قرارداد بندر چابهار؛دیپلماسی هند در مقابل فشارهای واشنگتن چه خواهد بود؟!

تقریباً دو ماه پس از امضای توافق ۱۰ ساله هند برای توسعه و بهره برداری از بندر چابهار ، جزئیاتی منتشر شده که بخش هایی از این قرارداد به دلیل جلوگیری از نقض تحریم های آمریکا محرمانه نگه داشته شده است.

به گزارش تین نیوز به نقل از سی نیوز، علی اکبر صفایی رئیس سازمان بنادر و دریانوردی هفته گذشته در مصاحبه ای با مطبوعات  در پاسخ به سوالی درباره فعالیت های آینده اپراتور هندی در چابهار، از ارائه جزئیات کامل خودداری کرد و به برخی از بندهای محرمانه قرارداد اشاره کرد. او اظهار داشت: “قرارداد با اپراتور هندی عمومی است، اما برخی از جنبه های آن محرمانه اعلام شده است و در صورت افشای همه جزئیات قرارداد به رسانه ها، هند تحت فشار ایالات متحده قرار گیرد.”

بندر چابهار برای هند به عنوان یک دروازه دریایی استراتژیک برای افزایش تجارت با افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی بدون دسترسی به دریا تلقی می شود. همچنین این بندر یکی از مراکز مهم در مسیر برنامه ریزی شده کریدور حمل ونقل بین المللی شمال-جنوب (INSTC) است. این شبکه حمل ونقل چند مدلی به دنبال اتصال اقیانوس هند و خلیج فارس به دریای خزر از طریق ایران است. سایر اعضای INSTC شامل هند، روسیه و چندین کشور آسیای مرکزی بدون دسترسی به دریا می باشند. مهم ترین نکته این است که چابهار رقیب مستقیم بندر گوادر پاکستان خواهد بود که با حمایت چین توسعه یافته و تنها 100 مایل از چابهار فاصله دارد.

به گفته این رسانه هندی ، به طور خاص، هند به نوعی به ایران کمک می کند تا در شرایط تحریم های شدید اقتصادی ایالات متحده تجارت بین المللی انجام دهد. وزارت امور خارجه ایالات متحده تاکید دارد که هر نهادی که به فکر انجام معاملات تجاری با ایران است، باید از ریسک های احتمالی تحریم ها آگاه باشد. این موضوع منجر به گمانه زنی های زیادی در مورد چگونگی تأثیر قدرت ایالات متحده بر قرارداد بندر هند و ایران شده است.

هند اولین بار در سال ۲۰۱۸ قرارداد کوتاه مدتی برای این بندر امضا کرد و از آن زمان تاکنون چندین قرارداد بعدی منعقد کرده است. در ماه مه ۲۰۲۴، قراردادی ۱۰ ساله برای حمایت از این بندر امضا شد. هنگامی که آخرین قرارداد اعلام شد، وزارت امور خارجه هند تنش ها را کم اهمیت جلوه داده و اعلام کرد که دهلی نو مزایای قرارداد چابهار را به ایالات متحده منتقل خواهد کرد. این وزارتخانه همچنین از کشورها خواست که دیدگاه محدودی نسبت به این قرارداد نداشته باشند.

در حالی که دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق ایالات متحده موضع سختی علیه ایران اتخاذ کرده بود، در دسامبر ۲۰۱۸ به کشور هند برای قرارداد بندر چابهار معافیت تحریمی اعطا کرده بود. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده وقت گفته بود که این بندر برای حمایت اقتصادی از افغانستان طراحی شده است.

در نهایت، باید دید که آیا هند می تواند در برابر فشارهای ایالات متحده مقاومت کند و با موفقیت توافق بندر چابهار را به ثمر برساند. این موضوع به عنوان یک آزمون مهم برای دیپلماسی هند در برابر تحریم های آمریکا و توانایی این کشور در پیشبرد منافع ملی خود بدون توجه به تهدیدات خارجی خواهد بود. آیا دهلی نو قادر خواهد بود تعادلی میان همکاری با ایران و حفظ روابط استراتژیک خود با واشنگتن برقرار کند؟ زمان پاسخ این سوالات را مشخص خواهد کرد