مقررات راه آهن دوخطه در جواز راه آزاد

ماده ۱- تعریف راه آهن دوخطه
 راه آهن دوخطه به راه آهنی اطلاق می شود که در حد فاصل ایستگاه های آن دو خط جهت رفت و برگشت قطارها احداث گردد.

ماده ۲- تعریف خط فرد و زوج
خط سمت راست از تهران به سمت نواحی ، خط زوج و خط سمت چپ از تهران به سمت نواحی ، خط فرد نامیده می شود.

ماده ۳- خط اعزام قطارها
کلیه قطارهایی که از تهران به سمت نواحی اعزام می شوند ، از خط زوج و کلیه قطارهایی که از نواحی به سمت تهران اعزام می گردند ، از خط فرد استفاده می نمایند.

ماده ۴- تعریف ایستگاه در راه آهن دوخطه
ایستگاه ، محدوده ای است که دارای ساختمان اداری و سکوی بار و مسافر بوده و از طرفین آن دو خط اصلی ورود و خروج به منظور تردد وسایط نقلیه راه آهن ، احداث شده است و نیز دارای خطوط فرعی جهت بارگیری ، تخلیه ، مانور تنظیم قطارها می باشد. در ضمن در کلیه مفاد این مقررات به جای ایستگاه در راه آهن دوخطه ، از جمله ایستگاه راه آهن دوخطه استفاده خواهد شد.

ماده ۵- خطوط ایستگاه
تعداد خطوطی که در داخل ایستگاه احداث و یا از آن به تاسیسات مجاور منشعب شده به شرح زیر می باشند :
ماده ۱ - ۵ :
خطوط اصلی : عبارت از خطوطی است که مستقیما در امتداد خطوط فرد و زوج بین ایستگاه های طرفین قرار گرفته است.

ماده ۲ - ۵ :
خطوط فرعی : خطوطی هستند که از خط اصلی ایستگاه منشعب و بنابر آن که از خط اصلی فرد یا زوج منشعب می گردند به ترتیب از خط مربوطه به همان اسم شماره گذاری می شوند.
 
ماده ۳ - ۵ :
سوزن های رابط : در طرفین حدود ایستگاه های دوخطه ، سوزن های رابط باید نصب گردد تا خط اصلی فرد و کلیه خطوط منشعب از آن را به امتداد خط اصلی زوج و همچنین خط اصلی زوج و کلیه خطوط فرعی منشعب از آن را به امتداد خط اصلی فرد اتصال دهند.
 
ماده ۶- خط فرد بین دو ایستگاه
قطعه خطی است که دو خط فرد ایستگاه های طرفین را به یکدیگر متصل نموده و محدود به علایم حدود ایستگاه می باشد.
 
ماده ۱ - ۶ :
خط زوج بین دو ایستگاه : قطعه خطی است که دو خط زوج ایستگاه های طرفین را به یکدیگر متصل نموده و محدود به علایم حدود ایستگاه می باشد .

ماده ۷- بلاک
قطعه خطی است بین دو نقطه که برای تنظیم فاصله زمانی سیر قطارها مشخص می شود و بنابر آن که قطار فرد یا زوج باشد ، بلاک فرد یا زوج نامیده می شود.

ماده ۸- ایستگاه اضطراری
به منظور بالا بردن ظرفیت خطوط بین دو ایستگاه دوخطه ، ایستگاه های اضطراری احداث می شود که فقط محدود به سوزن های رابط بین خطوط فرد و زوج بوده که اینگونه ایستگاه ها در نظر گرفتن موارد ایمنی سیر قطارها الزامی می باشد.

ماده ۹- شرایط حرکت قطار در سیستم جواز راه آزاد
ماده ۱ - ۹ :
هیچ قطاری را نباید از ایستگاه حرکت داد ، مگر پس از حصول اطمینان از مهیا شدن شرایط زیر :
الف) اعلام ورود آخرین وسیله اعزامی توسط ایستگاه قبول کننده در مسیر مربوطه
ب) آزادی خط مسیر مربوطه
ج) اعلام خط آزاد توسط ایستگاه قبول کننده
د) موافقت مسئول وقت کنترل
هـ) موافقت ایستگاه قبول کننده
 
ماده ۲- ۹ :
عملیات مانور در راه آهن دو خطه : هنگام قبول قطار در ایستگاه های دوخطه عملیات مانور در خط همجوار قبول قطار مجاز می باشد. مشروط بر آنکه اگر قطار فرد باشد عملیات مانور در خط زوج و یا بالعکس صورت پذیرد. به عبارت دیگر انجام عملیات مانور در خطوط فرد به سمت خطوط زوج و یا بالعکس ممنوع می باشد.
 
