ظهور غول‌های استارت‌آپی
توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در ایران علاوه بر کمک به رشد راه‌های ارتباطی، زمینه را برای ظهور، رشد و توسعه کسب و کارهای نوپا در فضای مجازی فراهم کرد.
توسعه زیرساخت‌های ارتباطی در ایران علاوه بر کمک به رشد راه‌های ارتباطی، زمینه را برای ظهور، رشد و توسعه کسب و کارهای نوپا در فضای مجازی فراهم کرد.
بیشتر این مشاغل حالا با نام استارت‌آپ‌ها در جامعه خودنمایی می‌کنند و توانسته‌اند علاوه بر جوانان و بخش خصوصی، نگاه بخش دولتی را نیز به سوی خود جلب کنند. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت دوازدهم قصد دارد تا با ادامه راه دولت پیش از خود، نگاه ویژه‌ای به این دسته از کسب و کارهای نوپا بیندازد. محمد جواد آذری جهرمی، گزینه پیشنهادی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم ضمن تایید این نگاه می‌گوید: در حوزه استارت‌آپ‌ها موجی که باید در این دوره ایجاد کنیم ایجاد تک‌شاخ‌ها یا غول‌های فناوری است که به بازار ایران شکل دهند.
چندی پیش محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم درباره اقدامات خود برای بهبود وضعیت کسب و کارهای نوپا در ایران سخن گفت. وی در تازه‌ترین اظهار نظر خود در صفحه شخصی اینستاگرامش نیز به بحث استارت‌آپ‌ها و لزوم گسترش کسب و کارهای نوپا در فضای مجازی پرداخت و نوشت: «زیرساخت‌های مناسب برای شکل‌گیری کسب و کارهای نوپا در کشور فراهم است و با توجه به توسعه همین زیرساخت‌ها، امروز شاهد راه‌اندازی کسب و کارهای جدید در همه بخش‌ها هستیم. باید توجه داشت که ایجاد کسب و کارهای جدید مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، علاوه بر صرفه‌جویی اقتصادی، ایجاد اشتغال جدید نیز به همراه خواهد داشت.»
به دنبال این نگاه‌های مثبت، محمدجواد آذری جهرمی، گزینه بعدی سکانداری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم از نگاه مثبت خود به این حوزه سخن گفته است. وی در این زمینه می‌گوید: نگاهی به دستاوردهای وزرای پیشین نشان می‌دهد، مهم‌ترین دستاورد هر وزیر یک حوزه مخابراتی بود، اما در این دوره باید شرکت‌های یونیکورن (شرکت‌هایی با ارزش بالای یک میلیارد دلار) را به عنوان دستاورد ۴ساله ایجاد کنیم. باید این حقیقت را پذیرفت که ۹۰ درصد استارت‌آپ‌ها در ابتدا یا میانه راه شکست می‌خورند و یا از ادامه راه منصرف می‌شوند و کناره‌گیری می‌کنند و تنها تعداد کمی از آنها رشد می‌کنند. به همین دلیل و بر اساس ظرفیت‌های موجود، موجی که باید در این دوره ایجاد کنیم ایجاد تک‌شاخ‌ها یا غول‌های فناوری است که به بازار ایران شکل دهند.
آذری جهرمی درباره نقش و عملکرد وزارت ارتباطات در حوزه استارت‌آپ اظهار می‌کند: بزرگترین کمکی که ما می‌توانیم به استارت‌آپ‌ها کنیم، رفع موانع رشدشان است. پس از آن، اصلاح نظام بیمه و مالیات یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌تواند به رشد و رونق آنان کمک کند. همچنین تمرکز بر نظام آموزشی نیز می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد که خوشبختانه در این بخش تاکنون کارهای خوبی انجام شده و مراکز رشد و شتاب‌دهی در کشور جا افتاده و کار می‌کنند.
