◄ افزایش درآمد شرکت های ریلی در صورت تشکیل قطار کامل
راه اندازی قطار کامل بدون در اختیار داشتن مدیریت سیر و حرکت، امکان پذیر نیست. این نکته مورد تاکید فعالان صنعت ریلی قرار دارد.
راه اندازی قطار کامل بدون در اختیار داشتن مدیریت سیر و حرکت، امکان پذیر نیست. این نکته مورد تاکید فعالان صنعت ریلی قرار دارد. به باور آنها مدیریت سیر و حرکت، گلوگاه اصلی حمل و نقل ریلی است و این گلوگاه می تواند توسط بخش خصوصی به نقطه قوت، و امکانی برای رشد و درآمد این بخش تبدیل شود. «حسین کشت پرور» مدیر فنی شرکت فولاد لجستیک توضیحاتی در این زمینه ارائه کرده است.
شما چه تعریفی از قطار کامل دارید؟ آیا می توان به قطاری که تمام واگن های و لکوموتیو آن متعلق به یک شرکت خصوصی باشد، قطار کامل اطلاق کرد؟
قطار کامل به قطاری اطلاق می شود که تامین واگن، لکوموتیو و همچنین مدیریت سیر و حرکت آن با یک شخص یا یک شرکت باشد. بنابراین مالکیت واگن و لکوموتیو الزام و ملاکی برای قطار کامل نیست و یک شرکت ریلی با تامین یا در واقع اجاره واگن و لکوموتیو و در اختیار داشتن مدیریت سیر و حرکت می‌تواند قطار کامل، راه اندازی کند. در این صورت، حتی راننده دیزل، مانورچی و سرمانورچی و سایر خدمه قطار نیز از سوی این شرکت تامین می شود و راه آهن صرفا بابت ریل و ایستگاه و زیرساختی که در اختیار این قطار قرار می دهد، حق شارژ یا حق دسترسی دریافت می کند.
متاسفانه تاکنون در کشور ما قطار کامل، امکان راه‌اندازی پیدا نکرده است و علت آن هم روشن است؛ علت این است که شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران به عنوان بخش دولتی، برنامه ریزی و مدیریت سیر و حرکت را به طور کامل در اختیار دارد و تصمیمی برای کنار کشیدن از این بخش نیز ندارد. بنابراین تا زمانی که بخش خصوصی نتواند برای سیر و حرکت تصمیمات مستقل و مبتنی بر زمان‌بندی دقیق و هزینه و فایده اقتصادی بگیرد، قطار کامل به معنای واقعی آن در ایران راه اندازی نخواهد شد. بدیهی است که اگر شرکت های ریلی در مدیریت سیر و حرکت دخالت داشته باشند، می توان برنامه ریزی بهتری برای حمل و نقل از طریق خط‌آهن انجام داد ولی متاسفانه این اتفاق تا امروز نیفتاده است.
قطار کامل چه مزیت‌هایی برای شرکت های ریلی و چه مزیت هایی برای صاحبان بار ایجاد می کند؟
مهم ترین مزیتی که قطار کامل برای شرکت‌های ریلی ایجاد می کند، دقت برنامه ریزی و ایفای بهینه‌تر تعهدات در برابر صاحبان بار است. این امر به افزایش تقاضا برای حمل بار و رشد درآمد و سود شرکت های ریلی می‌انجامد و ضمنا دریافت کرایه را هم برای آنها آسان‌تر می‌کند. وقتی صاحبان بار، حمل‌و‌نقل کالای خود را به شرکت ریلی دارای قطار کامل بسپارند خیالشان آسوده است که این شرکت با کمترین تاخیر بار را در موعدی که در قرارداد تعهد کرده، به مقصد مورد نظر آنها می‌رساند چرا که همه عوامل دخیل در حمل بار به جز برخی موارد خاص مثل سوانح طبیعی و اشتباهات انسانی و مواردی از این دست در اختیار آن شرکت است. شرکت ریلی، وقتی قطار کامل را داشته باشد می‌تواند برای آماده به کاری دیزل، تخلیه و بارگیری، نیروی انسانی و ... برنامه ریزی کند اما در حال حاضر این امور در اختیار شرکت راه آهن است و در حالی که شرکت ریلی می خواهد بار را به موقع به مقصد برساند، دیزلی که راه آهن برای آن تخصیص داده، دچار خرابی می‌شود یا نوبت بارگیری یا تخلیه توسط راه‌آهن به صورت دیگری برنامه‌ریزی می‌شود. متاسفانه در سیستم فعلی سیر و حرکت، مواردی بوده است که تحویل بار به مقصد تا 20 روز تاخیر داشته است و کسی هم جوابگو نیست. با راه‌اندازی قطار کامل شرکت‌های ریلی برای سرویس دهی بهتر به صاحبان بار تلاش می‌کنند چون در این حالت بین آنها رقابت وجود خواهد داشت و وادار می‌شوند تعمیرات و سرویس و نگهداری بهتری برای واگن ها و لکوموتیوهای خود در نظر بگیرند و خرابی کمتری داشته باشند که این هم، به نفع صاحبان بار است.
راه اندازی قطارهای کامل در ایران با چه موانعی مواجه است؟
بزرگترین مانع، قوانین و مقرراتی هستند که تنها راه آهن را برای در اختیار گرفتن مدیریت سیر و حرکت، صاحب صلاحیت می داند و تا زمانی که این قوانین وجود دارد نمی توان به راه‌اندازی قطار کامل امید داشت. محدودیت‌های زیرساختی و فناوری نیز، مانع دیگری بر مسیر راه اندازی این مدل قطارها است. در واقع اگر مشکل ما با قوانین و مقررات هم برطرف شود، محدودیت‌هایی که در خطوط و ریل و زیرساخت‌ها و فناوری داریم اجازه نمی‌دهد یک شرکت ریلی حمل بار را به نحو بهینه، برنامه‌ریزی کند. بنابراین همراه با کوچک‌سازی مدیریت راه‌آهن و سپردن نقش صرفا نظارتی به این سازمان، باید زیرساخت های ریلی خود را نیز تکمیل و تجهیز کنیم.
آیا شرکت های ریلی ما در حال حاضر آمادگی و ظرفیت راه اندازی قطار کامل را دارند؟
برخی شرکت‌های ریلی مثل توکاریل در این زمینه گام‌هایی برداشته‌اند به این معنی که خود این شرکت ها تامین کننده و یا مالک هم لکوموتیو و هم واگن، هستند. این شرکت‌ها با سرمایه و تجاربی که در اختیار دارند می‌توانند سیر و حرکت را نیز مدیریت کنند اما با توجه به شرایط کنونی این امر میسر نشده است. ما شرکت‌هایی را در صنعت ریلی داریم که زیرمجموعه هدلینگ‌های بزرگ اقتصادی هستند و بار آنها به نوعی تضمین شده است. آنها قطعا آمادگی دارند در صورتی که مسیر آنها تسهیل شود، در سیر و حرکت نیز ورود و سرمایه‌گذاری کنند اما این امر به موافقت حاکمیت و اصلاح مقررات و قوانین برای باز کردن مسیر بخش خصوصی، نیاز دارد.
