◄ حمل و نقل ریلی؛ نیازمند تمرکز بر بهره وری پیش از تامین لکوموتیو

جلسه مجازی «راهکارهای تامین کمبود لکوموتیو» در تاریخ 9 مردادماه 1401 با حضور کارشناسان حوزه حمل و نقل در کلاب هاوس تین نیوز برگزار شد.

به گزارش تین نیوز، به گفته متخصصان و طبق آمار موجود در حوزه ریلی در ده سال گذشته فاصله بین تعداد لکوموتیو های در گردش و لکوموتیوهای در سرویس دایما افزایش پیدا کرده و این شکاف بیشتر شده است.

همچنین در این سال ها تعداد لکوموتیو معطل تعمیر، زیاد شده و کسی اقدام به تعمیر و برگرداندن در سرویس نکرده و این یعنی سیستم تعمیر ونگهداری دچار افول شده است.

به گفته کارشناسان، در حوزه حمل و نقل حومه ای قطارها، هم به لحاظ مسافر و هم به لحاظ ظرفیت به بهترین عملکرد که در سال 98 حاصل شده بود، نرسیده است. در ماه های اخیر ماهانه حدود 600 هزار مسافر با قطارهای حومه ای جابجا شده اند که این رقم در مقابل نیمه دوم سال 98 که به 900 هزار مسافر رسیده بود، پایین است.

در ادامه این جلسه عنوان شد که مهمترین موضوع در یک سال اخیر در این حوزه، موضوع تشکیل شرکت قطارهای حومه ای است که هنوز گام های قطعی و نهایی آن برداشته نشده است.

با توجه به خبر سفر مدیرعامل راه آهن به عتبات عالیات عنوان شد که  وی در این سفر موضوع قطار تهران کربلا و قطعه ساخته نشده شلمچه به بصره را که حدود 32 تا 35 کیلومتر است پیگیری کرده و امیدوار است تفاهمنامه ای در این موضوع منعقد شود.

گفته شد که دولت در موضوع دیزل وارد یک بازی سیاسی شده است. همه به اندازه کافی می دانند که یک دیزل برای این کشور چقدر ارزش دارد. باید تصمیم گیری شود که یا این تعداد لکوموتیو خوابیده به شرکت های خصوصی واگذار شود، یا لکوموتیو وارد شود، یا اینقدر قدرت داشته باشد که به تولید کننده داخلی بگوید تولید کن، یا هر سه را در یک بازه زمانی در یک قالب تعریف کند.

بنا بر اظهارات کارشناسان متاسفانه اقتصاد در اولویت کشور نیست که لکوموتیو وارد شود یا اجازه داده شود بخش خصوصی بتواند یک زنجیره را در دست بگیرد و بتواند به تعهداتش نسبت به صاحبان کالا عمل کند.

درباره کاهش تعداد لکوموتیوهای در سرویس گفته شد که حدودا 20 درصد این لکوموتیوها کاهش پیدا کرده است. از بین گزینه های واردات لکوموتیو یا تعمیر یا تولید و ... اشاره شد که باید بر بهره وری لکوموتیو تمرکز شود. اشاره شد بهره وری ایران در حوزه لکوموتیو مسافری حدودا یک دوم متوسط دنیا و در بخش باری یک سوم متوسط دنیا است. باید بیش از هر چیز و پیش از هر چیز به بهره وری لکوموتیو پرداخته شود که این موضوع نیاز به توجه مدیریت دارد.

تاکید شد که راه آهن مسئول توسعه ریلی کشور است، توسعه ای که شامل زیرساخت و زیربنا، ناوگان، ظرفیت های شبکه و ... می شود. بهره وری نیز شامل این توسعه می شود. راه آهن قاعدتا باید در این موضوع نقش تسهیل گر و تنظیم گر چرخه کسب وکار حمل و نقل ریلی در کشور داشته باشد. آیا مدیریت بهره ور در سیستم دولتی غیر بهره ور قابلیت تحقق دارد یا خیر؟ پاسخ خیر است. دلایل بسیاری وجود دارد که این سیستم قابلیت بهبود بهره وری تا حد مطلوب ندارد.

راه آهن به جای اینکه این چرخه اقتصادی را سود آور کند در حال تشکیک سازی در نفس خصوصی سازی و تشکیک در توفیق بخش خصوصی و عدم توانایی  بخش خصوصی برای ایفای نقش در این حوزه است.

گفته شد که دوسال قبل، هجوم تقاضا برای واگن باری را شاهد بودیم اما این تقاضا اکنون نصف شده که نشان می دهد این کسب و کار رو به افول است و دولتمردی که در راس این کسب و کار است توجه کافی به منافع اقتصادی فعالان این حوزه ندارد. در نتیجه فعالان اقتصادی سعی می کنند توسعه را کاهش دهند، کسب و کار را متوقف کنند و در نهایت از این حوزه خارج شوند و این یعنی افول جدی این حوزه.

راه آهن باید سهمی از صرفه جویی ایجاد شده در سوخت را به بخش خصوصی انتقال دهد. متاسفانه بخش خصوصی هیچ سهمی از صرفه جویی ایجاد شده و زحمتی که کشیده است نمی برد.

گفته شد که تعدادی از لکوموتیوهای بیرون از گردش داریم که نیاز به تعمیراتی فراتر از تعمیرات مقرره دارد. باید این تعداد لکوموتیو که حدودا 177 دستگاه است تعیین تکلیف شود. تعدادی از این ها ارزش بازسازی شدن ندارد باید اسقاط شود. تعدادی دیگر باید بازسازی شوند.

کار دیگری که در این حوزه باید انجام شود این است که راه آهن معوقات تعمیرات پیمانکاران را بدهد. در حال حاضر تعمیرات متوقف  شده زیرا راه آهن بیش از 2 هزار میلیارد تومان به پیمانکارانی که قبلا تعمیرات انجام داده اند بدهکار است.

ضربه دیگری که به شرکت های غیر راه آهنی می خورد معوقاتی است که موجران لکوموتیو دارند. کسانی که با هزینه خودشان راه آهن خریده اند، به راه آهن اجاره داده اند و با آن بار حمل شده است، پول آنها داده نشده است. تعداد زیادی لکوموتیو در شرکت های غیر راه آهنی وجود دارد که چون پولشان را از راه آهن دریافت نکرده اند امکان تامین قطعه یدکی ندارند.

گفته شد در بخش خصوصی تعصب روی داشته ها و احساس مسئولیت وجود دارد، اگر لکوموتیوی دچار اشکال شود در سریع ترین زمان ممکن به آن رسیدگی می شود، به محل تعمیر انتقال داده می شود، اگر نیاز به قطعه ای داشته باشد در سریع ترین زمان ممکن کارهای مالی و حمل آن قطعه انجام می شود تا لکوموتیو راه اندازی شود. این احساس مسئولیت و تعصب را به شدتی که در بخش خصوصی شاهدیم، در بخش دولتی شاهد نیستیم. در بخش دولتی یک ماه طول می کشد تا از آن باخبر شوند، یک ماه طول می کشد تا تشخیص دهند اشکال از کجاست و ...

در بحث بهره وری گفته شد که راه آهن از دانش روز استفاده نمی کند. با دانش پس پریروز کار می کند. راه آهن ما نشان داده است که با دانش روز راه آهن های دنیا زاویه دارد و گرایشی به دانش روز ندارد.