◄ طرح« شبکه‌سیر» در بخش مسافری جاده‌ای و انتقادهای مطرح شده
در حالی‌که ازچندسال پیش طرحی به نام شبکه‌سیر با هدف اصلاح ساختار اقتصادی شرکت‌های حمل‌ونقل مسافری توسط سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای آغاز شد اما برخی رانندگان و مالکان ناوگان مسافری جاده‌ای از این طرح انتقادهایی دارند.
در حالی‌که از چند سال پیش طرحی به نام «شبکه‌سیر» با هدف اصلاح ساختار اقتصادی شرکت‌های حمل‌ونقل مسافری توسط سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای آغاز شد اما برخی رانندگان و مالکان ناوگان مسافری جاده‌ای به این طرح انتقاداتی وارد کرده‌اند.
به گزارش تین‌نیوز، آن‌چنان که مسئولان مرتبط در زمان آغاز طرح اعلام کردند «اصل و اساس این ایده بر پایه حفظ استقلال حقوقی شرکت‌ها در عین تجمیع امکانات و آورده‌های آنان برای شکل‌دهی یک مجموعه توانمند و معتبر بوده است».
بر اساس اظهارات مسئولان «در این روش شرکت‌های حمل‌ونقل از طریق انتخاب نام واحد، با یکدیگر یک شبکه را تشکیل می‌دهند که این شبکه دارای امکانات کلیه اعضای آن ازجمله ناوگان، بازار تقاضا، اعتبار و معروفیت، تجهیزات و غیره است و کلیه اعضای شبکه نیز از کلیه امکانات اشتراکی آن بهره‌برداری می‌کنند».
به گفته مسئولان« اتخاذ این رویه موجب می‌شود شبکه‌های توانمند مسافربری در کشور تشکیل شوند و از آنجاکه شبکه‌ها برای بقاء خود نیازمند ایجاد و حفظ اعتبار در بین مردم و مشتریان می‌باشند لذا سطح ایمنی و خدمات قابل‌ارائه به مسافران را در قالب یک مکانیسم خودکنترلی افزایش خواهند داد. از سویی دیگر با توجه به اینکه اعتبار شبکه مهم‌ترین دستاورد و ضامن بقای آن است لذا هیچ‌یک از اعضاء شبکه مجاز به مخدوش نمودن این اعتبار نبوده و کلیه اعضاء خود را ملزم به حفظ اعتبار شبکه از طریق ارائه خدمات ایمن و مطلوب به مشتریان و همچنین رعایت مقررات و قوانین می‌دانند».
اصل و اساس این طرح در حالی توسط مسئولان «حفظ استقلال حقوقی شرکت‌ها در عین تجمیع امکانات و آورده‌های آنان برای شکل‌دهی یک مجموعه توانمند و معتبر» عنوان شده است که عضو هیئت‌مدیره کانون سراسری انجمن‌های صنفی رانندگان مسافری کشور معتقد است: بدترین بلایی که بر سر بخش مسافر آمد خط سیر و ایجاد شبکه بود.
مختار داوودی با بیان این مطلب در جمع فعالان بخش حمل‌ونقل مسافری جاده‌ای در شبکه‌های اجتماعی، خاطرنشان کرد: ایجاد شبکه‌سیر در اصل بیماری بود که به هرجا رسید مشکلاتی را ایجاد کرد.
وی گفت: واقعا نمی‌دانم بر اساس چه منطقی یک‌باره شرکت‌های شهرستانی با 80 سال سابقه که حداقل سه نسل، عمرشان را در آن شرکت گذرانده بودند دچار مشکل شدند .
این فعال صنفی افزود: مالکانی که سال‌ها با تعویض ماشین و خدمات مطلوب خطی را حفظ کرده بودند از آنها گرفتند و شرکت‌های مادری تشکیل شد که نه اتوبوس ملکی دارند و نه غرفه‌ای ملکی بلکه با اجاره یک غرفه، چند صندلی و چند کامپیوتر صاحب اختیار همه چیز شدند.
این راننده خودمالک خاطرنشان کرد: اتوماسیون‌های بار هم دست‌پخت انجمن شرکت‌های حمل‌ونقل با همکاری شهرداری و مجوز سازمان بود.
مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافر سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای بهمن ماه سال 95 در تشریح ضوابط طرح شبکه سیر با هدف شکل‌گیری شرکت های دارای برند مشخص در گفت‌وگو با پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده بود: سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای به‌عنوان متولی امر حمل‌ونقل عمومی جاده‌ای با هدف اصلاح ساختار بخش و تأمین نیازهای ملی و منافع مردم (حقوق شهروندی مسافران) و بهره‌وری بخش و ارتقای وضعیت حمل‌ونقل همواره در فکر چاره‌جویی بوده و در دوره‌های مختلف با اتخاذ سیاست‌های متعدد سعی در اصلاح و ارتقای وضعیت حمل‌ونقل مسافر داشته است. در همین راستا یکی از آخرین سیاست‌های اتخاذشده تحت عنوان «فعالیت شبکه‌ای شرکت‌های مسافربری» از اواسط دهه ۸۰ به بعد موردتوجه این سازمان قرار گرفت. اصل و اساس این ایده بر پایه حفظ استقلال حقوقی شرکت‌ها در عین تجمیع امکانات و آورده‌های آنان برای شکل‌دهی یک مجموعه توانمند و معتبر است.
