وحود تجمع در آن بود. اما تا به امروز یک روز هم نه مترو متوقف شد و نه اتوبوس ها و تاکسی ها بلکه شرایط برخی از ناوگان مانند اتوبوس از نظر فاصله بین افراد با قبل شرایط کرونایی نیز تغییر چندانی نکرده است.
اما در دیگر کشورها همزمان با تعطیلی فعالیت های روز مره، فعالیت ناوگان حمل و نقل عمومی به ساعات خاصی محدود شد و در کنار آن از ورود مسافران فاقد تجهیزات لازم به متروی این شهر جلوگیری شد. در کشور ما در شهرهای بزرگ محدودیت های تردد در محدوده های مرکزی شهر برداشته شد تا آنها که مجبور به خروج از خانه هستند از خودروی شخصی استفاده کنند، اما خیابان‌ها قفل شد.
در کنار آن استفاده از ماسک در ناوگان حمل و نقل عمومی توصیه ای بود و هیچ گونه سخت گیری برای مسافرانی که به رعایت پروتکل ها توجهی نداشتند نمی شد، بعد از مدتی ستاد ملی کرونا، ورود مسافران بدون ماسک را به واگن های مترو و اتوبوس ممنوع کرد و حتی در خصوص جریمه شدن افراد فاقد ماسک اخباری اعلام شد و برای رعایت فاصله اجتماعی روی برخی از صندلی های اتوبوس و مترو و...ضربدرهای قرمز زده بودند و اکنون نیز صحبت از کنترل های هوشمند است.
اما این اقدامات در عمل نشان داد این گونه موارد و نشانه گذاری ها ضمانت اجرایی نداشته و جواب نمی دهد و حتی در فشردگی مسافران نیز گم می‌شود. در کنار آن یکی از عمده مشکلات و نگرانی های وزارت بهداشت در زمینه مقابله با کرونا مسافرت مردم و انتقال کرونا از شهری به شهر دیگر بود اما بی برنامگی و تصمیمات آزمون و خطایی و لحظه آخری موجب شد تا در زمان اوج سفرها که ایجاد محدودیت ترددها موثر به نظر می‌رسید، مشکلات بیشتر مانند تجمع و ترافیک در جاده‌ها و استان های شمالی و جنوبی کشور ایجاد شود. محدودیت های ترددی آخر شبی نیز در کلیه شهرهای کشور اعمال شد اما تنها در چند کلان شهر کشور که دارای دوربین های ثبت تخلف بودند اعمال و در سایر شهرها همچنان تردد شبانه انجام و دید بازدیدهای شبانه نیز وجود داشت.
همه این موارد نشان از آن دارد که پس از گذشت یک سال و اندی از شروع این ماجرا همچنان سردرگم هستیم و نتوانسته ایم تصمیمات درستی در خصوص مدیریت جریان تردد شهری و بین شهری بگیریم.
در این بین برخی موارد می تواند کمک خوبی به مدیریت این موضوع باشد از جمله: توزیع ساعات کاری مشاغل، راه اندازی خودروهای اشتراکی (بخش خصوصی) با فاصله اجتماعی برای کارکنان دولت (سرویس ویژه کارکنان دولت)، تعطیلی خطوط کم تقاضا و اضافه کردن ناوگان عمومی در خطوط پرتقاضا، تشویق به تردد پیاده در داخل شهرهای کوچک و همچنین ایجاد محدودیت های تردد با کنترل جدی و هوشمند در شهرها با وضعیت حاد کرونایی و انجام فعالیت ادارات به صورت الکترونیکی با قابلیت تعیین زمان رسیدگی و ارائه پاسخ از سوی دستگاه.
این موارد اندک موضوعاتی است که می توان با به کارگیری آن بخشی از جریان تقاضای شهری را کاهش داد. ویروس کرونا دیر یا زود مهار شده و از بین می رود اما آنچه این ویروس به مسئولان دولتی یادآوری کرد آن است که ناوگان حمل و نقل عمومی در حوزه تأمین اتوبوس و واگن در شهرهای دارای مترو نیاز فوری دارد و بین تعداد ناوگان حمل و نقل عمومی با نیازهای شهرها فاصله بسیار است.
* کارشناس حمل و نقل
