ایران هاب تجارت منطقه
ایران بنا دارد تا با اصلاح قوانین بندری خود، به هاب تجاری منطقه تبدیل شود. توسعه بنادر و راه‌اندازی دو سایت بانک رینگ بخشی از اقدامان مثبت در این مسیر است. توسعه بندر شهید بهشتی چابهار که در منطقه به دروازه ملل معروف شده است به‌عنوان بهترین مسیر ترانزیتی بخشی از هدف‌گذاری ایران برای رسیدن به این مهم است.
ایران بنا دارد تا با اصلاح قوانین بندری خود، به هاب تجاری منطقه تبدیل شود. توسعه بنادر و راه‌اندازی دو سایت بانک رینگ بخشی از اقدامان مثبت در این مسیر است. توسعه بندر شهید بهشتی چابهار که در منطقه به دروازه ملل معروف شده است به‌عنوان بهترین مسیر ترانزیتی بخشی از هدف‌گذاری ایران برای رسیدن به این مهم است.
توسعه فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار که به «دروازه ملل» معروف شده بخشی از هدف‌گذاری ایران را محقق می‌کند؛ به‌طوری‌که از آن به‌عنوان بهترین مسیر ترانزیتی یاد می‌شود.
سه مسیر نفوذ تجاری در منطقه
در این میان، یکی از سیاست‌های دولت دوازدهم این است که با اصلاح مقررات بنادر و با توجه به ظرفیت‌های بنادر «چابهار، شهید رجایی و امام خمینی(ره)» در جنوب و بنادر «حاشیه دریای خزر»، ایران به یک مرکز مهم تجارت کالای منطقه‌ای تبدیل شود. علاوه بر اصلاح مقررات حاکم، متولیان بخش صنعت اقدام به راه‌اندازی دو سایت بانک رینگ (سوخت‌رسانی به سایر کشتی‌ها) در بندرعباس و قشم نیز کرده‌اند؛ اقدامی که می‌تواند شرایط را برای استفاده حداکثری از بنادر فراهم آورد. در کنار اقدامات صورت گرفته راه‌اندازی مراکز سوخت‌رسانی (بانک رینگ) به شناورهای خارجی نیز در راستای توسعه بنادر در دستور کار متولیان این بخش قرارگرفته است.
تدابیر در نظر گرفته‌شده برای توسعه بنادر در حالی است که به گفته محمد شریعتمداری، شرکت کشتیرانی رابطه گسترده‌ای با توسعه امروز اقتصاد ایران دارد، اما این سؤال مطرح است که با توجه به برخی مزیت‌های اقتصادی و نسبی کشور مانند اتصال به خلیج‌فارس، دریای عمان و دریای خزر و دارا بودن شبکه‌های گسترده جاده‌ای و ریلی در داخل چرا نتوانسته‌ایم جایگاه واقعی خود را در صنعت دریانوردی و کشتیرانی به دست آوریم. وزیر صنعت، معدن و تجارت در همایش پنجاهمین سال تأسیس کشتیرانی ایران به طرح این موضوع نیز پرداخت که چرا باوجود همه پتانسیل‌های موجود در ایران بعضی از کشورهای دیگر منطقه هاب توزیع کالا در منطقه ما هستند و چه بخش از این ضعف‌ها در حوزه مسائل دریایی به سهم ناوگان ملی ما بازمی‌گردد؟ با این شرایط باید بسنجیم که نقش و سهم کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در منطقه چه میزان است؟ و نقش و سهم سیاست‌های هماهنگی حمل‌ونقل ریلی و دریایی و سیاست‌های نگهداری مدیریت بنادر در کشور ما از حیث نرخ‌ها چه میزان است. در این میان باید با ایجاد یک هماهنگی و انسجام در بین سیاست‌های این بخش‌ها در طول دولت دوازدهم تلاش کنیم تا جایگاه واقعی این موضوع مهم را در کشورمان مجدد احیا کنیم.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه بر این نکته نیز تأکید کرد که اگرچه شرکت کشتیرانی سهامداران غیردولتی دارد، اما ما همچنان آن را ناوگان ملی می‌دانیم و حمایت‌های لازم را از آن خواهیم داشت، اما باید به این موضوع نیز توجه شود که چرا باوجود پتانسیل‌های موجود، سهم ما از دریانوردی منطقه و مدیریت بنادر مناسب نیست و این نکته را باید مدنظر قرارداد که تا کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت نفت‌کش ایران و بزرگ‌ترین حمل‌کنندگان کالای ایرانی نخواهند، ایران یک کشتی‌ساز قدر نمی‌شود و اگر این اراده اتفاق بیفتد ما می‌توانیم در صنایع دریایی قدم‌های مؤثری برداریم.
