ساخت نسل اول کشتی‌های برقی در ژاپن
تین نیوز | کشتی‌سازان ژاپنی که این روزها در سکوی سوم رقابت جهانی این صنعت ایستاده‌اند در تازه‌ترین استراتژی خود و با تکیه بر ویژگی‌هایی مانند کیفیت محصول و تحویل به موقع توانسته‌اند جای پای خود را در صحنه رقابت بین‌المللی حفظ کند.
امروزه ژاپن با در اختیار گرفتن ۱۳ درصد از سفارشات کشتی‌سازی جهان، توانسته است پس از چین و کره‌جنوبی در مقام سوم این صنعت قرار گیرد. اطلاعاتی که از سوی دولت ژاپن ارائه شده، نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از هزار کارخانه کشتی‌سازی در این کشور وجود دارد. برخی از این شرکت‌ها در نظارت دولتی و برخی نیز شرکت‌های خصوصی چند ملیتی هستند که شعبه اصلی آن در ژاپن قرار دارد.
از میان تمام شرکت‌های کشتی‌سازی ژاپنی، در حال حاضر ۶ شرکت کشتی‌سازی «ایماباری»، «هولدینگ تی‌سانیشی»، «اوشیما»، «کشتی‌سازی یونیورسال»، «صنایع سنگین میتسوبیشی» و «نامورا زوسنشو» توانسته‌اند با دریافت بیشترین حجم سفارشات از نظر میزان تناژ ناخالص کشتی‌ها در رده ۳۰ شرکت برتر جهان قرار بگیرند. صنایع کشتی‌سازی ژاپن تاکنون توانسته زمینه ایجاد شغل را برای بیش از ۱۰۰ هزار نفر فراهم آورد و هرچند کشتی‌سازی یکی از صنایع کلیدی و مهم ژاپن به شمار می‌آید، اما سهم کشتی‌سازان ژاپنی در تولید ناخالص داخلی این کشور در
نوسان است، به طوری که امروزه این سهم نسبت به سایر صنایع قدرتمند ژاپنی به کمترین میزان خود رسیده است.
قدیمی‌ترین کشتی‌ساز ژاپنی
صنایع سنگین میتسوبیشی ژاپن را می‌توان قدیمی‌ترین فعال صنعت کشتی‌سازی این کشور نامید که با ساخت نخستین کشتی آهنی به نام یوگائومارو توانست پای ژاپن را به این صنعت باز کند. این روند زمینه‌ساز ورود فناوری به ژاپن و رشد و شکوفایی صنایع کشتی‌سازی در این کشور شد، به طوری که تا پایان دهه ۵۰ میلادی، میزان تولید کشتی در ژاپن با کشتی‌سازی بریتانیا برابری می‌کرد. امروزه گستره فعالیت‌های کشتی‌سازان ژاپنی از ساخت کشتی تا انجام خدماتی مانند تعمیرات و نگهداری را در بر می‌گیرد. در استانداردهای بین‌المللی باید به‌طور میانگین ۵۰تا ۷۰درصد از تجهیزات
کشتی‌سازان به تجهیزات مونتاژ نهایی اختصاص یابد. بر همین اساس می‌توان گفت که در ژاپن بخش تجهیزات، مهم‌ترین بخش صنعت کشتی‌سازی به شمار می‌آید و به همین دلیل همواره در تحقیق و توسعه و طراحی بیش از همه مورد توجه کشتی‌سازان ژاپنی قرار می‌گیرد.
کمیته نظارت بر کشتی‌سازان ژاپنی در سال ۲۰۱۱ میلادی بسته سیاستی تازه‌ای را ارائه کرد که براساس آن هدف نهایی کشتی‌سازان ژاپنی تقویت رقابت بین‌المللی و رشد پایدار و جامع مطرح شده بود. براساس این بسته حمایتی، کشتی‌سازان و تولیدکنندگان تجهیزات دریایی ژاپن به منظور جلوگیری از خطر نوسان ارز و نیز گسترش فروش در بازارهای داخلی و خارجی باید برنامه راهبردی هدفمندی را تدوین کرده و براساس آن فعالیت‌های خود را در خارج از مرزهای این کشور نیز گسترش دهند. علاوه بر این به منظور تسهیل در صادرات محصولات تولیدی، کشتی‌سازان باید با مشارکت یکدیگر نسبت به تشکیل
صندوق‌های سرمایه‌گذاری حمایتی اقدام کنند. مهم‌ترین بخش این برنامه راهبردی، طرح الزام به ارائه خدمات تعمیر و نگهداری از سوی تولیدکنندگان و تولید براساس نیاز مخاطب است که باعث ویژگی متمایز نسبت به سایر کشتی‌سازان می‌شود.
راهکارهای صنعتی کشتی‌سازی ژاپن
فعالان صنعت کشتی‌سازی ژاپن در تازه‌ترین استراتژی خود و با هدف افزایش سهم رقابتی نسبت به رقبایی مانند چین و کره به تولید انبوه کشتی روی آورده و همزمان ویژگی‌هایی مانند کیفیت و تحویل به موقع محصول را مدنظر قرار داده‌اند. این ویژگی‌ها را می‌توان نقطه قوت صنایع کشتی‌سازی ژاپن نامید و شاید بتوان گفت این کشور با تکیه بر همین نقاط قوت توانسته جای پای خود را در صحنه رقابت بین‌المللی حفظ کند.