نیاز به شناخته شدن
سعید محمدی، از فعالان جامعه استارت‌آپ و کسب و کارهای نوپا درباره نیازهای جامعه استارت‌آپی ایران به گسترش تجارت می‌گوید: در دولت یازدهم تلاش‌های زیادی برای حمایت از کسب‌وکارهای استارت‌آپی انجام شد و ما شاهد رونق این دسته از مشاغل بودیم، اما هنوز هم مشکلاتی بر سر فعالان این حوزه سایه افکنده است که باید برای رفع آنها تلاش کرد.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به مشکلات جامعه استارت‌آپی می‌گوید: به عقیده من مهم‌ترین مشکل اکوسیستم استارت‌آپی ایران، ناشناخته بودن این حوزه از سوی بدنه مدیران دولتی و حاکمیت است. نخستین اتفاقی که از ناشناخته بودن این حوزه ناشی می‌شود، ناامید شدن فعالان و جامعه استارت‌آپی است. به همین دلیل هم دولت باید در ۴ سال آینده راهی برای شناخته شدن استارت‌آپ‌ها بیابد و در گام بعد هم سعی کند تا بخش‌های مختلف حاکمیت را در فرآیند ایجاد و رشد اکوسیستم استارت‌آپی سهیم کند. به این ترتیب بخش عمده موانع و مشکلات استارت‌آپ‌ها به خودی خود از میان برداشته می‌شود.
محمدی همچنین به بحث اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی اشاره می‌کند و ضمن بررسی مزایای تشکیل آن، از کسب و کارهای بزرگتر نیز سخن به میان می‌آورد و می‌افزاید: درحال‌حاضر اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی در مرحله تاسیس قرار دارد و حمایت از تثبیت جایگاه این اتحادیه نیز راه دیگری برای حمایت از استارت‌آپ‌ها به شمار می‌آید. علاوه بر این ضمن حمایت از این دسته از کسب و کارها، نباید از اهمیت به‌روزآوری قوانین در این حوزه و همچنین توجه به کسب و کارهای بزرگتر حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات غافل ماند. چرا که این کسب و کارهای بزرگ هستند که تغییر در حوزه فناوری را به دنبال می‌آورند و به رشد استارت‌آپ‌ها هم می‌توانند کمک کنند.
لزوم ایجاد کارگروه سرمایه‌گذاری
رضا زرنوخی، رئیس انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر با نگاهی به وضعیت سرمایه‌گذاران استارت‌آپی به گسترش تجارت می‌گوید: اکوسیستم استارت‌آپی ایران در طول ۴ سال گذشته شکل گرفت و توانست به مرحله تاثیرگذاری در سطوح اقتصادی و اجتماعی برسد. در این میان دولت نیز سعی کرد تا با حمایت‌های خود به افزایش اثرگذاری این حوزه کمک کند، همین موضوع باعث افزایش دخالت‌های دولتی و تعدد متولیان در این حوزه شد. این در حالی است که جامعه استارت‌آپی به استقلال در عملکرد نیاز دارد و باید به دنبال راهی برای کاهش دخالت‌ها و تجمیع تولی‌گری در حوزه استارت‌آپ در یک سازمان باشیم.
وی در ادامه سخنان خود به بحث سرمایه‌گذاران حوزه استارت‌آپ می‌پردازد و می‌گوید: درحال‌حاضر در انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر ۴۷ موسسه حضور دارند که در مجموع بر چندصد استارت‌آپ موفق ایرانی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. به طور میانگین کمتر از ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری به این حوزه تزریق شده که باعث ایجاد بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان ارزش افزوده شده است.
این موضوع نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری بر استارت‌آپ‌ها، سرمایه‌گذاری صحیحی است، اما باید موانع از پیش پای سرمایه‌گذاران برداشته شود تا زمینه برای افزایش فعالیت آنان فراهم شود. در این میان به نظر می‌رسد ایجاد کارگروه سرمایه‌گذاری در بدنه دولت می‌تواند حلال مشکلات این بخش از جمله صیانت از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی باشد.
سخن پایانی
استارت‌آپ‌ها دیگر نه یک نام تازه و ناآشنا، بلکه دسته‌ای از کسب و کارهای پردرآمد و پرآوازه هستند. این حوزه که از دولت یازدهم توجه و حمایت‌های مستقیم دولتی را به سوی خود جلب کرده، حالا جایی مشخص در چشم‌انداز برنامه‌های ۴ ساله دولت دوازدهم دارد و قرار است همه دست به‌دست هم دهند تا موانع این حوزه را برطرف و به رشد آن کمک کنند. باید توجه داشت که رفع موانع و مشکلات استارت‌آپ‌ها و تحقق همزمان برنامه‌ریزی‌های دولتمردان، فضا را برای جدی‌تر شدن نقش این دسته از کسب و کارها در افزایش درآمدهای اقتصادی فراهم و امیدواری‌ها را نسبت به افزایش اشتغالزایی به کمک حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات پررنگ‌تر می‌کند.
