◄ آغاز مطالعه برای راهاندازی ایستگاه‌های TOD
در شرح امکان‌سنجی برای راهاندازی ایستگاه‌های TOD، اولویت ایستگاه‌های اصلی مشخص شده است که ایستگاه تهران، اهواز و مشهد از اولین‌ها هستند و با ایجاد آنها، بستری برای سیر قطارهای حومه‌ای و بین‌شهری به این روش فراهم خواهد شد. به این معنی که مطالعات طرح جامع برای‌شان نهایی شده است.
جانمایی ایستگاه‌های راه‌آهن به روش TOD ملزوماتی دارد که از مهم‌ترین آنها تامین مالی پروژه‌ها و هماهنگی دستگاه‌های مختلف شهری، استانی و کشوری با یکدیگر است. برای اینکه بتوانیم به سیستم حمل‌ونقل سبز نزدیک شویم چاره‌ای بجز توسعه راه‌آهن نداریم و اگر بخواهیم مردم از قطار به‌عنوان اصلی‌ترین مدل حمل‌ونقلی و سفر خود استفاده کنند باید ایستگاه‌های راه‌آهن را به شهرها نزدیک کنیم.
به گزارش تین‌نیوز، جانمایی ایستگاه‌های راه‌آهن به روش TOD حلّال این مشکل است و می‌تواند مردم را به استفاده از راه‌آهن به‌عنوان به‌صرفه‌ترین و ایمن‌ترین وسیله حمل ونقلی تشویق کند. پیش از این نیز معاون حمل‌ونقل وزارت راه‌وشهرسازی خبر از برنامه‌ریزی برای ایجاد ایستگاه‌های TOD در کشور داده بود که در حال حاضر اولویت آنها شامل: ایستگاه‌های کرج، اسلام‌شهر، قزوین و ورامین در خط تهران-کرج، ایستگاه مشهد و ایستگاه اهواز هستند.
در تجربه جهانی هم شهرهای ریل‌پایه‌ای وجود دارند که مهم‌ترین روش حمل‌ونقلی برون و درون شهری‌شان، ریلی است. گرندسنترال ترمینال در منهتن نیویورک، ژار دونورد در پاریس فرانسه، راه‌آهن اصلی مونیخ در آلمان، راه‌آهن شین‌جوکو در توکیو ژاپن، راه‌آهن ژار دو ایس در پاریس، ایستگاه‌های راه‌آهن برون‌شهری‌شان در داخل شهر هستند و به روش TOD بیشترین بهره‌وری را از حمل‌ونقل ریلی می‌کنند. این کشورها درآمد بسیاری از این طریق کسب کرده و سیستم حمل‌ونقلی بسیار منظمی را به کشورشان بخشیده‌اند.
در کشور ما این تجربه پس از گذر از یک قرن از تاسیس راه‌آهن، هنوز انجام نشده است. میرحسن موسوی، معاون مسافری شرکت راه‌آهن در این ارتباط به خبرنگار ما گفت: مطالعات اولیه مکان‌سنجی ایستگاه‌های راه‌آهن به روش TOD با محوریت توسعه شهری در حال انجام است.
موسوی ادامه داد: برای مکان‌سنجی ایستگاه‌های TOD استانداردهایی در دنیا وجود دارد که ما نیز با همکاری مشاوران ژاپنی در حال انجام مطالعات طرح جامع ایستگاه‌ها برای 33 ایستگاه راه‌آهن هستیم.
میرحسن موسوی در توضیح این طرح افزود: در شرح این امکان‌سنجی، اولویت ایستگاه‌های اصلی نیز مشخص شده است که ایستگاه تهران، اهواز و مشهد از اولین‌ها هستند و با ایجاد آنها بستری برای سیر قطارهای حومه‌ای و بین‌شهری به روش TOD فراهم خواهد شد. به این معنی که مطالعات طرح جامع برای‌شان نهایی شده است. او ادامه داد: در راه‌آهن جلساتی هفته‌ایِ منظم در این مورد برگزار می‌شود و ما گزارش‌هایی از این ایستگاه‌ها دریافت کرده‌ایم.
میرحسن موسوی ضمن اشاره به این نکته که راه‌آهن به عنوان بهره‌بردار اصلی برای انجام این کار، مستلزم هماهنگی با ارگان‌های مختلف است، گفت: ما نیازمند هماهنگی با شبکه حمل‌ونقل شهری، ارگان‌های دولتی، شهرداری‌ها و استانداری‌ها و نیازمند گرفتن مجوزهای لازم برای شروع این طرح‌ها در شهرهای مختلف هستیم.
موسوی بیان کرد: در راه‌آهن بنابر دستورات وزیر راه‌وشهرسازی و مدیر راه‌آهن وارد بحث‌های مطالعاتی طرح شده‌ایم اما هنوز وارد جزئیات طرح نشده‌ایم.
این مقام مسئول درمورد بحث سرمایه‌گذاری این طرح‌ها گفت: این پروژه‌ها حتما با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی داخل کشور انجام خواهد شد و در زمان مقتضی فراخوان آن را صادر خواهیم کرد. لازم به توضیح است: آنچه که در روند و مدت زمان انجام پروژه‌ها تاثیرگذار است، نحوه تحلیل اطلاعات خام این پروژه‌ها، تبیین مدل سرمایه‌گذاری برای آنها و میزان سرمایه‌گذاری و نحوه همکاری ارگان‌ها و دستگاه‌های درگیر با پروژ‌ها هستند.
موسوی در پایان گفت: جلسات ما در راه‌آهن درباره پروژه‌های TOD با حضور معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد راه‌آهن، بنده بعنوان معاون مسافری راه‌آهن، معاون فنی و زیربنایی و مدیران کل ذی‌ربط در حال برگزاری است و از محل مطالعات طرح جامع، مطالعات ابتدایی اقتصادی و لکه‌گذاری، سپس تعیین مدل اقتصادی انجام خواهد شد. شیوه‌های انجام پروژه‌ها توسط بخش خصوصی ریلی هم به‌صورت مزایده یا مناقصه خواهد بود.
ایستگاه TOD چیست؟
توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی (Transit-oriented development) به اختصار TOD خوانده می‌شود و شامل برنامه‌ریزی نواحی اطراف ایستگاه براساس سیاست‌ها و روش‌های خاصی است. کاربران اصلی TOD عابران پیاده هستند، بنابراین برنامه‌ریزی فضا برای TOD در اطراف ایستگاه های خطوط ریلی سبک باید بگونه ای باشد تا عابرین پیاده بتوانند از آنها استفاده کنند؛ یعنی حداکثر فاصله تا ایستگاه می بایست یک پیاده‌روی ۵ تا ۱۰ دقیقه‌ای و یا یک فاصله ۶۰۰ متری باشد.
فضای در نظر گرفته شده برای ایستگاه TOD باید اجازه ترکیب مکان‌های مسکونی، ادارات و مراکز کاری، مراکز خرید و مراکز خدماتی را فراهم آورد. ترکیب کاربری زمین می تواند بصورت افقی و عمودی باشد بدین معنی که کاربری‌های مختلف می‌توانند در یک ساختمان چندطبقه قرار گیرند و یا اینکه در ساختمان‌های مجاور یکدیگر پخش شوند. اهمیت این موضوع از آن بابت است که در حوزه یک ایستگاه از طریق پیاده روی می توان نیازهای مختلف را پوشش داد.