از سوی دیگر آنچه کشتی‌سازان ژاپنی را به رقابت هرچه بیشتر با همسایگان خود تشویق می‌کند، گسترش تولیدات این کشور در خارج از مرزهای ژاپن است. به عنوان نمونه شرکت کشتی‌سازی «تی‌سانیشی» که از آن به عنوان سومین شرکت بزرگ کشتی‌سازی ژاپن نام برده می‌شود برای حفظ جایگاه رقابتی خود، شعبه اصلی کارخانه‌اش را به فیلیپین انتقال داده تا از این طریق هزینه‌های تولید ازجمله هزینه دستمزد را کاهش دهد. این شرکت در نظر دارد تا پایان سال ۲۰۱۶ میلادی، میزان تولید سالانه خود را به ۳۰ کشتی در سال افزایش دهد.
نسل تازه کشتی‌های ژاپنی
دولت ژاپن پیش‌تر از علاقه خود به ساخت انواع کشتی‌های کوچک و بزرگ از جمله کشتی‌های باری، کشتی‌های نفتکش، کشتی‌های ماهیگیری، کشتی‌های اقیانوس‌پیما، انواع کانتینر و کشتی‌های مسافربری خبر داده بود و به دنبال آن و به دلیل افزایش اشتیاق صنعتگران به اکتشاف نفت در قطب شمال، کشتی‌سازان ژاپنی راه تازه‌ای را در پیش گرفتند. آنان با هدف تسخیر بازار کشتی‌های نفتکش به دنبال تولید نسل تازه‌ای از کشتی‌های نفتکش و قطب‌پیما رفتند، چراکه به نظر می‌رسد این فرصت تازه علاوه بر احیای صنعت کشتی‌سازی ژاپن می‌تواند به رشد صنایع فولاد این کشور
نیز کمک کند.
اما این روزها دریای توفانی سفارش ساخت کشتی به ساحل امن ژاپن نیز رسیده و صنایع کشتی‌سازی این کشور را تحت‌تاثیر قرار داده است. بنابر اعلام گروه پژوهشی کلارکسونز، وضعیت نابسامان بازار موجب نزول سرمایه‌گذاری در ساخت کشتی‌های جدید در سال گذشته میلادی شده اما این‌بار به جای تاثیر منفی باعث افزایش حجم سفارشات کشتی‌سازان ژاپنی شده است به طوری که کشتی‌سازی ژاپنی با ۳ درصد افزایش حجم سفارشات‌اش را به ۲۸/۹ میلیون DWT رساند.
آنچه در نسل تازه کشتی‌های ساخت این کشور بیشتر مورد توجه قرار گرفته، کاهش مصرف سوخت و سازگاری با محیط‌زیست است و بنابر ادعای کشتی‌سازان ژاپنی، کشتی‌های جدید در مقایسه با کشتی‌های قدیمی ساخت این کشور ۳۰ درصد کمتر سوخت مصرف می‌کنند. این موضوع خبر خوبی برای خریداران کشتی به شمار می‌آید، چراکه در عمل باعث کاهش ۶۰ تا ۷۰ درصدی هزینه‌های عملیاتی خواهد شد.
در میان مشتریان کشتی‌های ژاپنی، شرکت کشتیرانی «اورگرین» تایوان را می‌توان یکی از تازه‌ترین مشتریان کشتی‌سازی ژاپن نامید که با سفارش ۱۰ کانتینربر به شرکت کشتی‌سازی «ایماباری»، قراردادی به مبلغ ۳۹۰ میلیارد دلار با این کشور به امضا رسانده است. شرکت کشتی‌سازی «ام‌اوال» ژاپن نیز یکی دیگر از فعالان این صنعت است که در سال ۲۰۱۵میلادی توانست با دریافت سفارش ساخت ۳کشتی با سوخت متانول به عنوان نخستین کشتی‌های جهان در نوع خود نام‌اش را مطرح کند.
این کشتی‌ها در کشتی‌سازی Minaninippon ساخته می‌شوند و از موتور دو سوخته دیزل و متانول با سرعت پایین بهره خواهند برد که تا سال ۲۰۱۶ میلادی تکمیل و به کشتیرانی Waterfront تحویل داده خواهد شد. طبق گفته شرکت MOL در کشتی‌های با سوخت متانول موتور، سیستم آب توازن و دستگاه‌های ذخیره انرژی در جلوی کشتی قرار گرفته و پروانه‌ها نیز به منظور بهره‌وری بیشتر از سوخت در عقب کشتی جای گرفته‌اند. اما این تنها تولید همگام با استانداردهای محیط‌زیستی ژاپن نبود. در سال ۲۰۱۳میلادی مقامات ژاپنی از اقدام این کشور برای ساخت نخستین کشتی گازبر برقی K Line خبر دادند. کار ساخت این کشتی
به تازگی به اتمام رسیده و در مسیر استرالیا و ژاپن به حرکت درآمده است.
بنابر این گزارش، هرچند ژاپن در طول چند سال گذشته کماکان در رتبه سوم صنایع کشتی‌سازی جهان قرار گرفته، اما با وجود نوسان‌های حاکم بر دنیای کشتی‌سازی و با تغییر سیاست‌های تولیدی خود و ایجاد نوآوری در این صنعت توانسته است در این جایگاه به ثبات برسد و از خطر کاهش سفارش و رکود در صنایع خود جلوگیری کند.