ماده ۱۰- چگونگی اعزام و قبول قطار در راه آهن دوخطه با سیستم جواز راه آزاد
ماده ۱ - ۱۰ :
عملیات راه آزاد به وسیله تلفن و صدور پروانه راه آزاد ، انجام و مسئول ترافیک ایستگاه موظف است که برای هر مسیر دفتر جداگانه راه آزاد فرد یا زوج را معین و مورد استفاده قرار دهد. سپس عملیات راه آزاد را عینا مطابق مفاد مندرج در سیستم راه آزاد راه آهن یک خطه انجام دهد.
 
ماده ۱۱- تغییر مسیر
هرگاه به نحوی از انحاء تغییر مسیر حرکت وسائط نقلیه راه آهن از مسیر فرد به مسیر زوج و یا بالعکس ضرورت پیدا نماید استفاده از خط دیگر با شرایط ذیل میسر می گردد :
الف) تلفنگرام تقاضای تغییر مسیر حرکت از مسیر فرد به زوج و یا بالعکس از ایستگاه متقاضی به کنترل و تعیین علت تغییر مسیر
ب) اعلام موافقت کنترل با تغییر مسیر و ابلاغ تلفنگرامی آن یا مشخص نمودن مسیر مورد بهره برداری به ایستگاه های طرفین
ج) ارایه برگ احتیاط با تاییدیه کنترل به لکوموتیوران با ذکر مسیر مورد نظر
د) در مواقع خرابی وسائط نقلیه ریلی و یا سبقت و استفاده از خط همجوار قطارها باید جهت تغییر مسیر حرکت حتما پس از ورود به ایستگاه مقابل مبادرت به حرکت در مسیر اصلی بنمایند.

ماده ۱۲
هرگاه به نحوی از انحاء قطاری از مسیر خود خارج و به سمت مسیر دیگر کشیده شود (از خط خارج قطار) به طوری که مسیر مقابل را اشغال نماید ، رانندگان وسایل نقلیه و رئیس قطار موظف به رعایت موارد ذیل خواهند بود :
الف) رانندگان وسائط نقلیه سانحه دیده می باید بلافاصله با سیستم رادیویی مناسب که باید همواره در اختیار آنان باشد بلافاصله با ایستگاه های طرفین و قطاری که در حدفاصل دو ایستگاه در منطقه تردد می نمایند تماس حاصل نموده و انان را از جریان مطلع نماید.
 
ب) رانندگان وسائط نقلیه ریلی به محض اطلاع از چگونگی امر ، نسبت به توقف وسایط خود و تماس با کنترل اقدام خواهند نمود.

ماده ۱ - ۱۲ :
رئیس قطار سانحه دیده موظف است بلافاصله پس از انجام امور مقدماتی در مورد گذاشتن کفش خط و بستن ترمز دستی ، ابتدا در مسیر خط مقابل به سمت جلو و سپس در خط مقابل به سمت انتهای قطار حرکت نموده و نسبت به ترقه گذاری خط با توجه به مفاد مقررات و آیین نامه علایم اقدام نماید.

ماده ۱۳- گذرگاه ها
در راه آهن دوخطه ، ایجاد هرگونه گذرگاه موقت و دائم همسطح ، به طور کلی ممنوع بوده و کلیه گذرگاه های موجود نیز باید به زیر و یا رو تبدیل گردند.
 
ماده ۱۴- وظایف راهبان
راهبانان موظفند علاوه بر رعایت کلیه مفاد ماده ۲۱ مندرج در آیین نامه مقررات عمومی حرکت ، در سیستم دوخطه نیز به هنگام بازدید همواره از سمت راست شانه خاکی خط (در رفت و برگشت) به طور پیاده حرکت نمایند.
 
ماده ۱ - ۱۴ :
در صورتی که به هر نحوی از انحاء همزمان ، هر دو خط مسدود غیرقابل عبور گردد ، راهبان موظف است هر چه سریع تر نسبت به مسدود نمودن هر دو خط اقدام نماید.
 
ماده ۱۵- قطع ارتباط در راه آهن دوخطه
ماده ۱ - ۱۵ :
در مواقع قطع ارتباط در راه آهن دوخطه در شرایط متعارف ، هر قطار از مسیر اختصاصی خود (قطار فرد از مسیر فرد و قطار زوج از مسیر زوج) باید به فاصله زمانی ۴۰ دقیقه اعزام شود.
 
ماده ۲ - ۱۵ :
هرگاه قبل از قطع ارتباط در مسیر شرایط مفاد ماده ۱۱ مقررات دوخطه اعمال گردد (استفاده قطار فرد از مسیر زوج و بالعکس) به عبارتی یکی از بلاک های فرد یا زوج مسدود باشد دقیقا باید مطابق با مفاد ۱ - ۴۲ الی ۱۰ - ۴۲ مقررات عمومی حرکت در سیستم یک خطه عمل نمود.