بالا بردن توان صنایع دریایی و استفاده حداکثری از بنادر کشور موجب شد تا در کنار برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته وزیر صنعت، معدن و تجارت در این همایش بر این نکته تأکید کند که یکی از سیاست‌های دولت دوازدهم همکاری دو شرکت کشتیرانی و نفت‌کش، توسعه صنعت کشتی‌سازی داخلی است که با اجرای این برنامه و اصلاح مقررات بنادر بتوانیم به یک مرکز مهم تجارت کالای منطقه‌ای تبدیل شویم. شریعتمداری معتقد است، ایران سابقه درخشانی درزمینهٔ کشتیرانی، کشتی‌سازی، صنایع دریایی و حرکت تجارت دریایی درگذشته‌های نه‌چندان دور و گذشته‌های بسیار دور داشته است، اما قبل از ساخت شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی دچار خواب و غفلت شدیم و از این سابقه طولانی در این بخش دور شدیم، ولی در دهه ۴۰ این روند تغییر کرد و بعد از پیروزی جمهوری اسلامی این شرکت هرروز روند رو به رشد خود را طی کرد که این امر جای تقدیر دارد. وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین بابیان اینکه تردد ناوگان ملی کشتیرانی جمهوری اسلامی با پرچم ایران در آب‌های بین‌المللی افتخار بزرگی را نصیب کشور کرده است، گفت: این شرکت هم‌اکنون سهم بسیار بزرگی در حمل‌ونقل دریایی کشور بر عهده دارد اما هنوز هم به جایگاه واقعی خود نرسیده است.
ایران قطب بانک رینگ منطقه
از سوی دیگر مدیرعامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز در این همایش با اشاره به اینکه امیدواریم بتوانیم به قطب بانک رینگ در منطقه تبدیل شویم، گفت: در حال حاضر دو سایت بانک رینگ در بندرعباس و قشم وجود دارد و برنامه ما این است که این دو منطقه، هاب (قطب) بانک رینگ ایران شود و همچنین بتوانند به بسیاری از شناورهای خارجی سوخت‌رسانی کنند، ضمن اینکه در حال حاضر ۱۷ خط خارجی در بنادر ایران رفت‌وآمد می‌کنند که اگر سوخت باکیفیت و قیمت و سرویس مناسب به این‌ها بدهیم، قطعاً جایگزین کشورهای دیگر می‌شویم و ظرفیت هرکدام از این دو حدود ۵۰ هزار تن است. محمد سعیدی در حاشیه این همایش همچنین بابیان اینکه ۹۰ درصد از شناورهای کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در دنیا با پرچم جمهوری اسلامی ایران در آب‌های بین‌المللی تردد می‌کنند، گفت: البته به اقتضای محل رفت‌وآمد لازم است که برخی از شناورها از پرچم‌های بین‌المللی هم استفاده کنند که این رقم حدود ۱۰ درصد است و همیشه همین‌گونه بوده است.
مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بابیان اینکه ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران رکن اساسی در صادرات و واردات است، گفت: در دوره تحریم‌ها این ناوگان به‌عنوان ناوگان ملی توانست نیازهای اصلی مردم را فراهم کند و هیچ خللی در صادرات و واردات ایجاد نشد. سعیدی معتقد است، شناورهای ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به تمام بنادر دنیا به‌صورت عادی رفت‌وآمد می‌کنند و نیازهای بازرگانان ایران را به‌طور کامل تأمین می‌کنند و آثار تحریم برداشته‌شده است، هرچند این نکته را باید در نظر گرفت که ناوگان کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران یک ناوگان جوان است؛ بااین‌حال ما برای توسعه آن برنامه داریم و این نکته را نیز باید در نظر گرفت که در حال حاضر بازار ساخت کشتی در دنیا بسیار رقابت سخت و تنگاتنگی دارد و ما برای ساخت کشتی نیازمند تقویت نیروی انسانی و تجهیزات و همچنین به‌موقع تحویل دادن سفارش هستیم.
وی در مورد کشتی‌های کانتینر بر که از اول فروردین به ایران تحویل داده می‌شود نیز گفت: بندر شهید رجایی آمادگی سرویس‌دهی به این شناورها را دارد و برای اولین بار در طول تاریخ ایران است که می‌توانیم کشتی‌های مگاسایت را فرماندهی و مدیریت کرده و به ناوگان اضافه کنیم.
سعیدی همچنین در مورد تغییر سوخت کشتی‌ها به سوختی با سولفور پایین نیز گفت: این الزام را IMO قرارداده و یک الزام زیست‌محیطی است، اما ازنظر اجرایی خیلی از مالکان کشتی‌ها هنوز آمادگی اجرای این شرایط را ندارند، چون برای تأمین چنین سوختی باید پالایشگاه به حد کافی وجود داشته باشد، درحالی‌که در دنیا به‌اندازه کافی پالایشگاه وجود ندارد که بتواند سوخت با سولفور پایین را تولید کند. وی اظهار کرد: ما امیدواریم الزام IMO تجدیدنظر شود و تاریخ اجرای این موضوع از ۲۰۲۰ به ۲۰۲۵ موکول شود، اما به‌هرحال کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران آماده تنظیم خود با هر شرایطی است. چالش‌های نقل‌وانتقال پول یکی دیگر از موارد مطرح‌شده از سوی مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در حاشیه این همایش است.
وی از برطرف نشدن مشکل نقل‌وانتقال پول با بانک‌های اروپایی خبر داد و گفت: اروپایی‌ها باید بر اساس برجام به تعهدات خود عمل کنند، مشکلات نقل‌وانتقال پول در پسابرجام برطرف شده اما چالش نقل‌وانتقالات بانکی یکی از مشکلاتی است که پس از برجام هنوز باقی است. وی با اشاره به اینکه هنوز بین بانک‌های ایرانی و اروپایی روان‌سازی ایجاد نشده و دلیل آن این است که اراده قوی از سوی بانک‌های اروپایی وجود ندارد، عنوان کرد: بانک‌های ایرانی هیچ مشکلی برای همکاری با بانک‌های اروپایی ندارند و این بانک‌های اروپایی هستند که باید بر اساس تعهدات برجام خود را تنظیم کرده و مبادلات بانکی سریع‌تر با بانک‌های ایرانی فراهم کنند. مدیرعامل کشتیرانی بابیان اینکه مبادلات بانکی انجام می‌شود اما نقل‌وانتقالات روان نبوده و در مسیر عادی خودش قرار نگرفته است، اظهار کرد: امیدواریم با تعهداتی که کشورهای اروپایی و طرف‌های برجام داده‌اند، مسیر بانکی سریع‌تر تسهیل شده و تجار ایرانی از مشکلات موجود رها شوند. سعیدی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا نقل‌وانتقالات بانکی هزینه‌بر است، گفت: الان برای کشتیرانی هزینه‌بر نیست، اما اگر شرایط به همین شکل ادامه داشته باشد شرکت‌هایی که مشتری ما هستند دچار هزینه بیشتری می‌شوند.
