مبارزات کارگری و یک تجربه از جامعه سوئد

علی تقی پور

دو سال پیش سر ساختمان، کار برنامه ریزی نشده ای پیش آمد که مجبور شدم از دو تا از کارگران ساختمانی شرکت (به سوئدی نجاران ساختمانی می گویند) بخواهم سریع به فلان طبقه بیایند و کمک کنند، دیدم چهره شان کمی درهم رفت، اول گمان کردم لحن بدی بکار بردم ولی واقعا این طور نبود، در نظرم طبیعی بود که به عنوان مسئول این بخش پروژه اگر زنگ زدم اینها سریع حاضر شوند.

دوره آموزشی آن لاینی داشتیم، مربی دوره در بخشی از آموزش، به این نکته تاکید کرد که هر تکلیفی که به کارگران می دهید باید در جلسه ای مشترک- عموما صبح ها پیش از آغاز کار یا در انتهای وقت صبحانه و ناهار در میز غذاخوری یا اتاق دیگر، در شرایط آرام و برابر- به آنها اعلام کنید تا آنها فرصت پرسش و بحث با شما را داشته باشند، در سرپروژه و هنگامی که آنها در حال انجام کار دیگری هستند حتی المقدور وظیفه جدیدی محول نکنید چون ممکن است توهین آمیز به نظرشان برسد، چون در سرساختمان وقتی جسم و ذهن شان درگیر کاری ست در آن فرصت اندک نمی توانند به درستی به تکلیف جدید فکر کنند و از شما پرسش کنند، کارگران نمی خواهند و نباید مطیع بی چون و چرایی فرامین شما باشند.

در توضیح دلایل این کار این نکته را ذکر کرد که: «اگر کارگران خودشان و شما را که مسئول و ناظر آنها هستید، مطیع طرح و پلان از پیش تعیین شده با مشورت آنها ببینند، از فن و توانایی خود بیشتر در جهت ارتقای کار بهره می برند؛ و اگر به گونه ای رفتار کنید که آنها خود را مطیع فرمان شما ببینند، بخشی از توانایی خود در حل مشکلات بزرگ و کوچک را بکار نمی گیرند و شما را به عنوان مسئول به هر بهانه ای به چالش می کشند تا برای حل این مشکل فکر چاره باشید و چون شما به همه جزئیات کار اجرایی مثل آنها مسلط نیستید در ارائه راه حل به مشکل بر می خورید، و این حربه ای است که کارگران برای نشان دادن نارضایتی از رفتار شما بکار می برند که نشانه مدیریت ضعیف شماست».

این نکات را به تجربه می توان آموخت، ولی اینکه سیستمی به شکل نهادمند این نکات ریز را آموزش می دهد، و هوش یاری و حساسیت ایجاد می کند بسیار در افزایش بهره وری کار تاثیر دارد.

نهاد بازار چندان دموکراتیک نیست، رضایت و قرارداد دو طرفه در اکثر موارد شرط نهایی است، نهاد تولید اما باید به سمت ارزش ها و نرم های دموکراتیک پیش رود و ارزش های انسانی تری در آن نهادینه شود چرا که انسان ها یک سوم از عمر روزانه خود را در آن صرف می کنند و متاثر از نظام ارزش گذاری آن هستند و اگر در نهاد تولید تن به اشکالی از سلطه و تبعیض و یا به عبارت دیگر تحقیر دهند، در نهاد های مدنی دیگر و در جامعه به طور کل، ممکن است این ضدارزش ها را ترویج و به شکل دیگر بازتولید کنند یا راحت تر به سلطه دولت و تبعیض جامعه تن دهند.

غول استبداد ریشه های بسیاری دارد که آگاهانه و ناآگاهانه خود ما بخشی از  دستگاه بازتولید ضدارزش های آن و در نهایت بقا و تدوام آن هستیم.

اگر سندیکا یا نهاد های کارگری ای نباشند که در جامعه این حساسیت ها و هوش یاری ها را برانگیزند و نهاد تولید را دموکراتیک تر کنند، چرخش قدرتی که احزاب سیاسی به دنبال آن هستند چیزی جز بازتولید این چرخه معیوب نخواهد بود.

جامعه ای که در نهاد تولید تن به اشکال مختلف سلطه و تبعیض می دهد در نهاد سیاست نمی تواند چندان تحول پایداری در جهت استقرار ارزش های دموکراتیک حاصل کند، مبارزه برای جامعه دموکراتیک را باید در نهاد تولید جدی تر گرفت و بر نقش جنبش های کارگری تاکید بیشتری کرد.