حمیدرضا شهرکی ثانوی با اشاره به روش و مراحل اجرا این طرح در نظر گرفته شده، گفته بود: طرح فعالیت شبکه‌ای شرکت‌ها از تاریخ ۸۶/۸/۲۲ با اصلاح ماده ۱۱ ضوابط حمل‌ونقل مسافر و ابلاغ کلیاتی تحت عنوان «همنامی» آغاز و اجرای فاز اول آن پس از ۹۱/۳/۱ در شرکت‌های اتوبوس‌رانی که در مسیر تهران سرویس‌دهی می‌نمودند، آغاز شد و این شرکت‌ها مکلف بودند در مبدأ و مقصد با یکدیگر همنام شوند بدین معنا که دو شرکت در مبدأ و مقصد برای سرویس‌دهی به یکدیگر می‌باید باهم قرارداد همنامی منعقد نموده و هر دو نام واحدی را برای فعالیت انتخاب می‌نمودند. برای این منظور لازم بود که شرکت‌ها با تغییر ماهیت حقوقی خود و ثبت تغییر نام در اداره ثبت شرکت‌ها این اقدام را انجام دهند.
مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافر سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای با اشاره به ۴ فاز تعریف شده برای اجرایی کردن کامل طرح شبکه سیر بیان کرده بود: در اثر اجرای فاز اول قسمتی از شبکه شرکت‌های مسافربری به‌صورت شعاعی منتهی به شهر تهران در سطح کشور شکل گرفت. در فاز دوم شرکت‌های مراکز استان‌ها پس از ۹۲/۹/۲۰ مکلف شدند در صورت همکاری با یکدیگر عضویت شبکه را بپذیرند بدین معنا که شرکت مبدأ و مقصد در مراکز استان‌ها می‌باید برای مبادله سرویس با یکدیگر همنام باشند. در اثر اجرای فاز دوم نیز قسمت بیشتری از شبکه شرکت‌های مسافربری در سطح کشور شکل‌گرفته و این ساختار تکمیل‌تر گردید.
شهرکی ثانوی افزوده بود: در فاز سوم، اجرای طرح در تاریخ ۹۵/۴/۲۰ با بازنگری ضوابط تأسیس و بهره‌برداری شرکت‌های مسافربری داخلی و در تاریخ ۹۵/۵/۳ با بازنگری ضوابط حمل‌ونقل مسافر و ابلاغ ضوابط جدید، به‌کل کشور تسری یافت و با حذف برخی موانع دست‌وپا گیر فازهای قبلی ازجمله حذف الزام به تغییر نام در اداره ثبت شرکت‌ها به نحو قابل‌ملاحظه‌ای تسهیل و تسریع گردید تا این طرح بتواند در ادامه با سهولت بیشتری برای شرکت‌های حمل‌ونقل به اجرا درآید. با این اقدام شرکت‌های مسافربری اتوبوسی در کل کشور به‌منظور سرویس‌دهی به مقاصد خود می‌باید از تاریخ ۹۶/۳/۱ به بعد یا دارای نمایندگی طرف قرارداد در مقصد باشند که این نمایندگی صرفاً می‌تواند بانام و تابلو شرکت اصلی به فعالیت بپردازد و یا می‌باید شعبه‌ای در مقصد دایر نمایند که شعبه نیز همنام و زیرمجموعه شرکت اصلی خواهد بود.
وی تاکید کرده بود: درهرحال شرکت باید فقط در یک شبکه سیر به فعالیت بپردازد که این شبکه یا متعلق به خود شرکت است و یا اینکه شرکت با اخذ نمایندگی در شبکه سیر دیگری به فعالیت خواهد پرداخت. فعالیت شرکت‌ها باید در قالب شبکه سیر مشخص صورت پذیرد. همچنین در فاز ۳ به‌منظور توسعه شبکه شرکت‌های مسافربری در سطح کشور برای آنان این امکان فراهم گردید تا با دایر نمودن نمایندگی شبکه فعالیت خود را تا آخرین مقاصد سرویس‌دهی در شهرها و شهرستان‌های دوردست توسعه دهند و برای این هدف ارائه وسایل نقلیه جداگانه در نظر گرفته نشد تا این امر به سهولت امکان‌پذیر گردد. دایر نمودن شعبه نیز با حذف الزام به ارائه ناوگان جداگانه تسهیل گردید و همچنین به‌منظور اصلاح ساختار پایانه‌های مسافری الزام به ارائه غرفه جداگانه حذف و ارائه سکو یا استقرار در پایانه‌های با ساختار متفاوت از پایانه‌های فعلی (نیمه‌متمرکز و غیرمتمرکز) نیز موردپذیرش قرار گرفت تا بدین‌وسیله انحصار موجود در پایانه‌های مسافری حذف و زمینه تغییر کاربری پایانه‌ها با خروج عملیات فروش بلیت شرکت‌ها از این مکان‌ها محقق گردد.
شهرکی ثانوی افزوده بود: در فاز چهارم، تداوم اجرای طرح با شرکت‌های مینی‌بوسرانی و سواری کرایه پیگیری خواهد شد.
