خط‌آهن ۸ ساله یزد- اقلید در نیمه راه
وقتی حمید بهبهانی، وزیر وقت راه و ترابری در اسفند ۸۸ کلنگ ساخت خط‌آهن یزد- اقلید را به زمین زد، وعده بهره‌برداری از این پروژه در دولت دهم و با هزینه‌ای ۳هزار میلیارد ریالی را داد،
وقتی حمید بهبهانی، وزیر وقت راه و ترابری در اسفند ۸۸ کلنگ ساخت خط‌آهن یزد- اقلید را به زمین زد، وعده بهره‌برداری از این پروژه در دولت دهم و با هزینه‌ای ۳هزار میلیارد ریالی را داد،
به گزارش روزنامه گسترش تجارت، با این حال با گذشت حدود ۸سال از آن زمان و شروع به کار دولت دوازدهم، این پروژه همچنان به بهره‌برداری نرسیده و مسئولان می‌گویند به پایان رساندن آن، نیازمند ۴هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال است. این طرح هم مانند بسیاری طرح‌های عمرانی دیگر در سال‌های گذشته درگیر و دار تامین بودجه بوده و در ۸سال گذشته، پیشرفت ۵۵ درصدی داشته و به همین دلیل وعده‌های پی‌درپی و سالانه مسئولان درباره راه‌اندازی آن در سال‌های گذشته محقق نشده است.
به گزارش گسترش‌تجارت، راه‌اندازی خط‌آهن یزد- اقلید از مصوبات سفر رهبر معظم انقلاب به استان یزد در سال ۸۶ است. این خط‌آهن که قرار است حلقه اتصال مناطق شمال شرق و مرکزی کشور به استان‌های فارس و بوشهر و بندر عسلویه باشد، به‌طول ۲۷۴ کیلومتر، به‌صورت یک‌خطه، با سرعت ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت برای قطارهای مسافری و ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت برای قطارهای باری طراحی شده است. ایستگاه نخست این قطار بعد از راه‌آهن یزد در نزدیکی فهرج قرار دارد. این خط ریلی از آنجا به مهریز رفته، در ادامه به دهشیر و از آنجا به ابرکوه و اقلید متصل می‌شود. در این مسیر ۱۱ ایستگاه در نظر گرفته شده است.
براساس اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل به‌عنوان متولی پروژه خط‌آهن یزد- اقلید، اجرای این طرح موجب کاهش ۳۱۱ کیلومتری طول مسیر ریلی بافق- شیراز و تسهیل در سفرهای ریلی در مسیر شهرهای استان‌های فارس و بوشهر به خراسان‌رضوی می‌شود. این شرکت هدف از اجرای طرح ریلی یزد- اقلید را ایجاد میان‌بر ریلی بین یزد و محور ریلی اصفهان- شیراز و ایجاد جذابیت در سفرهای ریلی از استان‌های فارس و بوشهر به مقصد مشهد اعلام کرده است. اجرای این طرح از زمان کلنگ‌زنی به قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به‌عنوان پیمانکار واگذار شده است.
صرفه‌جویی در زمان و هزینه با راه‌اندازی پروژه
مطالعات توجیه‌پذیری خط‌آهن یزد- اقلید در اداره کل راه‌آهن استان یزد انجام شده است. سیدمصطفی داودی، مدیرکل راه‌آهن یزد در پاسخ به «گسترش‌تجارت» درباره ضرورت اجرای این طرح گفت: یکی از مهم‌ترین دلایل ساخت این خط، ظرفیت باری بالای استان یزد است. با توجه به اینکه یزد نقطه مرکزی کشور است، همه محموله‌های داخلی و ترانزیتی در مسیر شمال- جنوب یا شرق- غرب باید از این استان عبور کنند. همچنین معادن و کارخانه‌های بزرگی در این استان فعالیت می‌کنند.
وی توضیح داد: درحال‌حاضر حجم زیادی از بار صادراتی در محدوده استان یزد داریم که به سمت عراق و برخی کشورهای دیگر می‌رود.
به‌عنوان نمونه، سالانه حدود یک میلیون تن کاشی و سرامیک از استان یزد به عراق صادر می‌شود، اما راه‌آهن سهمی در حمل آنها ندارد زیرا اگر اکنون بخواهیم بار صادراتی کاشی و سرامیک به عراق را با راه‌آهن حمل کنیم، با وضعیت موجود خطوط ریلی، باید این بار از یزد به اصفهان، اراک، لرستان و بعد به سمت اهواز برود؛ یعنی مسافتی که بار باید نسبت به جاده طی کند، ۵ برابر می‌شود و در نتیجه حمل‌ونقل ریلی به‌صرفه نخواهد بود.
