اشتبین، زمردی سبز در دل کوه‌های جلفا
|
هفته‌نامه حمل و نقل |
روستای پلکانی اشتبین که مربوط به دوره صفوی می‌باشد در حاشیه سواحل زیبای ارس در دل کوه‌های بلند آذربایجان شرقی قرار دارد و از توابع بخش سیه‌رود و دهستان نوجه مهر شهرستان جلفا می‌باشد. طبیعت زیبا و سبز این روستا بهشت را به تصویر می‌کشد. مسافران پس از گذر از جلفا، روستای سیه‌رود، نوردوز (مرز ایران و ارمنستان) روستای دوزال، کردشت از سه‌راهی هراس به روستای زیبای اشتبین وارد می‌شوند.
فاصله روستا از جاده اصلی و مرزی سیه‌رود-خداآفرین حدود ۷ کیلومتر است. روستای اشتبین از یک‌سو کاملاً به دیواره کوه تکیه کرده است و تنها راه ارتباطی آن با اطراف، جاده ایست که از سمت مرز نوردوز و کردشت به‌طرف روستا می‌آید. به گفته کارشناسان علت نام‌گذاری روستای اشتبین بدین نام این است که این روستا از ترکیب سه روستای هم‌جوار به نام‌های «هراس»، «جعفرآباد» و «سیاوشان» تشکیل‌شده و ازاین‌رو «اشتبین» مرکب از دو کلمه «اوش» به معنی عدد سه و «تبین» به معنی طایفه در زبان تاتی تشکیل‌شده است.
اشتبین دارای سابقه تاریخی کهنی است و وجود گویش تاتی در روستاهای اقمار این آبادی (کرینگان و مردانقم) حاکی از پیشینه درخشان تاریخی آن می‌باشد.
به گفته مردم این روستا، این روستای سرسبز در زمان‌های بسیار قدیم، حالتی قلعه مانند داشته است و کمتر کسی می‌توانسته است به آن دسترسی پیدا کند. در گوشه و کنار اشتبین آثار تاریخی چندی بچشم می‌خورد. در حال حاضر چند کتیبه به خط ثلث مربوط به زمان شاه‌طهماسب و شاه‌عباس صفوی در این آبادی وجود دارد و نیز گورستان قدیمی آن، کتیبه‌ای مرمرین مربوط به آرامگاه شخصی به نام خواجه ملک کدخدا به تاریخ ۸۴۳ هجری قمری و کتیبه‌ای دیگر مربوط به خواجه احمد به تاریخ ۹۷۶ هجری قمری بچشم می‌خورد. در قبرستان روستای اشتبین، سنگ‌نبشته‌هایی مشاهده می‌شود که مربوط به ۸۰۰ سال قبل است ولی متأسفانه به خاطر سوءمدیریت این سنگ‌نبشته‌ها، شکسته‌هایی از این آثار بر زمین قبرستان پراکنده‌شده است.
همچنین در بین دیگر آثار تاریخی موجود در این روستا می‌توان به تعدادی از سنگ درب خانه‌های روستایی اشاره کرد که یکی از آنها را مربوط به دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده دانسته‌اند. این روستا یکی از معدود روستاهای استان آذربایجان شرقی است که ده‌ها کتاب و آثار تاریخی ازجمله کتاب تاریخ نادری در بین مردم روستا نگه‌داری می‌شود. نکته جالب این است که مردم این روستا نسبت به حفظ آثار هنرمندان خود در روستا حساسیت خاصی دارند و سعی می‌کنند که این آثار را خودشان نگه‌داری کنند.
خانه‌های روستای اشتبین نیز معماری بسیار زیبایی دارد و حیاط هر خانه پشت‌بام خانه دیگر است. ازلحاظ بافت، اشتبین جزو روستاهای پلکانی شکل است که دارای چشم‌انداز خیلی جالب می‌باشد. در طراحی خانه‌های این روستای تاریخی به دلیل این‌که درشیب تند کوه واقع‌شده است هوشمندی زیادی به‌کاررفته است. خانه‌های قدیمی این روستا به شیوه معماری دوره صفویه و قاجاریه ساخته‌شده‌اند. در شرق و پایین‌ترین قسمت دره روستا، رودخانه‌ای در جریان است که با صدای دلنواز و منظره منحصربه‌فردش زینت و زیبایی خاصی بر روستا بخشیده اس ت و حتی وجود باغ‌های وسیع و سرسبز در پرتو این رود است.
