◄ بررسی اجمالی خطرپذیری تهران در سیل

در سایه توسعه و بدون در نظر گرفتن شاخص‌های تاب‌آوری کلان‌شهری چون تهران، حوادث طبیعی هم‌چون سیل و زلزله به آسانی در تهران تبدیل به فاجعه خواهند شد.

به گزارش تین‌نیوز رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران عنوان کرد: دستکاری و ایجاد فضای مصنوعی در مسیر رود-دره‌هایی که مسیر عبور آب در تهران بوده‌اند و در اصل مداخلات انسانی در طبیعت و احداث بزرگراه‌های شرقی - غربی بر روی رود-دره‌های شمالی - جنوبی، در مواقع بحرانی به هیچ عنوان پاسخگوی دبی ورودی به تونل‌های زیر بزرگراه‌ها نیست و بزرگراه‌های تهران با خطر آبگرفتگی شدید مواجه‌اند.

محمد سالاری افزود: تغییر کاربری رود دره‌ها و گودال‌های رها شده، عاملی برای تشدید سیل خواهد بود. شاید تهران از بارش‌های سیل‌آسای اخیر در امان ماند، اما همچنان این سوال مطرح است که آیا این کلان‌شهر  برای مواجهه با این پدیده طبیعی آمادگی دارد؟ این روزها رود-دره‌های تهران تبدیل به کانال بتونی شده و اتوبان و تونل‌ها نقش رودخانه‌ها را ایفا می‌کنند و مترو هم از این تغییر ناهمگون بی‌نصیب نیست.

به گفته وی، در سایه توسعه و بدون در نظر گرفتن شاخص‌های تاب‌آوری کلان‌شهری چون تهران، حوادث طبیعی هم‌چون سیل و زلزله به آسانی در تهران تبدیل به فاجعه خواهند شد.

تهران دارای 7 رود دره، کن، گلاب‌دره، فرحزاد، دربند، ولنجک، دارآباد و وردآورد است. در حقیقت خطر بروز سیل در تهران قریب‌الوقوع‌تر از زلزله است و بستر برخی از این رود دره‌ها در سال‌های اخیر برای رفع آسیب‌های اجتماعی تبدیل به بوستان و کانال بتونی شده است. باران شدید نورزو امسال و دستور تخلیه بوستان نهج‌البلاغه، خطرات زیست محیطی این اقدامات را آشکار کرد.

 بسیاری از مردم تهران سیل تجریش یا سیل دربند را هنوز به خاطر دارند که با وقوع آن، قریب به یک هفته این منطقه به تعطیلی کشیده شد. روز یک‌شنبه 4 مرداد 1366 ساعت یک بعدازظهر، بر اثر بارش شدید باران و جاری‌شدن سیلاب شدید در دره‌های دربند و گلاب‌دره، در شمال تهران رخ داد. بر اثر این سیل، حدود 300 نفر کشته شدند و 757 میلیارد ریال خسارت مالی وارد شد. این سیل پس از سیلاب سال 1380 رودخانه گرگان‌رود با 300 کشته، دومین سیل پر تلفات ثبت شده ایران است.

در این روز با وجود گرمای هوا، رگبار و تگرگ شدیدی آغاز به باریدن کرد. شدت رگبار به گونه‌ای بود که در مدت 107 دقیقه 28 میلیمتر بارش ثبت شد. در مدت کوتاهی سیلاب عظیمی از رودخانه گلابدره به حرکت درآمد و در مسیر خود سد ساخته‌شده توسط جهاد سازندگی را تخریب و صدها تن گل‌ولای و سنگ را در مسیر رودخانه گلابدره و جعفرآباد به سمت میدان تجریش به حرکت درآورد.

در طول مسیر به خانه‌ها و خودروها خسارت فراوان وارد کرد و به میدان تجریش رسید. در میدان تجریش بخشی از سیلاب به درون زیرگذر در حال ساخت وارد شد و بخشی دیگر به داخل تکیه بازار تجریش و راهروی بازار تجریش آسیب رساند. گل‌ولای به سمت بیمارستان شهدا از سمت شرق و ورودی خیابان مقصودبیگ و ولیعصر در سمت جنوب و غرب نیز پیشروی کرد.

پس از سیل

پس از این سیل، میدان تجریش به مدت دو ماه بسته بود و عملیات پاک‌سازی و بازسازی آن ادامه داشت. تا مدت‌ها نیز قطعه سنگ بزرگی وسط میدان تجریش وجود داشت که یادگار همان سیل معروف بود. سطح میدان تجریش به میزان 20 تا 30 سانتی‌متر بالاتر آمد و آسفالت شد. هیچ‌وقت گزارشی از میزان تلفات و خسارت سیل تجریش به طور رسمی اعلام نشد.

سال 1366 با باریدن 28 میلی‌متر باران در زمانی1ساعت و 40 دقیقه‌ای، سیصد نفر از شهروندان قربانی شدند. سیل مرگبار تجریش صدها خانه و مغازه را با خود برد و فاجعه بزرگی را از خود به جای گذاشت. اما در این 30 سال نه تنها امادگی پایتخت در برابر سیل افزایش نیافت بلکه به نظر می‌رسد آسیب‌پذیرتر نیز شده است.