نقش کلیدی حمل و نقل چند وجهی در توسعه دریامحور
حمل و نقل چندوجهی به فرایندی گفته می شود که به وسیله یک قرارداد از بسیاری از روش های حمل ونقل استفاده می کند. اما در روش حمل ونقل بین وجهی و ترکیبی صاحب کالا ممکن است با چندین شرکت کریر و فورواردر قرارداد تنظیم کند.
حمل و نقل چندوجهی به فرایندی گفته می شود که به وسیله یک قرارداد از بسیاری از روش های حمل ونقل استفاده می کند. اما در روش حمل ونقل بین وجهی و ترکیبی صاحب کالا ممکن است با چندین شرکت کریر و فورواردر قرارداد تنظیم کند.
به گزارش تین نیوز به نقل از وزارت راه و شهرسازی، حمل و نقل چند وجهی در قلمرو جمهوری اسلامی ایران با توجه به بهره مندی از مزیت های نسبی ژئو پولیتیک و مزیت های رقابتی حاصل از بهره مندی بنادر تجاری شمال و جنوب و دسترسی فعلی و آتی این بنادر به شبکه ریلی و برنامه های کلان در راستای توسعه مراکز لجستیک با امکان عملیات چند وجهی حمل و نقل و بعضاً امور گمرکی و سایر فرآیندهای ترابری کالا، شیوه ای بسیار موثر جهت کاهش هزینه های مستقیم و غیر مستقیم مترتب، ارتقای کارایی و بهبود کیفیت خدمات قابل ارائه به کلیه بازیگران اصلی داخلی و خارجی اعم از صاحبان بار، شرکت های حمل و نقلی و لجستیکی داخلی و خارجی و کلیه فعالان این حوزه است. در این راستا بهره گیری از فناوری های نوین و سامانه های هوشمند و سکوهای تخصصی تبادل اطلاعات در بستری یکپارچه، رویکردی موثر و مورد استفاده در کشورهای پیشرو در این زمینه در سطح کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای است.
تاثیر قرارداد معین حمل ونقل چندوجهی بر اقتصاد مسافت
لذا با توجه به فرصت فراهم شده به واسطه رویکرد دولت چهاردهم به پیشبرد توسعه دریامحور در راستای تحقق سیاست های کلی توسعه اقتصاد دریامحور که از سوی مقام معظم رهبری در سال ۱۴۰۲ ابلاغ شد و نقش بنادر یه عنوان پیشران تحقق سیاست های مذکور در افق پیش رو به ویژه در چارچوب برنامه هفتم پیشرفت کشور اتخاذ رویکردی نوین به عنوان توسعه ظرفیت ها و عملیات بندری برپایه راه اندازی و گسترش روز افزون حمل و نقل چند وجهی در چارچوب تدوین مقررات تاسیس و فعالیت شرکت های حمل و نقل چندوجهی اهمیتی دو چندان دارد. به طوریکه این شرکت ها با برخورداری از یک قرارداد مشخص، تمامی خدمات فورواردی، کریری، تراکنش های مالی، بیمه و ... را به مشتری ارائه می دهند و نتیجه آن در سه عنصر «زمان، هزینه، مسافت» و به طور کلی مفهوم «اقتصاد مسافت» نمود پیدا کند.
البته در کنار اقدامات فوق الذکر، ایجاد تغییر انگاره بنیادین در بستر قانونی جدید و توانمندسازی و تقویت شرکت های حمل ونقل تک وجهی منجر به بهره مندی تمامی بازیگران حمل و نقل و لجستیک داخلی، منطقه ای و بین المللی از مزایای قراردادهای واحد حمل ونقل چندوجهی بهره مند شوند.
مزایای اقتصادی حمل و نقل چند وجهی از بندر با ریل
برخی از مزایای اقتصادی حمل و نقل چندوجهی از بندر با ریل عبارتند از؛ ۱.کاهش هزینه های انتقال بار (با محور حمل ونقل ریلی نسبت به جاده ای)، ۲. کاهش آلودگی محیط زیست (قطار در مقایسه با کامیون ها به کاهش آلودگی محیط زیست و بهبود کیفیت هوای محلی کمک می کند.) ۳. صرفه جویی در زمان، کاهش ترافیک و تلفات رانندگی (استفاده از راه آهن برای انتقال بار علاوه بر موارد مذکور به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک می کند.) ۴. استفاده بهینه از منابع انرژی (استفاده از حمل ونقل ریلی برای انتقال بار باعث کاهش مصرف سوخت می شود).
البته کشور در مسیر توسعه حمل و نقل چندوجهی در کنار فرصت ها و نقاط قوت اشاره شده با چالش های اساسی ولی قابل رفع مواجه است که مهمترین آن محدودیت بودجه برای تکمیل پروژه های زیرساختی است که این چالش ها به دلیل وجود بارهای ریل پسند در بنادر و چشمه های بار، امکان جذب سرمایه و مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی، دولتی و خارجی قابل رفع است. همچنین در صورتی که با رویکرد حمل و نقل بین المللی و ترانزیت به توسعه زیرساخت ها نگاه شود بی شک بر معادلات اقتصادی و سیاسی نیز تأثیرات مثبتی خواهد گذاشت. مساله دیگر کمبود ناوگان و کشنده قدرتمند به دلیل تحریم هاست. تحریم های بین المللی می توانند به دسترسی ایران به تجهیزات و فناوری های پیشرفته ریلی و تأمین مالی خارجی برای پروژه های بزرگ لطمه بزنند.
در بخش مجوزها نیز شرکت راه آهن طی یک دهه گذشته با برقراری مشوق های مختلف برای بهبود شرایط در بخش مجوزها و اسنادی، تلاش قابل توجهی کرده است. سرانجام مساله محدودیت های زمین و تملک اراضی است که ممکن است به دلیل هزینه بالا و وجود معارض مانع از توسعه سیستم های حمل ونقل ریلی در مسیر دستیابی به حمل ونقل چندوجهی پایدار شوند.
کریدور شمال جنوب و حمل و نقل چند وجهی
باتوجه به عضویت و جایگاه کشورمان در کریدور حمل و نقل بین المللی شمال جنوب، این کریدور به عنوان یکی از اولویت های توسعه حمل و نقل چند وجهی محسوب می شود. به نحوی که جریان حمل بار میان کشورهای هند و ایران و روسیه را از طریق دریا، ریل و جاده به یکدیگر متصل می کند. این درحالی است که نمونه های دیگری مانند شبکه حمل ونقل ترکیبی آلمان و کریودر حمل و نقل ترکیبی بنلوکس (بلژیک، هلند و لوگزامبورگ) در اروپا، بندر سنگاپور به همراه کریدور شمال-جنوب و شبکه حمل ونقل چندوجهی آمریکا که در نوع خود جزو به روز ترین و مجهزترین شبکه های حمل ونقل محسوب می شود از جایگاه ویژه ای در آن برخوردار هستند.
در نهایت، توسعه پایدار دریامحور یک فرایند پیچیده و طولانی مدت است که تلاش مشترک تمامی ذی نفعان را نیاز دارد و حمل ونقل ترکیبی در راستای اصول توسعه آن مبنی بر یکپارچگی، مشارکت همگانی، مدیریت مبتنی بر اکوسیستم، علم و دانش، زبان مشترک و عدالت اجتماعی نقش کلیدی ایفا می کند.