تولید ابریشم نیز در اشتبین سابقه طولانی دارد و کارگاه‌های تولید ابریشم زیادی در این منطقه وجود دارند. میوه‌های باغی و محصولات جالیز اشتبین بسیار مرغوب است. انار، انجیر، گردو، گلابی، آلبالو، زردآلو، انگور، سماق، زغال‌اخته، ازگیل، انگور و توت به فراوانی از باغ‌ها به دست می‌آید. به علت نبودن سردخانه و عدم امکان دسترسی آسان به شهر بسیاری از این میوه‌ها از بین می‌رود. گردوی اشتبین خوب و خوش‌خوراک است و خیلی چرب‌تر از انواع دیگر گردوهایی که در منطقه پیدا می‌شوند. همچنین انار این منطقه به دلایل ژنتیکی بسیار مرغوب است، بدون هیچ‌گونه کودی به عمل می‌آید و دو نوع مختلف دارد، سفید و قرمز.
انار، رب انار و لواشک انار اشتبین به‌قدری خوشمزه هستند که اگر کمی از آن را امتحان کنید، محال است از خیر خریدنش بگذرید. لواشک‌های خانگی را زنان روستا با دقت و وسواس زیاد درست می‌کنند. انجیرهای باغات هم بعد از فصل چیدن به انجیر خشک و نوعی شیرینی به نام میان‌پر تبدیل می‌شوند. میان‌پر یکی از ملزومات سفره شب یلدا و چهارشنبه‌سوری در آذربایجان است. همچنین عسل اشتبین باکیفیتی بی‌مثال خرید منحصربه‌فرد شما از اشتبین خواهد بود. باکمی پرس‌وجو شاید بتوانید عسل سیاه کوهستان را هم پیدا کنید.
همچنین ابوالقاسم نباتی عارف و شاعر معروف آذربایجان در اشتبین به دنیا آمده و در این روستا نیز به خاک سپرده‌شده است. او را می‌توان خلف راستین خواجه حافظ و عمر خیام دانست. جمع اشعار به‌جای مانده از وی بیش از پنجاه‌هزار بیت است که تقریباً نصف آن به فارسی و نصف دیگر آن به ترکی است. روستای اشتبین در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۶۹۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری منطقه بشمار می‌رود به‌طوری‌که دورنمای طبیعی آن چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.
مطلب در لینک زیر:
http://www.tweekly.ir/fa/Main/Detail/5952
روستای پلکانی اشتبین که مربوط به دوره صفوی می‌باشد در حاشیه سواحل زیبای ارس در دل کوه‌های بلند آذربایجان شرقی قرار دارد و از توابع بخش سیه‌رود و دهستان نوجه مهر شهرستان جلفا می‌باشد. طبیعت زیبا و سبز این روستا بهشت را به تصویر می‌کشد. مسافران پس از گذر از جلفا، روستای سیه‌رود، نوردوز (مرز ایران و ارمنستان) روستای دوزال، کردشت از سه‌راهی هراس به روستای زیبای اشتبین وارد می‌شوند.
فاصله روستا از جاده اصلی و مرزی سیه‌رود-خداآفرین حدود ۷ کیلومتر است. روستای اشتبین از یک‌سو کاملاً به دیواره کوه تکیه کرده است و تنها راه ارتباطی آن با اطراف، جاده ایست که از سمت مرز نوردوز و کردشت به‌طرف روستا می‌آید. به گفته کارشناسان علت نام‌گذاری روستای اشتبین بدین نام این است که این روستا از ترکیب سه روستای هم‌جوار به نام‌های «هراس»، «جعفرآباد» و «سیاوشان» تشکیل‌شده و ازاین‌رو «اشتبین» مرکب از دو کلمه «اوش» به معنی عدد سه و «تبین» به معنی طایفه در زبان تاتی تشکیل‌شده است.
اشتبین دارای سابقه تاریخی کهنی است و وجود گویش تاتی در روستاهای اقمار این آبادی (کرینگان و مردانقم) حاکی از پیشینه درخشان تاریخی آن می‌باشد.