او یادآوری کرد: در صورت راه‌اندازی خط‌آهن یزد- اقلید، این مسافت حدود یک سوم می‌شود و در این صورت است که می‌توان با نرخ‌گذاری مناسب، آن را با جاده رقابت‌پذیر کرد تا بخشی از بار صادراتی روی ریل آورده شود.
داودی تاکید کرد: با توجه به اینکه خط‌آهن‌های شیراز- بوشهر- عسلویه و شیراز- اصفهان نیز در حال ساخت هستند، با راه‌اندازی خط‌آهن یزد- اقلید دسترسی ریلی یزد به استان‌های دیگر ساده‌تر و کوتاه‌تر می‌شود.
مدیرکل راه‌آهن یزد ادامه داد: برای صادرات و حمل ریلی محصولات پتروشیمی نیز مشکل نبود خطوط ریلی را داریم و درحال‌حاضر حمل ریلی محمولات پتروشیمی جنوب به صرفه نیست، اما راه‌اندازی خط‌آهن یزد- اقلید مسیر را کوتاه‌تر و بخشی از مشکلات فعلی را حل خواهد کرد.
به گفته وی در صورت راه‌اندازی این مسیر، زمان سیر قطارهایی که از شیراز به سمت یزد و در ادامه به خراسان می‌روند حدود ۳ ساعت کاهش خواهد یافت.
پیشرفت ۵۵ درصدی پروژه در ۸ سال
آخرین وضعیت پیشرفت پروژه خط‌آهن یزد- اقلید را خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل در چند روز گذشته در جمع خبرنگاران اعلام کرد. به گفته او، عملیات زیرسازی این طرح ۸۰ درصد پیشرفت داشته، درحال‌حاضر حدود ۴۰ درصد این مسیر آماده عملیات ریل‌گذاری است و در مجموع این طرح ۵۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
خادمی افزود: خط‌آهن اقلید- یزد درواقع حلقه اتصال ۲ کریدور ریلی شمال- جنوب کشور است که یکی از شیراز و دیگری از بندرعباس به مرکز کشور می‌رود. او تاکید کرد: با توجه به نقش مهم خط‌آهن اقلید- یزد در انتقال کالا و مسافر استان‌های فارس و یزد، این طرح در اولویت‌های کاری وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است.
آنطور که معاون وزیر راه و شهرسازی می‌گوید، برای تکمیل این طرح بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال نیاز است. خادمی درباره زمان بهره‌برداری از خط‌آهن یزد- اقلید گفت: مرحله نخست این پروژه حدفاصل یزد تا مهریز به طول حدود ۳۰ کیلومتر تا اواخر مهر امسال به بهره‌برداری خواهد رسید و با توجه به وضعیت پروژه، پیش‌بینی می‌شود مابقی آن تا ۳ سال دیگر به پایان برسد.
علت تاخیر طرح در سال‌های گذشته
اگرچه دولت یازدهم و دوازدهم ادامه ساخت خط‌آهن یزد- اقلید را در دستور کار قرار داده و این پروژه در حال انجام است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد چند سالی است به‌طور پی‌درپی وعده بهره‌برداری از این طرح داده می‌شود و هر بار به دلیل مشکلات مالی و بودجه‌ای، این وعده‌ها عملی نمی‌شود. درواقع نرسیدن به موقع بودجه و اختصاص نیافتن اعتبار مصوب، علت اصلی تاخیر طرح در سال‌های گذشته بوده است.
همچنین بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی قرارگاه خاتم‌الانبیا به‌عنوان پیمانکار پروژه، تا یکی دو سال گذشته، بروز مشکلاتی در تامین به موقع سوخت و آب مورد نیاز خط‌آهن یزد- اقلید، روند ساخت این پروژه را کند کرده بود.
به‌عنوان نمونه مسئولان کارگاهی اعلام کرده بودند روزانه بیش از ۱۵۰ هزار لیتر آب و ۵ هزار لیتر گازوئیل برای دستگاه‌های ساخت این خط‌آهن نیاز است، اما برای تامین این میزان آب و نفت گاز با مشکل روبه‌رو هستند.
نکته مهم و امیدوارکننده درباره خط‌آهن یزد- اقلید این است که برای این طرح به همراه چند پروژه ریلی دیگر، در بودجه ۹۶ مبلغ ۳۲ هزار میلیارد ریال در نظر گرفته شده است که اگر سهم این پروژه از این مبلغ به موقع در اختیار مسئولان قرار گیرد، انتظار می‌رود روند اجرای آن سرعت گیرد.