به گفته مردم این روستا، این روستای سرسبز در زمان‌های بسیار قدیم، حالتی قلعه مانند داشته است و کمتر کسی می‌توانسته است به آن دسترسی پیدا کند. در گوشه و کنار اشتبین آثار تاریخی چندی بچشم می‌خورد. در حال حاضر چند کتیبه به خط ثلث مربوط به زمان شاه‌طهماسب و شاه‌عباس صفوی در این آبادی وجود دارد و نیز گورستان قدیمی آن، کتیبه‌ای مرمرین مربوط به آرامگاه شخصی به نام خواجه ملک کدخدا به تاریخ ۸۴۳ هجری قمری و کتیبه‌ای دیگر مربوط به خواجه احمد به تاریخ ۹۷۶ هجری قمری بچشم می‌خورد. در قبرستان روستای اشتبین، سنگ‌نبشته‌هایی مشاهده می‌شود که مربوط به ۸۰۰ سال قبل است ولی متأسفانه به خاطر سوءمدیریت این سنگ‌نبشته‌ها، شکسته‌هایی از این آثار بر زمین قبرستان پراکنده‌شده است.
همچنین در بین دیگر آثار تاریخی موجود در این روستا می‌توان به تعدادی از سنگ درب خانه‌های روستایی اشاره کرد که یکی از آنها را مربوط به دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده دانسته‌اند. این روستا یکی از معدود روستاهای استان آذربایجان شرقی است که ده‌ها کتاب و آثار تاریخی ازجمله کتاب تاریخ نادری در بین مردم روستا نگه‌داری می‌شود. نکته جالب این است که مردم این روستا نسبت به حفظ آثار هنرمندان خود در روستا حساسیت خاصی دارند و سعی می‌کنند که این آثار را خودشان نگه‌داری کنند.
خانه‌های روستای اشتبین نیز معماری بسیار زیبایی دارد و حیاط هر خانه پشت‌بام خانه دیگر است. ازلحاظ بافت، اشتبین جزو روستاهای پلکانی شکل است که دارای چشم‌انداز خیلی جالب می‌باشد. در طراحی خانه‌های این روستای تاریخی به دلیل این‌که درشیب تند کوه واقع‌شده است هوشمندی زیادی به‌کاررفته است. خانه‌های قدیمی این روستا به شیوه معماری دوره صفویه و قاجاریه ساخته‌شده‌اند. در شرق و پایین‌ترین قسمت دره روستا، رودخانه‌ای در جریان است که با صدای دلنواز و منظره منحصربه‌فردش زینت و زیبایی خاصی بر روستا بخشیده اس ت و حتی وجود باغ‌های وسیع و سرسبز در پرتو این رود است.
تولید ابریشم نیز در اشتبین سابقه طولانی دارد و کارگاه‌های تولید ابریشم زیادی در این منطقه وجود دارند. میوه‌های باغی و محصولات جالیز اشتبین بسیار مرغوب است. انار، انجیر، گردو، گلابی، آلبالو، زردآلو، انگور، سماق، زغال‌اخته، ازگیل، انگور و توت به فراوانی از باغ‌ها به دست می‌آید. به علت نبودن سردخانه و عدم امکان دسترسی آسان به شهر بسیاری از این میوه‌ها از بین می‌رود. گردوی اشتبین خوب و خوش‌خوراک است و خیلی چرب‌تر از انواع دیگر گردوهایی که در منطقه پیدا می‌شوند. همچنین انار این منطقه به دلایل ژنتیکی بسیار مرغوب است، بدون هیچ‌گونه کودی به عمل می‌آید و دو نوع مختلف دارد، سفید و قرمز.
انار، رب انار و لواشک انار اشتبین به‌قدری خوشمزه هستند که اگر کمی از آن را امتحان کنید، محال است از خیر خریدنش بگذرید. لواشک‌های خانگی را زنان روستا با دقت و وسواس زیاد درست می‌کنند. انجیرهای باغات هم بعد از فصل چیدن به انجیر خشک و نوعی شیرینی به نام میان‌پر تبدیل می‌شوند. میان‌پر یکی از ملزومات سفره شب یلدا و چهارشنبه‌سوری در آذربایجان است. همچنین عسل اشتبین باکیفیتی بی‌مثال خرید منحصربه‌فرد شما از اشتبین خواهد بود. باکمی پرس‌وجو شاید بتوانید عسل سیاه کوهستان را هم پیدا کنید.
همچنین ابوالقاسم نباتی عارف و شاعر معروف آذربایجان در اشتبین به دنیا آمده و در این روستا نیز به خاک سپرده‌شده است. او را می‌توان خلف راستین خواجه حافظ و عمر خیام دانست. جمع اشعار به‌جای مانده از وی بیش از پنجاه‌هزار بیت است که تقریباً نصف آن به فارسی و نصف دیگر آن به ترکی است. روستای اشتبین در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۶۹۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری منطقه بشمار می‌رود به‌طوری‌که دورنمای طبیعی آن چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.
مطلب در لینک زیر:
http://www.tweekly.ir/fa/Main/Detail/5952
